Odpowiedzialność Skarbu Państwa i gminy za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy
-odpowiedzialność podniesiona do rangi konstytucyjnej – każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej – Art. 77 ust. 1 Konstytucji
-zasadą generalną jest, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności – Art. 417 &1 KC – konieczną przesłanką odpowiedzialności jest wina funkcjonariusza – orzeczenie SN // wg doktryny w świetle Art. 77 Konstytucji powinna wystarczyć tylko bezprawność zachowania się
-Art. 417 KC stanowi samodzielną podstawę odpowiedzialności państwa i nie wymaga wiązania go z innymi przepisami KC o odpowiedzialności za czyn własny lub cudzy
-wina anonimowa – sytuacja gdy można wykazać winę któregoś z funkcjonariuszy a nie można go indywidualnie wskazać
-szkoda musi być wyrządzona przy wykonywaniu powierzonej czynności a nie obok jej
*modyfikacje reguły generalnej:
1) gdy szkoda nastąpiła wskutek wydania orzeczenia lub zarządzenia – Art. 418 &1 KC – odszkodowanie przysługuje gdy
a) orzeczeniu lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa ściganym w trybie KPK lub dyscyplinarnym
b) wina sprawcy szkody została stwierdzona wyrokiem karnym, orzeczenie dyscyplinarnym lub uznana przez organ nadzorczy za sprawcę szkody
-formuła Art. 418 KC nie obejmują zarządzeń władzy publicznej o charakterze normatywnym
-odpowiedzialność w ramach legalnie wydanej decyzji administracyjnej w sytuacji określonej w Art. 161 &1 KPA (stan zagrożenia życia, zdrowia ludzkiego ) ogranicza się do damnum emergens
2) w wyjątkowych sytuacjach gdy odpowiedzialność odszkodowawczą przyznano na zasadzie słuszności – Art. 419 KC
– reguła ma zastosowanie w przypadku wyrządzenia szkody przez funkcjonariusza, któremu nie można przypisać winy gdy szkoda jest na osobie i za przyznaniem odszkodowania przemawiają zasady współżycia społecznego
-sąd może przyznać odszkodowanie za daną szkodę i za szkodę niemajątkową
*Art. 417 – 418 nie wyłączają możliwości odpowiedzialności samego funkcjonariusza
*Odpowiedzialność państwowych osób prawnych
-stosowane są zasady takie jak przy odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych – odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi dana osoba prawna
-państwowa osoba prawna – spółki prawa handlowego, których kapitał zakładowy lub akcyjny pochodzi wyłącznie z mienia państwowego – kwestia dyskusyjna
*Odpowiedzialność jednostek samorządu terytorialnego
-te same zasady co w Art. 417 KC odnośnie odpowiedzialności SP Art. 420
-odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka – przesłanką jest zawinione postępowanie funkcjonariusza przy powierzonej mu czynności
-odpowiadają również na zasadzie Art. 420 komunalne osoby prawne – Art. 420(1) zd 2
-w przypadku zadań zleconych poszkodowany może żądać odszkodowania od jednostki samorządu terytorialnego, SP lub od obu na zasadzie odpowiedzialności solidarnej
*Przepisy szczególne wyłączające Art. 417 – 420 KC
1) Art. 769 KPC – odpowiedzialność SP za szkody wyrządzone przez komornika – odp. solidarna
2) Art. 552 i n KPK – odp. za niesłuszne aresztowanie, skazanie zatrzymanie
3) art. 20 ustawy o świadczeniach przysługujących w razie wypadków i chorób powstałych w związku ze służbą wojskową
