Poczet cesarzy rzymskich:
Gajusz Juliusz Cezar ( Gaius Iulius Caesar ) ur. 13 lipca 103r. p.n.e.
zm.15 marca 44r. p.n.e.
– pięciokrotny konsul w latach: 59, 48, 46, 45, 44 p.n.e.
– czterokrotny dyktator w latach: 49 – 44 p.n.e., od 44r. p.n.e. dyktator dożywotni.
– w 42 r. p.n.e. uchwałą senatu i ludu zaliczony został w poczet bogów jako Divus Iulius
Tytuł cesarz wywodzi się od jego nazwiska, nazwisko Cezar stało się stopniowo oznaczeniem najwyższej godności.
Mając 17 lat pojął za żonę córkę Korneliusza Cynny, należał do stronnictwa popularów. W 82r. p.n.e. został wyjęty spod prawa po zwycięstwie optymatów w wojnie domowej. 68 r. p.n.e. ożenił się z Pompeją, w 59 r. p.n.e. ożenił się z Kalpurnią. W 63r. p.n.e. został wybrany na kapłana najwyższego. W 61r. p.n.e. został namiestnikiem Hiszpanii Dalszej, przeprowadził kampanię przeciw plemionom Luzatanii i Galecji. W 60 r. p.n.e. stworzył pierwszy triumwirat. W 59 r. p.n.e. został Konsulem i objął namiestnictwo Galii. W 58 r. p.n.e. podbił całą Galię ( krainy przed Atlantykiem a Renem ) W 56 r. p.n.e. formalnie rozwiązano triumwirat ( śmierć Krassusa ) w 49 r. p.n.e. Cezar przekroczył wraz ze swoimi legionami rzekę Rubikon oznaczało to rozpoczęcie wojny domowej. W bitwie pod Farsalos w 48 r. p.n.e. pokonał Pompejusz, który został zamordowany przez brata Kleopatry VII Ptolomeusza. W 47 r. p.n.e. stoczył kampanię w Egipcie, którą wygrał. Powrócił do Rzymu. Następnie zwyciężył króla Pontu w bitwie pod Zelą w Azji Mniejszej. W 46 r. .p.n.e. rozgromił armię wierną rządowi w Afryce, a w marcu 45 r. p.n.e. pokonał synów Pompejusza w bitwie pod Mundą w Hiszpanii. 15 marca 44 r. p.n.e. został zasztyletowany podczas Idów Marcowych w sali posiedzeń senatu. Jego ostatnie słowa brzmiały: Ad to Brutus contra me. Poza sławą militarną i polityczną pozostawił po sobie: dzieła literatury takie jak „Pamiętniki o wojnie z Galami” i ” Pamiętniki o wojnie domowej”; wprowadził Kalendarz Juliański.
Oktawian August ( właściwie Gaius Octavius ) ur. 29 września 63 r. p.n.e.
zm. 19 sierpnia 14 r. n.e.
– od 44 r. p.n.e. nazywa się Gaius Iulius Caesar ( Octavianus )
– po śmierci zaliczony do grona bogów jako Divus Augustus
– panował do 16 stycznia 27 r. p.n.e.
Był on siostrzeńcem Gajusza Juliusza Cezara i dziedzicem jego majątku. W 43 r. p.n.e. zawarł II triumwirat z Antoniuszem i Lepidusem. W 42 r. p.n.e. pokonali oni w bitwie pod Filippi Marka Brutusa i Gajusza Kasjusza. Zwycięzcy uzgodnili strefy wpływów Imperium Rzymskim. Wybuchła woja domowa, której powodem był konflikt między Oktawianem i Antoniuszem. W bitwie morskiej pod Akcjum w 31 r. p.n.e. zwyciężył Oktawian, wkroczył do Aleksandrii, Antoniusz i Kleopatra popełnili samobójstwo. Egipt stał się prowincją rzymską, Oktawian otrzymał tytuł Konsula W 29 r. p.n.e. Oktawian powrócił do Rzymu, w 28 r. p.n.e. otrzymał tytuł Princeps senatus – przywódca senatu. Chciał wycofać się z czynnej polityki, ale za namowę senatu odrzucił chęć wycofania się z życia politycznego, zgodził się czuwać na d prowincjami, którym zagrażało niebezpieczeństwo z zewnątrz. Aby wyrazić swą wdzięczność, senat 16 stycznia nadał mu przydomek Augustus. Odtąd tytuł władcy brzmiał Imperator Ceasar Augustus, a dzień 16 stycznia 27 r. p.n.e. uchodzi za formalny początek Cesarstwa Rzymskiego. Od 12 r. p.n.e. został Augustus mianowany kapłanem najwyższym. W 2 r. p.n.e. otrzymał tytuł pater patriae. Powstał wtedy pryncypat. Patrząc na epokę w której żył można zobaczyć nie tylko nabytki terytorialne, zdobył on bowiem więcej terenów niż jego poprzednicy, lecz owoce pokoju, stabilizację, dobrobyt, rozkwit kultury. Za jego czasów tworzyli najwybitniejsi pisarz rzymscy. Oktawian aktywnie działał w Rzymie, podzielił miasto na 14 regionów, zorganizował straż pożarną, poprowadził nowe akwedukty zbudował 82 świątynie w tym Panteon. Za jego panowania powstała pierwsza wielka łaźnia publiczna i pierwsza otwarta biblioteka. Jest więc prawdą, że August zastał Rzym ceglany a zostawił marmurowy. Zmarł w wieku 76 lat w kampańskim miasteczku Nola.
Tyberiusz ( Tyberius Claudius Nero ) ur. 16 listopada 42 r. p.n.e.
zm. 16 marca 37 r. n.e.
– Panował jako Tyberius Caesar Augustus od 14 r. n.e. do śmierci
Miał 55 lat gdy obejmował rządy. Był przybranym synem i spadkobiercą Augusta. Objął rządy 17 września 14 r. Za jego panowania terytorium Rzymu powiększyło się o Kapadocję i Kommagenę nad Eufratem. Były to jedyne nabytki terytorialne za jego panowania. Ściśle trzymał się rady Augusta: ” …już nie powiększać Imperium!…” Umocnił granicę nad Renem i Eufratem, stłumił powstanie w Galii i Afryce, rozszerzył wpływy rzymskie w Tracji , kontynuował politykę wewnętrzną Augusta, powołał gwardię cesarską, zmarł w Misenum w dawnym pałacyku Lukullusa 16 marca 37 r. w wieku 78 lat. Okoliczności jego śmierci nie są do końca jasne.
