Po uczcie na zamku do Soplicowa przybywają Moskale z zakutą szlachtą. Sędzia stara się załagodzić incydent ale bez skutecznie. Tymczasem na dziedziniec wjeżdża kwestarz Robak przywożąc pełne wozy ukrytej broni. Wozami powożą Maciek Dobrzyński i Bartek Prusak. Robak udaje zadowolonego z losu szlachty, ale jednocześnie stara się spić żołnierzy. Podpity Płut narzuca się kobietom i dostaje za to policzek od Tadeusza.
Rozpoczyna to walkę. Szlachta zostaje rozkuta i wspiera walczących. Polacy zdobywają przewagę, ale Rykow formuje szyk i rusza w stronę dworu. Szlachcie udaje się odbić atak. Żołnierze rosyjscy formują klin, aby odeprzeć szturm dżokejów Hrabiego. Następuje impas w walkach. Jedynie Tadeusz co pewien czas zabija kogoś zza drzewa. W celu zaprzestania rozlewu krwi Tadeusz proponuje pojedynek, ale major Płut wykręca się.. Pojedynkować ma się Rykow z Hrabią, jednak do pojedynku nie dochodzi ponieważ z szeregów rosyjskich pada strzał. Porozumienie zostaje zerwane. Walkę kończy przygniecenie żołnierzy rosyjskich ogromną spróchniałą sernicą. Szlachta dobija niedobitków, a Robak ratuje życie Gerwazemu, który pędził wprost na Rosjan. Po tych wydarzeniach Podkomorzy ogłasza koniec bitwy.
