Utwór uznany za szczytowe osiągnięcie poezji filomackiej. Entuzjastyczna pochwała młodości jako boskiej siły, która stworzy „świat ducha”.
Wiersz łączy elementy oświeceniowe z romantycznymi.:
Elementy oświeceniowe:
1. gatunek literacki – oda (podstawowy gatunek liryczny w poetyce klasycznej; patetyczny utwór pochwalny opiewający wybitna postać, wydarzenie, wzniosłą ideę). Jego charakterystyczne cechy:
. pochwalny charakter utworu,
. apostrofy do uosobionej abstrakcji, „Młodości”,
. patos,
. uczuciowy nieład wyrażający się np. w nieregularności strof i kompozycji,
. zdania wykrzyknikowe — „Razem, młodzi przyjaciele!”,
. peryfrazy (omówienia) — „Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,”
. rozbudowane porównania — „A jako w krajach zamętu i nocy/ Skłóconych żywiołów waśnią, / Jednym „stań się” z bożej mocy”,
. wyszukane epitety — „kwiat nowości”;
2. Obrazowanie (pełni funkcję perswazyjną: — przykład do naśladowania (Herakles); — ilustruje tezę „płaz w skorupie” – starzy są egoistami),
. mitologiczne motywy (Herakles, nektar, pierwotny chaos),
. personifikacje gwałtu i słabości,
. alegorie („gród sławny”; „płaz w skorupie” na trupich wodach);
3. Idee
. wiara w postęp, walka z przesądami,
. przyjaźń i solidarność jako szczególnie cenne wartości,
. podporządkowanie jednostki zbiorowości, dążenie do szczęścia całej ludzkości jako obowiązek jednostki,
. rewolucyjny jakobinizm — „gwałt niech się gwałtem odciska”.
Elementy Romantyczne.
4. Temat utworu (pochwała młodości);
5. Podmiot liryczny:
. „ja”(„wzlecę”, „dzielę”);
. „my” („opaszmy”, „pchniemy”),
a zatem jednostka utożsamiająca się ze zbiorowością. Jej sposób mówienia: namiętne wezwania (wykrzykniki, wyrażenia nacechowane emocjonalnie, częsty tryb rozkazujący) wskazują na zaangażowanie emocjonalne, poczucie ogromnej siły i pewności. Jest to charakterystyczna dla romantyzmu jednostka nieprzeciętna, o osobowości przywódcy;
6. Idee:
. przeciwstawienie „młodych” – „starym”,
. ubóstwienie młodości, ukazanej nie jako kategoria biologiczna czy socjologiczna, ale jako siła kreacyjna o boskiej potędze (jak Bóg stworzył „świat rzeczy”, tak młodość stworzy „świat ducha”),
. wyższość „świata ducha” nad „światem rzeczy”,
odrzucenie racjonalizmu („rozumni szałem”; „łam czego rozum nie złamie”) i empiryzmu („Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga”).