Kaligula ( Gaius Iulius Caesar ) ur. 31 sierpnia 12 r.
zm. 24 stycznia 41 r.
– panował od 18 marca 37 r. jako Gaius Iulius Caesar Augustus Geramicus
Po tajemniczej śmierci Tyberiusza do której prawdopodobnie Kaligula się przyczynił sam z pomocą Makrona objął władzę imperatora i trybuna ludowego, urząd najwyższego kapłana oraz tytuł augusta. Aby uczcić pamięć ojca zamordowanego podczas panowania Tyberiusza spowodował, że senat zmienił nazwę miesiąca września z September na Germanicus. Odwołał osoby zesłane z przyczyn politycznych, spalił publicznie akta sprawy sądowej dotyczące jego brata i matki, wprowadził ulgi podatkowe, wygnał ze stolicy ekwitów, lud bardzo chwalił sobie urządzane przez niego igrzyska. W 37 r. Cesarz zaniemógł, Rzym rozpaczał ludzie składali ofiary i przysięgali, że gotowi są umrzeć byle Cesarz wyzdrowiał jednak wyzdrowiał i bardzo się zmienił na niekorzyść Rzymu. Rozkazał Tyberiuszowi Gemellusowi popełnić samobójstwo, nakazał wszystkim którzy składali przysięgi podczas jego choroby aby się z nich wywiązali, zmusił do Makrona aby popełnił samobójstwo, roztrwonił pieniądze nagromadzone przez Tyberiusza. W 39 r. wyruszył do Germanii, potem do Syrakuz, rozkazał zabić swego gościa króla Mauretani, był on wnukiem Antoniusza i Kleopatry. Powrócił do Rzymu, gdzie dalej szerzył się terror i niesprawiedliwe procesy. Lud znienawidził swego Imperatora, który sam mianował się bogiem i rozkazał zbudować sobie nawet świątynie. Został on zamordowany 24 stycznia 41 roku przez dwóch ze swoich oficerów gwardii Kasjusza Cherea i Korneliusza Sabinusa.
Klaudiusz ( Tiberius Claudius Nero Drusus ) ur. 1 stycznia 10 r. p.n.e.
zm. 13 października 54 r.
– panował od 25 stycznia 41r. Tyberius Claudius Caesar Augustus Germanicus
– po śmierci został zaliczony w poczet bogów jako Divus Claudius
Przypadek sprawił, że Klaudiusz nie został zamordowany wraz z Kaligulą, udało mu się uniknąć śmierci z rąk spiskowców. Po zamordowaniu Kaliguli senat zastanawiał się nad nowym władcą wszyscy zapomnieli o Klaudiuszu, którego nigdy nie szanowali. Znalazł go jeden z żołnierzy straży pretoriańskiej i powitał jako Cezara tak więc Klaudiusz z poparciem wojska i Heroda Agrypy został uznany za cesarza. Miał wtedy 50 lat. Klaudiusz był mało popularny wśród Rzymian, świadczą o tym przekłady historyków i pisarzy mu współczesnych. Zabójcy Kaliguli zostali skazani na śmierć, dokonano rewizji procesów i przejrzano listy więźniów a następnie uwolniono wszystkich niesłusznie skazanych, w 42 r. stłumiono rewoltę zwolenników republiki, powołał nowy, odmienny system zarządzania, który okazał się skuteczniejszy od poprzedniego, nadawał hojnie obywatelstwa mieszkańcom prowincji, w 43 r. zdobył Brytanię i Mauretanię, a w 46 r. Tracje; za jego panowania powstało w Rzymie wiele ważnych i pożytecznych budynków. Klaudiusz zmarł 13 października po uroczystej uczcie, prawdopodobnie został otruty, faktem jest, że cierpiał całą noc zanim umarł. Miał 64 lata.
Neron ( Lucius Domitius Ahenobarbus ) ur. 15 grudnia 37 r.
zm. 9 czerwca 68 r.
– od 1 marca 50 r. Nero Claudius Drusus Germanicus
– panował od 13 października 54 r. do śmierci jako Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus
Po śmierci Klaudiusza rządy obejmuje Neron wychowanek Seneki. Ma on zaledwie 17 lat i Rzym wiąże z nim wielkie nadzieje. Otrzymał tytuł augusta i wszystkie godności jakie mieli jego poprzednicy. Jednak pełnił on tylko funkcje reprezentacyjną. Właściwą władzę w Rzymie mieli Seneka i matka Nerona Agrypina. Wzajemnie się zwalczali. Agrypina po konfliktach z synem straciła swoje wpływy, usunięto ją w z Paladynu. Tymczasem w Armenii wojska rzymskie odnosiły zwycięstwa, umocniono także granice w delcie Renu, na prowincjach panował pokój, a w stolicy odbywały się igrzyska i zabawy. Neron bał się matki dlatego za namowami swojej kochanki Poppeai rozkazał zabić Agrypiną. W 59 r. Neron ustanowił na swoją cześć Juvenalia w 60 r. ustanowił Neronia – igrzyska olimpijskie wzorowane na olimpiadzie greckiej. W 61 r. wybuchło powstanie w Brytanii, które trwało sześć miesięcy i zostało krwawo stłumione. Cesarz rozwodzi się z Oktawią i bierze ślub z Poppeją wkrótce po tym Oktawia zostaje zamordowana na rozkaz Nerona. Neron bardzo powoli ale sukcesywnie zaczyna wprowadzać terror mordując senatorów i wszystkich mu przeciwnych ludzi. W 63 r. Rzym spłonął, a winą za jego podpalenie zostali obarczeni chrześcijanie. Do końca nie wiadomo czy Neron wydał rozkaz podpalenia wiecznego miasta, najprawdopodobniej nie. W 65 r. Rzymem wstrząsnęła kolejna fala zbrodni, wykryto spisek, który krwawo stłumiono. Miesiąc kwiecień otrzymał nazwę Neronius. Zmarła także Poppeją, Neron ożenił się ponownie w 66 r. Neron wyjechał do Grecji, równocześnie wybuchły bunty w Galii i Judei, cezar musiał w 68 r. wracać do Rzymu. Po kilku miesiącach ludność odwróciła się od niego, na nowego Cezara wybrano generała Galbę, Neron popełnił samobójstwo. Miał 31 lat. Dla potomnych Neron stał się symbolem zła, okrucieństwa i tych nieprawości, które w toku historii wciąż powracają.
