Pieśń o Rolandzie jest jednym z najstarszych francuskich poematów średniowiecznych; została napisana na przełomie XI i XII wieku. Opisuje wyprawę Karola Wielkiego do Hiszpanii zajętej przez Saracenów. Roland został mianowany przez Karola Wielkiego na dowódcę 20 000 ludzi tylnej gwardii, która skutkiem zdrady Ganelona zostaje otoczona w wąwozie Roncesralles przez armię 400 000 Saracenów. Druh Rolanda, Olivier – brat jego narzeczonej Ody, trzykrotnie wzywa Rolanda, aby zadął w czarodziejski róg – Olifant i wezwał w ten sposób na pomoc główne siły króla; to samo radzi mu czynić arcybiskup Turpin, ale Roland uniesiony szczytnym szaleństwem wojennym odmawia. Mimo bohaterskich czynów 12 parów walczących wokół Rolanda, pod koniec pozostaje tylko 60 Franków żywych. Wtedy Roland decyduje się wreszcie zadąć w róg. Niestety jest już za późno. Gdy Karol przybywa z armią, może tylko pomścić poległych i rozgromić Saracenów. Oda umiera na wieść o śmierci narzeczonego, a zdrajca Ganelon, po sądzie bożym w postaci pojedynku, zostaje rozćwiartowany.
