PIERWIASTKI:
Pierwiastki biogenne: węgiel, wodór, tlen – wchodzi w skład
wody i innych zw. organicznych, niezbędny do oddychania
tlenowego, azot, siarka, fosfor.
Inne: wapń, magnez, potas, sód, chlor – odpowiada za równo-
wagę kwasowo-zasadową w organiźmie, wchodzi w skład
kwasu solnego w żołądku, żelazo, mangan, jod, fluor.
KATIONY : | ANIONY:
sodowy Na+; wapniowy Ca 2+ | fosforanowy Po4 3-
potasowy K+; magnezowy Mg2+ | chlorkowy Cl-
amonowy NH4 + | węglanowy Co3 2-
ZWIĄZKI NIEORGANICZNE:
woda – przeźroczysta, bez smaku i zapachu, dobry rozpuszczal-
nik, wysoka temp. wrzenia i topnienia, dobry przewodnik ciep-
ła, dość duża lepkość, duża gęstość, ma odczyn obojętny pH=7,
//środek transportu wewnątrzkomórkowego, regulacja temperat-
ury, utrzymuje kształty komórek, zapewnia płynne środowisko.
wykrystalizowane sole: krzemionka, węglany, fosforany wap-
nia, związki wapnia.
WITAMINY:
Rozpuszczalne w tłuszczach:
A /retinol/ – suchość rogówki, ślepota | tran, jaja, n. jarzyny.
D /kalcyferol/ – krzywica (kości) | mleko, masło, jaja, drożdże.
E /a-tokoferon/ – słabe mięśnie, niepłodność | kiełki, olej słonecz.
K /fitochinon/ – krwawienia | produkcja przez florę jelitową.
Rozpuszczalne w wodzie:
B1 /tiamina/ – bóle rąk i nóg | ziarna zbóż, mięso drożdże.
B2 /ryboflawina/ – zapalenia skóry | sery, mleko, jaja, n. jarzyny.
B6 / pirydoksal/ – zapalenie skóry słaba odporność | banany, jaja.
B12 /kobalamina/ – anemia złośliwa/słaba kość/ | wątroba, drożdż.
Kwas nikotynowy /wit. PP/ – robi reakcje odwodorowania.
H /biotyna/ – wpływa na stan skóry i włosów //ujem. -surowe jaja.
C /kw. askorbinowy/ – szkorbut, krwawienia | owoce i jarzyny.
ZWIĄZKI ORGANICZNE:
Cukry (sacharydy) – (związki zbudowane z C, H, O zaw. grupy
wodorotlenowe OH) pełnią funkcje energetyczną /glukoza/ i bu-
dulcowe /celuloza i chityna/. Dzielimy na: cukry proste (mono-
sacharydy to: fruktoza, glukoza, galaktoza), dwucukry (disacha-
rydy to: sacharoza, maltoza, laktoza), wielocukry (polisachary-
dy to: celuloza, skrobia, glikogen).
Tłuszczowce (lipidy) – (estry wyższych kwasów tłuszczowych)
współtworzą błony biologiczne /fodfolipidy/ i stanowią też ma-
teriał zapasowy /triglicerydy obojętne/, materiał odżywczy.
Białka (proteiny) – (białka proste – zbudowane z aminokwasów,
są nimi: histony, albuminy, aktyna i miozyna, fibrynogen; białka
złożone – może to być grupa prostetyczna np. barwniki, cukry,
tłuszczeo) dpowiadają za prawie wszystkie funkcje życiowe /bu-
dulcowe, katalityczną, transportową, odpornościową, regulato-
rową i nerwową.
Kwasy nukleinowe – (zbudowane z nukleotydów tj. z zasady
azotowej, cukru pentozy, reszty kwasu fosforowego) wyróżnia-
my DNA kw. dyzorybonukleinowy i RNA kw. rybonukleinowy.
ENZYMY:
Enzymy:są biokatalizatorami białkowymi,które obniżają energię
aktywacji, przeprowadzają reakcje chemiczne same zaś nie bio-
rą w nich udziału; prędkość reakcji katalizatorowej enzymatycz-
nie jest wielokrotnie większa od reakcji niekatalizatorowej; zbu-
dowane są z części bialkowej /apoenzymu/ i niebiałkowego /ko-
faktora/; na aktywność enzymów mają czynniki fizyczne /tem-
peratura, pH/ oraz chemiczne /inhibioty kompetycyjne/.
Zbudowane z apoenzymu /części białkowej/ i koenzymu /części
niebialkowej/.