Galba ( Servius Sulpicius Galba ) ur. 25 grudnia 3 r. p.n.e.
zm. 15 stycznia 69 r. n.e.
– panował od 9 czerwca 68 r. do 15 stycznia 69 r. jako Servius Galba Imperator Caesar Augustus
Pochodził ze znakomitego rodu arystokratycznego, sławnego w czasach republiki. Galba najpierw został dzięki przychylności Tyberiusza pretorem, następnie uzyskał namiestnictwo Akwitanii, w 35 r. został konsulem, a za panowania Kaliguli otrzymał namiestnictwo Germanii Górnej nad Renem. Za panowania Klaudiusza był namiestnikiem prowincji Africa. Za panowania Nerona otrzymał namiestnictwo Hiszpanii Tarrakońskiej. Za namowami swoich doradców i namiestnika Galii Lugduńskiej Juliusza Windeksa Galba wypowiedział posłuszeństwo Neronowi 9 czerwca Galba został ogłoszony Imperatorem przez swoich żołnierzy, 16 czerwca kiedy potwierdziły się doniesienia o śmierci Nerona został ogłoszony Cezarem przez senat. Galba nie radził sobie z władzą, kazał zapić ok. 7000 ludzi, którzy chcieli stworzyć legion co on uznał za bunt. Odwołał wielu dowódców pretoriańskich, powołał także komisję, która miała odebrać całe mienie państwowe roztrwonione przez Nerona. Zraził do siebie niemalże całą społeczność Rzymu. Został zamordowany 15 stycznia 69 r. w czasie zamieszek ulicznych, mających na celu ustalenie nowego władcy, jego faworyt Pizon zginął tego samego dnia. Galba umarł mając 72 lata.
Othon ( Marcus Salvio Otho ) ur. 28 kwietnia 32 r.
zm. 16 kwietnia 69 r.
– panował od 15 stycznia 69 r. jako Imperator Marcus Otho Caesar Augustus
Początki jego rodu się gały czasów etrusków. Był dobrym przyjacielem Nerona, jego żoną była Poppeja. W swojej karierze politycznej był konsulem, namiestnikiem Afryki, dowódcą wojska na ziemiach obecnej Jugosławii, potem w 59 r. udał się za rozkazem Nerona na „honorowe wygnanie”; objął namiestnictwo Luzytanii, w 68 r. jako jeden z pierwszych opowiedział się po stronie Galby, s po objęciu przez niego władzy wrócił do Rzymu jako bliski współpracownik Galby. Tam miał szansę zostać następcą Galby, ale ten zaadoptował Pizona i uczynił z niego swego następcę. Othon czekał i zjednywał sobie ludność miasta oraz dowódców oddziałów pretoriańskich. Zamachu stanu dokonano 15 stycznia. W tym czasie Rzym miał aż 4 cesarzy: byli nimi Galba i Pizon, w koszarach pretorian cezarem obwołał się Othon, a wcześniej 2 stycznia legiony nadreńskie uznały za Cezara Alusa Witeliusza. Po zamach pozostało tylko dwóch Othon i Witeliusz. Rzymianie powitali Othona jako Imperatora, starał on się przywrócić porządek panujący za Nerona jednak nie popełniał jego błędów, starał się zjednać sobie wszystkie warstwy społeczne szczególne gdy dochodziły wieści o zbliżającej się do Italii armii Witeliusza. Wybuchła wojna domowa. Othon opuścił Rzym 14 marca 69 r., a 14 kwietnia doszło do decydującej bitwy pod Bedriakum. Armia Othona odnosiła sukcesy, jednak aby zakończyć bratobójczą walkę Imperator popełnił samobójstwo. Umarł w wieku 37 lat.
Witeliusz ( Aulus Vitellius ) ur. 7 lub 24 września 15 r.
zm. 21 grudnia 69 r.
– panował od 2 stycznia 69 r. do śmierci jako Aulus Vitellius Augustus Imperator Germanicus
Jego ojciec był doskonałym dowódcą za panowania Tyberiusza. Był ceniony przez Kaligulę, Klaudiusza i Nerona jako znawca wyścigów rydwanów i utalentowany partner do gry w kości. W latach 60 i 61 był namiestnikiem Afryki, w 68 r. został namiestnikiem Germani Dolnej, W nocy z 1 na 2 stycznia na wieść o rzekomej śmierci Galby legiony nadreńskie obwołały go Imperatorem, po faktycznej śmierci Galby, Rzym miał dwóch Cezarów Othona i Witeliusza, wybuchła wojna domowa, po samobójstwie Othona jedynym Cezarem był Witeliusz. Najpierw obawiając się rozruchów zwolnił ze służby czynnej pretorianów, następnie przegrupował legiony w Hiszpanii, Germani i Brytanii. W lipcu przybył do Rzymu, i w tym samym czasie dwa legiony w egipskiej Aleksandrii okrzyknęły cesarzem Flawiusza Wespazjana, legata i dowódcę wojsk w Judei. Wybuchła wojna domowa Witeliusz gotów był abdykować, ale za namowami żołnierzy nie zrobił tego. Do Wespazjana przyłączyły się wschodnie prowincje, Witeliusza zamordowano 21 grudnia w Forum. Zginął mając 54 lata.
Wespazjan ( Flavius Vespasianus ) ur. 17 listopada 9 r.
zm. 24 czerwca 79 r.
