Jakie zmiany państwa zaborcze wprowadziły w polityce w stosunku do Polaków:
– rozpoczęto tworzenie polskich instytucji państwowych
– w zaborze ros utworzono Radę Regencyjną ( namiastkę władz polskich) , która miała sprawować władzę do chwili wyboru króla lub regenta )oraz radę Stanu ( organ ustawodawczy) – organy te były uzależnione od okupantów, sprawowały ograniczoną władzę w zakresie szkolnictwa i wymiaru sprawiedliwości
2. Polacy niechętnie odnosili się do Niemców i Austriaków powodem tego było:
– prowadzenie gospodarki rabunkowej – wywożono żywność , surowce , maszyny , ludzi
– kryzys przysięgowy – termin odnoszący się do sytuacji , gdy Piłsudski odmówił złożenia przysięgi braterstwa broni oraz wierności Niemcom i Austrii . W tym momencie uwięziono Piłsudskiego w Magdeburgu rozbrojono i internowano kilka tys legionistów a pozostałą część żołnierzy wcielono do armii w Szczypiornie i Beniaminowie
3. Klęska państw centralnych jesienią 1918umożliwiła Polakom przejęcie władzy :
a. Austria:
– wykorzystując rozpad monarchii a-w przystąpiono do rozbrajania wojsk zaborczych i tworzenia lokalnych władz ( w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna , a w Cieszynie rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego )
b. Rosja:
– 7 listopada w Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy republiki Polskiej pod kierownictwem Ignacego Daszyńskiego ( zapowiadano budowę demokratycznego państwa , realizację reform społecznych- ośmiogodzinnego dnia pracy , ubezpieczenia od bezrobocia , nacjonalizacji niektórych działów gospodarki
c. Prusy:
– Naczelna Rada Ludowa
4. 10 listopada z więzienia w Magdeburgu powrócił Józef Piłsudski , dzień później rząd lubelski Daszyńskiego podporządkował się Piłsudskiemu , a rada regencyjna powierzyła mu władzę wojskową .
5. Przemiany rządowe w odrodzonej Polsce:
– 14 listopad 1918 -rozwiązanie się Rady Regencyjnej i przekazanie władzy Piłsudskiemu
– 17 listopad- Piłsudski powołuje pierwszy ogólnoeuropejski rząd – na jego czele staje Jędrzej Moraczewski
– 22 listopad – Piłsudski ogłasza się tymczasowym Naczelnikiem Państwa z uprawnieniami powoływania i odwoływania rządu oraz zatwierdzania aktów ustawodawczych
– utworzenie rządu przez Piłsudskiego i Dmowskiego , jego przedstawicielem był Ignacy Jan Paderewski
6. Sytuacja w Polsce :
a. bezrobocie
b. brak żywności i innych artykułów
c. strajki i demonstracje ludności
7. W tej sytuacji rząd wprowadził reglamentację podstawowych artykułów żywnościowych i opału, oraz wydał szereg praw: 46-godzinny dzień pracy , inspekcję pracy , ubezpieczenia na wypadek choroby , ochrona lokatorów
8. Do najważniejszych osiągnięć państwa polskiego w pierwszych m- cach niepodległości należy powołanie Sejmu Ustawodawczego , uchwalenie małej konstytucji ( określono w niej organizację i zakres działania najwyższych władz państwowych ) , utworzenie rządu- porozumienia pod kierunkiem Ignacego Paderewskiego , wprowadzenie wstępnych postępowych państw socjalnych
9. Powstanie wielkopolskie-27 grudzień 1918 – zryw niepodległościowy ludności Wielkopolski znajdującej się pod zaborem niemieckim . Bezpośrednią przyczyną było zachowanie Niemców , którzy po entuzjastycznym powitaniu przez Polaków Paderewskiego , zrywali flagi polskie i demolowali lokale polskich organizacji .Walki zakończyły się 16 lutego na mocy rozejmu w Trewirze