– panował od 1 lipca 69 r. do śmierci jako Imperator Caesar Vespasinus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów jako Divus Vespasianus
1 lipca został ogłoszony Cezarem i w krótkim czasie ( do 15 lipca )miał pod swoimi rozkazami 8 legionów. Pochodził z rodziny o tradycjach handlowych, dopiero jego brat zajął się polityka, a Wespazjan pod wpływem matki poszedł w ślady brata. Najpierw był oficerem, później zaś kolejno kwestorem, edylem, pretorem, wszedł w skład senatu, w 39 r. został dowódcą legionu II Augustusa, w 43 r. brał udział w inwazji na Brytanię, kampania ta przyniosła mu sławę i wysokie odznaczenia, w 51 r. otrzymał urząd konsula, następnie kiedy Klaudiusz poślubił Agrypinę, Wespazjan porzucił życie polityczne by powrócić za panowania Nerona w 59 r., został wtedy namiestnikiem Afryki. W 66 r. uczestniczył w podróży Nerona po Grecji, został jednak odsunięty od dworu, w 67 r. objął dowództwo 3 legionów, aby stłumił powstanie w Judei, dokończył kampanię w Galii, po czym wrócił do Afryki, aby pomóc swojemu synowi Tytusowi w walce z powstańcami, po wypadkach w Rzymie został okrzyknięty Cezarem. Do 20 grudnia do Wespazjana przyłączyły się wschodnie prowincje, zamordowano Witeliusza, Weapazjan został obwołany Cezarem przez senat 22 grudnia 69 r. od tego czasu przebywał w Aleksandrii. W 70 r. wyruszył przez Grecję do Rzymu i został tam uroczyście powitany, rozpoczął odbudowę gospodarczą państwa zniszczonego przez wojny domowe i hulaszcze tryb życia poprzednich władców. Najpierw przeprowadził reformę monetarną, odnowił Rzym, wbudował w mieście Amfiteatr Flawijski, założył pierwszy w Rzymie uniwersytet, w 71 roku jego syn zakończył walki w Judei, Wespazjan nadał podczas swego panowania wiele obywatelstw, był sprawiedliwym władcą, zakazał występowania procesów politycznych, współpracował z senatem, był przystępny i wyrozumiały. Zmarł 24 czerwca 79 r. miał 70 lat.
Tytus ( Flavius Vespasianus ) ur. 30 grudnia 39 r.
zm. 13 września 81 r.
– panował od 24 czerwca 79 r. do śmierci jako Imperator Titus Caesar Vespasianus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów
Był synem Wespazjana. Wychowywał się z Brytanikiem – synem cesarza Klaudiusza, po otruciu cesarskiego syna odszedł od dworu i oddawał się tylko studiom, w 57 r. wstąpił do jednego z legionów nadreńskich, w 59 r. znalazł się znowu w Rzymie, walczył razem ze swoim ojcem Wespazjanem w Judei, w 71 r. zakończyła się Tytus po zakończeniu wojny triumfalnie wjechał do Rzymu, dla upamiętnienia tego wydarzenia zbudowano w Rzymie łuk triumfalny na jego cześć. Podczas swojej kariery Tytus otrzymał tytuł imperatora, władze trybuna ludowego, kilkakrotnie był konsulem, a nawet został mianowany prefektem pretorianów. Po śmierci Wespazjana Tytus został mianowany Imperatorem. Podczas jego panowania wydarzyło się wiele niezwykłych rzeczy. Pierwszą z nich był wybuch Wezuwiusza, następnie zaraza i kolejny pożar Rzymu tym razem nie tak straszny jak ten za czasów Nerona. Tytus zajmował się głównie odbudową zniszczeń, organizował pomoc dla ofiar tych kataklizmów oraz odbudowywał zniszczenia. Równocześnie ukończono budowę Amfiteatrum Flavium znanego dzisiaj jako Koloseum. Tytus zmarł 13 września 81 r. żył 42 lata a panował zaledwie 2 lata i 3 miesiące.
Domicjan ( Titus Flavius Domitianus ) ur. 24 października 54 r.
zm. 18 września 96 r.
– panował od 14 września 81 r. do śmierci jako Imperator Caesar Domitianus Augustus
Był synem Wespazjana. W 70 r. kiedy jego ojciec był w drodze do Rzymu sam rządził miastem i popełniał wiele mało znaczących błędów, został skarcony przez ojca i odsunięty na wiele la t od spraw politycznych. W 85 r. jako pierwszy w dziejach Rzymu był cenzorem, na jego cześć miesiąc Październik zmieniono na Domitrianus. Arystokracja i senatorowie nie darzyli go sympatią, jego postępowanie wywoływało podejrzliwość niechęć, a nawet wrogość, w 87 r. doszło do pierwszego buntu, który został krwawo stłumiony. Cesarz zjednywał sobie jednak niższe warstwy społeczne dając im: panem et circenses. Zbudował wiele świetnych budynków w Rzymie, jak na przykład świątynie Wespazjana i świątynie rodu Flawiuszów. W 86 r. zainaugurował igrzyska ku czci Jowisza, rozwinął w Rzymie biblioteki sprowadzając dzieła z całego świata. Za panowania Domicjana legiony walczyły głównie w Brytanii oraz nad Dolnym i Górnym Dunajem, większość z tych kampanii była zwycięska. W 86 i 88 roku przeprowadził dwie kampanie przeciw Dakom, w których nie odniósł ostatecznego zwycięstwa, w 89 r. cesarz powrócił do Rzymu, w 92 r, przeprowadził ekspedycje przeciw Sarmatom nad Dunajem. Domicjan przez swą podejrzliwość i oskarżenia oraz nieudane romanse wzbudził nienawiść arystokratów i senatorów. Został zamordowany 18 września 96 r. w swoim pałacu. Miał 42 lata.
Nerwa ( Marcus Cocceius Nerva ) ur. 8 listopada 30 r.
zm. 25 stycznia 98 r.
– panował od 18 września 96 r. do śmierci jako Imperator Nerva Caesar Augustus
– został zaliczony w poczet bogów.
Marek Kokcejusz Nerwa był potomkiem starego rodu arystokratycznego, w młodości należał do przyjaciół Nerona w 71 r. został konsulem. Po śmierci Domicjana senat zadecydował, aby Cezarem został Nerwa, równocześnie unieważniono wszystkie rozkazy znienawidzonego Domicjana. Nerwa odwołał wszystkich skazanych na wygnanie, wstrzymał procesy o obrazę majestatu, skazał na śmierć wielu notorycznych donosicieli, udało mu się odbudować skarb państwa, zniósł podatek ściągany od Żydów, przywrócił rozdawnictwo zboża oraz igrzyska, zmniejszył liczbę plebejusz w Rzymie dając im ziemię pod uprawę, utworzył fundusz alimentacyjny wspierający najuboższych. Aby zabezpieczyć ciągłość władzy państwowej i nie dopuścić do kolejnego konfliktu w państwie uczynił Marka Ulpiusza Trajana swoim synem i tym samym następcą. Umarł 25 stycznia 98 roku. Miał 68 lat, od jego panowania rozpoczyna się zwany przez historyków złoty wiek cesarstwa rzymskiego.
Trajan ( Marcus Ulpius Traianus ) ur. 18 września 53 r.
zm. 8 sierpnia 117 r.
– panował od 27 stycznia 98 r. jako Imperator Caesar Nerva Traianus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów
– Dewiza rządów ” Chcę być takim cesarzem dla obywateli jakiego chciałbym mieć cesarza będąc obywatelem.
W 99 r. odbył triumfalny wjazd do Rzymu. Był przede wszystkim typem żołnierza z wychowania, kariery, usposobienia, zamiłowań i mentalności. Jasno oceniał sytuację, decydował szybko, działał energicznie. W 101 r. skierował armię Rzymską w sile 11 legionów przeciw Dakom, po roku walki król Dacji Decebal poprosił o pokój, wojna nie została zakończona tylko przerwana na 4 lata, gdyż Dacy złamali warunki pokoju. W 106 r. Rzymianie zdobyli stolicę Dacji i stworzyli z niej prowincje Rzymu, Decebal popełnił samobójstwo. Rzym nawiązał kontakty polityczno – handlowe z Indiami. W 106 r. utworzono nową prowincje Arabię. Trajan zbudował w całym imperium wiele mostów, dróg, pomników i świątyń. Niesławę przynoszą mu tylko prześladowania chrześcijan na które zezwalał, jednak nie wyglądały one tak jak za czasów Nerona. W 113 r. Cesarz ponownie opuścił Rzym, a wiosną następnego roku rozpoczął kampanię w Armenii, zajął ją szybko i zorganizował tam nową prowincję. W 115 r. podbił północną i wschodnią Mezopotamię, następnie podbił kraj Partów i utworzył w nim prowincję – Asyrię, w tym samym czasie wybuchło powstanie w Afryce, zostało krwawo stłumione przez namiestników Cezara, w 117 roku podczas oblężenia twierdzy Hatra Trajan zachorował, przekazał więc dowództwo armii swojemu krewnemu Hadrianowi, wrócił do Antiochii. W powrotnej podróży do Rzymu zmarł, miało to miejsce 9 sierpnia 117 r. w mieście Selinus u wybrzeży Cylicji.
Hadrian ( Publius Aelius Hadrianus ) ur. 24 stycznia 76 r.
zm.10 lipca 138 r.
– panował od 11 sierpnia 117 r. do śmierci jako Imperator Caesar Traianus Hadrianus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów.
Jego kariera przebiegała bardzo szybo. Wziął udział w wyprawie do Dacji, gdzie został dwukrotnie odznaczony za odwagę. Piastował wyższe urzędy i wszedł w skład senatu, w drugiej wyprawie przecie Dakom walczył z Sarmatami zza Dunaju, w 108 r. był konsulem, w kilka lat później walczył w Armenii i Mezopotamii, w 117 r. gdy Cesarz postanowił wrócić do Rzymu, Hadrian otrzymał namiestnictwo Syrii oraz dowództwo armii Eufratu. Jego przejecie władzy odbyło się spokojnie i bez żadnych wstrząsów. Gdy obejmował władzę miał 41 lat. Hadrian zakończył wojnę z Partami, następnie udał się nad dolny Dunaj aby tam bronić Dacji przed Roksolanami, w Rzymie wykryto spisek, któremu zapobiegł senat zabijając spiskowców. Do stolicy cesarz przybył dopiero w 118 r. W 121 r. rozpoczął swoją podróż po Imperium, udał się do Galii, później do Brytanii, zimą 122/123 r. do Hiszpanii a z stamtąd do Mauretanii, przez Kretę i Azję Mniejszą nad Eufrat, aby zażegnać konflikt z Partami, w 124 r. zawitał do prowincji bałkańskich, potem udał się do Aten, powrócił do Rzymu, aby w 128 r. wyruszyć do Afryki, był w Jerozolimie, następnie udał się do Syrii a stamtąd do Egiptu, w 131 r. miał wrócić do Rzymu, ale wybuchło powstanie w Palestynie, udał się więc do Judei. Wojna trwała do 135 r. i powstanie zostało stłumione. Hadrian podczas swojego panowania stworzył wiele znakomitych budowli, które częściowo przetrwały do naszych czasów, zmodyfikował armię. W ostatnich latach swego życia cesarz chorował, zmarł w Bajach nad zatokę Neapolitańską 10 lipca 138 r. Miał 63 lata.
Antonius Pius ( Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antonius ) ur. 19 września 86 r.
zm. 7 marca 161 r.
– panował od 10 lipca 138 r. jako: Imperator Titus Aelius Caesar Hadrianus Antonius Augustus Pius
– został zaliczony w poczet bogów.
Pochodził z rodu arystokratycznego, przez wiele lat wchodził w skład rady przybocznej Hadriana, urzędy zdobywał stopniowo, za panowania Hadriana został konsulem, potem był namiestnikiem prowincji Azji, wszedł w skład rady cesarskiej. W pierwszych latach panowania rozgorzały walki w Brytanii, Cezar przesunął granicę o 120 km na północ i wybudował kolejną linię obrony, rozpoczął umacnianie granic całego Imperium. Antonius wybudował wiele świątyni i budowli, ufundował zapomogi dla ubogich dziewcząt. Za jego czasów rozwinęła się literatura i historiografia. Okres jego panowania to czasy spokoju i stabilizacji niezbędnej dla Imperium po latach wojen. Cesarz zmarł 7 marca 161 r. w swoim ubogim pałacu Lorium miał 75 lat. Pozostawił po sobie 2 synów, których kazał mu adoptować jeszcze Hadrian.
Lucjusz Werus ( Lucius Ceionius Commodus ) ur. 15 grudnia 130 r.
zm. początek lutego 169 r.
– panował jako Imperator Caesar Lucius Aurelius Verus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów
Dziedzictwo władzy po Antoniusie Piusie przejęło jego dwóch przybranych synów. Marek Anniusz i Lucjusz Kommodus. Panowali oni razem i rządzili w pełne na pozór zgodzie. Rzym po raz pierwszy w swej historii miał dwóch cesarzy wzajem się uznających i wspierających. Lucjusz Werus pochodził z zamożnej rodziny arystokratycznej. Wychowywał się i pobierał nauki wspólnie z Markiem Anniuszem. Nie był popularnym władcą głównie dlatego, że obywatele widzieli w nim nowe wcielenie Nerona. Powodem była data urodzin i horoskop władcy. Został wspłcesarzem na prośbę Anniusza. W 161 r. wyjechał do Syrii gdzie ponownie wznowiono konflikt z Monarchią Partyjską. Lucjusz Werus jednak nie brał czynnego udziału w walkach, zajmował się w tym czasie swoimi prywatnymi sprawami to jest korzystaniem z przywileju bycia władcą. Jego dowódcy natomiast odnieśli wielki sukces. Partowie poprosili o pokój. W 166 armia Werusa powróciła do Italii, wtedy to wybuchła wielka epidemia, która miała skutki w późniejszej historii Imperium. Cesarz prowadził w Rzymie hulaszczy tryb życia. W 167 r. Imperium zostało zaatakowane przez liczne plemiona germańskie obydwaj władcy wyruszyli na front aby kierować działaniami wojennymi. Głównie za sprawą Anniusza armii rzymskiej udało się wyprzeć najeźdźców z granic Imperium. Werus postanowił wrócić do Rzymu, ale w dordze powrotnej doznał ciężkiego ataku apopleksji i po trzech dniach choroby zmarł. Miał 39 lat panował 8.
Marek Aureliusz ( Annius Cartilus Severus ) ur. 26 kwietnia 121 r.
zm. 17 marca 180 r.
– panował od 7 marca 161 r. jako Imperator Caesar Marcus Aurelius Verus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów
Jego rodzina wywodziła się z Hiszpanii, jego ojciec umarł wcześnie, chłopiec wychowywał się u dziadka konsula i prefekta stolicy. Jego nauczycielami byli Herodos Attykus i Korneliusz Fronton. W 138 roku został adoptowany przez Antoniusa Piusa i przez to wyznaczony na jego następcę. Miał 8 lat gdy otrzymał członkostwo saliów, został senatorem w wieku 15 lat, a konsulem w wieku 20. Po zwycięstwie nad plemionami, które naruszyły granice Imperium w 168 r. i po śmierci Werusa Aureliusz zorganizował wyprawę przeciw plemionom naddunajskim. Walki na ziemiach obecnych Czech, Słowacji i Węgier trwały do 174 r. wojna zakończyła się sukcesem, a pokonane plemiona zmuszone były oddać spore tereny Rzymowi, w 175 r. Awidiusz Kasjusz ogłosił się Cesarzem , Aureliusz zawrócił aby stłumić bunt w zarodku, senat nazwał Awidiusza wrogiem publicznym, nawet żołnierze odwrócili się od niego i Aureliusz otrzymał głowę uzurpatora po trzech miesiącach, dzięki temu nie wybuchła nowa wojna domowa w Imperium. Wracając z Aureliusz zatrzymał się w Syrii i Egipcie, do Rzymu triumfalnie wjechał w listopadzie 176 roku, na swojego następcę wyznaczył swojego syna Kommodusa, w 177 r. obydwaj znowu stanęli nad Dunajem. Walki były bezlitosne, chcieli zmusić opornych do bezwarunkowej kapitulacji, jednak do ostatecznego zwycięstwa nie doszło, Cesarz zmarł w obozie wojskowym w Windobonie, 17 marca 180 r., był ofiarą zarazy przywleczonej przez armię Werusa znad Eufratu.
Kommodus ( Lucius Aelius Aurelius Commodus ) ur. 31 sierpnia 161 r.
zm. 31 grudnia 192 r.
– panował od 17 marca tytułując się w latach 180 – 190 Imperator Caesar Aurelius Commodus Antonius Augustus, a w latach 191 – 192 Imperator Caesar Lucius Aelius Aurelius Commodus Augustus
– został zaliczony w poczet bogów
Był synem Makra Aureliusza i Faustyny, miał trzynaściorga rodzeństwa. Tytuł Cezara otrzymał w 166 r. podczas triumfalnego wjazdu Aureliusza do Rzymu. W 175 r. został członkiem kolegiów kapłańskich, następnie w tym samym roku został członkiem senatu i przywódcą młodzieży. Wziął udział w wyprawie ojca przeciw Awidiuszowi Kasjuszowi. Miał 16 lat gdy otrzymał urząd konsula, kapłana najwyższego, augusta i ojca ojczyzny. W 178 r. wyruszył wraz z ojcem nad Dunaj, aby uczestniczyć w kampanii przeciw ludziom zza tej rzeki. Po śmierci Aureliusza został władcą Imperium w wieku 19 lat. Nie kontynuował ofensywy rozpoczętej przez ojca, wycofał wojska za Dunaj. Śmierć wielu żołnierzy i długie lata wojny poszły na marne. Postąpił wbrew woli ojca i narodu. Kommudus wrócił do Rzymu, rozwiązał spór między swoją żoną a siostrą na korzyść tej drugiej, jego siostra ukuła spisek, który niemalże się powiódł. Kommodus ocalał. Od tego czasu w Imperium rozpoczęło się prześladowanie wszystkich związanych ze spiskowcami a także wszystkich przeciwników Kommodusa. Wszystkie sprawy cesarz powierzał Perennisowi. Prefekt cesarski usuwał korzystając z władzy wszystkich swoich prywatnych wrogów, zbudził nienawiść żołnierzy i ci zażądali jego śmierci. Cesarz zgodził się. W stolicy zapanowało absolutne przekupstwo i korupcja. Skarb państwa świecił pustkami, a wydatki były duże. Kolejny zamach na osobę cesarza został wykryty, a sprawców zabito. Nowym prefektem Rzymu został Kleander to on był miał on niemalże nieograniczoną władzą, sprzedawał urzędy, to dzięki niemu pojawiły się wszystkie problemy ze skarbem Imperium. W stolicy doszło do zamieszek, spowodowanych brakiem zboża, doszło nawet do walk ulicznych. Cesarz rozkazał wydać tłumowi Kleandra i jego rodzinę. Jego kolejne decyzje były nie tyle katastrofalne co wręcz śmieszne. Zmienił nazwy miesięcy, oraz nazwę stolicy, obniżył ceny żywności co spowodowało jej brak i ponowną drożyznę, cesarz walczył ze zwierzętami
na arenie, brał udział w wyścigach. Szaleństwo Cezara zakończono. Dokonano na niego zamachu w ostatnim dniu 192 r.
Pertynaks ( Publius Helvius Pertinax ) ur. 1 sierpnia 126 r.
zm. 28 marca 193 r.
– panował od 1 stycznia jako Imperator Caesar Publius Helvius Pertinax Augustus
Urodził się w małej miejscowości Ligurii. Najpierw był nauczycielem, zawód ten nie przynosił mu jednak ani pieniędzy ani sławy, wstąpił do wojska i został centurionem, a później dowódcą kohorty jednego z legionów w Syrii, wsławił się walką z Partami, został przeniesiony do Brytanii, a później nad Dunaj gdzie został dowódcą szwadronu jazdy. Później stanął na czele floty wojennej Morza Północnego. Podczas panowania Marka Aureliusza dowodził jazdą podczas kompanii nad Dunajem, wsławił się tak, że został senatorem. W 175 r. został dowódcą legionu, następnie namiestnikiem Mezji, Dacji, a później Syrii powrócił do stolicy już za Kommodusa, w 185 r. objął namiestnictwo Brytanii, następnie Afryki, a w 193 r. otrzymał godność prefekta miasta i konsula. To właśnie do niego udali się spiskowcy po dokonaniu zamachu. W nocy obwołano go Cesarzem Imperium, nie chciał przyjąć godności, ale dopiero po namowach senatorów zgodził się. Nowy władca najpierw rehabilitował osoby skazane za Kommodusa, wygnano donosicieli, aby zyskać pieniądze dla skarbu Imperium cesarz przeprowadził licytację majątku Kommodusa. Jednak cesarz nie zyskał zaufania pretorianów. Wykryto spisek antycesarski, jednak Pertynaks nie zgodził się na zamordowanie winowajcy. W koszarach wybuchł bunt, pretorianie ruszyli na pałac, Cesarz bez straży przybocznej wyszedł im naprzeciw jednak pretorianie zabili go niemalże bezbronnego. Zginął 28 marca 193 r. Miał 67 lat.
Dydiusz Julian ( marcus Didius Severus Iulianus ) ur. 24 stycznia 133 r.
zm. 1 czerwca 193 r.
– panował od 28 marca 193 r. jako Marcus Didius Severus Iulianus Augustus
Urodził się w Mediolanie w rodzinie zamożnej choć nie arystokratycznej. Najpierw sprawował pewne funkcje u boku namiestników Afryki i Grecji, potem dowodził legionem XXII nad Renem i pokonał tam germański lud Chattów, następnie rządził prowincją Beligiką, odparł wtedy najazd Chauków, te sukcesy dały mu w 175 r. konsulat. Później był namiestnikiem Dalmacji i Germanii Dolnej, został wreszcie prefektem funduszów alimentarnych w Rzymie. W dniu kiedy zamordowano Pertynaksa Dydiusz pojawił się przed siedzibą senatu i tam spotkał dwóch wyższych oficerów pretoriańskich, zabrali oni go do koszar. Tam odbyła się dosłownie licytacja między nim a Sulpicjanem – prefektem stolicy. Obydwaj kandydaci obiecywali pretorianom coraz to większe kwoty pieniężne, aby ci obrali ich Cezarem. Dydiusz dał więcej i został cesarzem. Sterroryzował senat i ten również uznał go cesarzem. Jednak zbrodnia w stolicy nie mogła przejść bez echa na prowincjach. W ciągu miesiąca Imperium miało czterech cesarzy. W Antiochii cesarzem został obwołany Niger, w Kornuntum nad Dunajem Lucjusz Septymiusz Sewer, w Brytanii Decimus Klodiusz Albin. Wojna domowa była nieunikniona. Najszybciej zadziałał Septymiusz, rozkazał swoim legionom marsz na stolicę, Dydiusz najpierw rozkazał senatowi nazwać go wrogiem publicznym, nawet mu groził, zaczął nawet przygotowywać miasto do obrony, tymczasem Septymiusz wysłał list do pretorianów, w którym mówił, że nic nim nie grozi jeżeli wydadzą zabójców Pertynaksa, Dydiusz został pojmany i stracony. Miał 60 lat, a panował 66 dni.
Septymiusz Sewer ( Lucius Septymius Severus ) ur. 11 kwietnia 146 r.
zm. 4 lutego 211 r.
– od kwietnia 193 r. panował jako Imperator Caesar Lucius Septimus Severus Pertinax Augustus
– został zaliczony w poczet bogów.
Urodził się w afrykańskim mieście Leptis Magna, jego rodzina należała do stanu ekwitów, była średnio zamożna, w wieku 18 lat w Rzymie studiował prawo, za panowania Aureliusza został senatorem, odbył służbę wojskową jako trybun, został legatem namiestnika na Sardynii, a późnej w Afryce, 174 r. został trybunem w Rzymie, następnie został dowódcą legionu IV Scytyjskiego, po panowaniu Kommodusa powierzono mu namiestnictwo Galii Lugduńskiej, w 190 r. otrzymał namiestnictwo Panonii Górnej w chwili śmierci Pertynaksa miał pod swoimi rozkazami trzy legiony. Kiedy dotarł do Rzymu ukarał pretorian stacjonujących w mieści, skazał ich na wygnanie pod groźbą śmierci. Zmienił sposób rekrutowania pretorianów, w stolicy przebywał tylko miesiąc podczas, którego urządził uroczysty pogrzeb Partynaksa. Musiał wyruszyć przeciw Nigerowi, Decimus Klodiusz w Brytanii zrezygnował z tytułu, pozostało dwóch cesarzy Niger i Septymiusz. Działania wojenne rozpoczęto w cieśninach Morza Czarnego, w tym rejonie dowódcą wojsk Septymiusza był Sewer, a dowódcą wojsk Nigera Emilian, w 193 r. w pobliżu miasta Cyzykos Sewer pokonał wojska Emilian; w styczniu 194 r. doszło do nowej bitwy pod Kius po długiej bitwie wojska Nigera, którymi osobiście dowodził wycofały się. Od Nigera zaczęły odłączać się kolejno sprzyjające mu prowincje, Egipt, Fenicja, Palestyna. W 194 r. wojska Sewera zatrzymały się na łańcuchu gór Taurus dobrze bronionym przez wojska Nigra. Do ucieczki zmusiła armię Nigra potężna ulewa, która podmyła fundamenty fortyfikacji i zamieniła je w kupę gruzu. Do decydującej bitwy doszło w 194 r. pod miejscowością Issus, i znowu pogoda pomogła wojskom Sewera zadali Nigerowi ogromną klęskę, sam dowódca zdołał uciec do Antiochii, ale pościg dopadł go szybko, został zabity. W 195 r. zwycięski Sewer wyruszył z armią nad Eufrat i stworzył dwie nowe prowincje. Po zakończeniu tej kampanii próbował pozbyć się Albina, przygotował zamach, który się nie udał, żołnierze Sewera i senat uznały Albina wrogiem publicznym, w 196 r. Albin przerzucił swoje wojsko do Galii gdzie zyskał duże poparcie, wybuchła nowa wojna domowa, Sewer przebył wraz ze swoją armią drogę z Mezopotamii pod Alpy. 19 lutego 197 r. doszło do decydującej bitwy wojska Sewera po długiej bitwie odniosły zwycięstwo. W Imperium rozpoczął się proces oskarżania i zabijania tych, którzy wystąpili przeciw Sewerowi, m.in. zabito ponad 50 senatorów. W 197 roku Cesarz wyruszył ponownie przeciw Partom, którzy podczas wojny domowej zaatakowali posiadłości rzymskie. Ich państwo zostało zdobyte i zniszczone przez rzymskie legiony. Sewer wraz ze swoją rodziną odbył kilkuletnią podróż po Imperium, do Rzymu powrócił dopiero w 202 r. Podczas swego pobytu w Rzymie skazał na śmierć Plautiana, który wcześniej był jego przyjacielem, ale nadużywał daną mu władzę, do jego śmierci przyczynił się syn Sewera Karakall, wznowiono znowu prześladowania chrześcijan, a igrzyskom nie było końca. W 208 r. wyruszył do Brytanii w celu ujarzmienia szkockich plemion. Cesarz trzykrotnie wyprawiał się z wojskiem do Kaledonii, czwartej wyprawy nie dożył zmarł 4 lutego 211 r. W chwili śmierci miał 65 lat jego panowanie trwało 17lat.
Pascenniusz Niger ( Gaius Pascennius Niger Iustus ) ur. przed 140 r.
zm. jesienią 194 r.
– panował od kwietnia 193 r. jako Imperator Caesar Gaius Pascennius Niger Iustus Augustus
Urodził się w Italii, w miasteczku Akwinum, leżącym na południe od Rzymu, pochodził ze stanu ekwitów, rodzina była średnio zamożna. Służył jako oficer w różnych jednostkach i krainach, szybko awansując, w 180 roku został senatorem, potem otrzymał godność konsula, w 183 r. otrzymał namiestnictwo Dacji, w 188 r. tłumił powstanie w Galii, od 191 r. był namiestnikiem Syrii, w 193 r. został obwołany przez swoje legiony cesarzem, toczył walki z Sewerem Septymiuszem, jednak poniósł klęskę i został zabity.
Klaudiusz Albin ( Decimus Clodius Albinus ) ur. około 140 r.
zm. 19 lutego 197 r.
– od wiosny 193 r. zwał się jako współwładca i adoptowany syn Septymiusza Sewera – Clodius Septymius Albinus Caesar
– od stycznia 196 r. tytułował się Imperator Caesar Decimus Clodius Septimus Albinus Augustus
Pochodził z afrykańskiego miasta Hudrumentum, jego rodzina wywodziła się z rodu senatorskiego, swoją karierę rozpoczął od służby w wojsku w różnych formacjach i krajach jako oficer rang coraz wyższych, oraz piastował urzędy, które otwarły mu dostęp do senatu, za panowania Kommodusa dał się poznać w Dacji, co przyniosło mu godność konsula, walczył z plemionami germańskimi za Renem i za ten sukces otrzymał namiestnictwo Brytanii. W 193 r. na wskutek sytuacji panującej w stolicy, legiony na wyspie okrzyknęły go cezarem, przystał na propozycje Sewera i stał się w 193 r. współwładcą. Jednak po oskarżeniach płynących od Sewera i próbie zamachu, wylądował ze swoimi legionami w Galii i rozpoczął wojnę, poniósł straszną klęskę tak jak Niger i został zabity.
Geta ( Lucius Septimius Geta ) ur. 27 maja 189 r.
zm. 26 lutego 212 r.
– panował od 209 r. wespół ojcem Septymiuszem Sewerem i bratem Karakallą
– od 4 lutego 211 r. razem z Karakallą jako Imperator Caesar Publius Septimus Geta Augustus
Geta wychowywał się razem z bratem. Obydwaj nie darzyli siebie sympatią od najmłodszych lat. Po śmierci Sewera mieli wespół rządzić cesarstwem. Do Rzymu przybyli zaraz po śmierci ojca, a po jego pogrzebie i zaliczeniu w poczet bogów, wszelkimi środkami próbowali zjednać sobie senatorów i lud stolicy. Aby nie wznowić wojny domowej przedstawiono obu cezarom plan podziału Imperium na strefy wpływów, jednak ten pomysł storpedowała ich matka Domna. Walka między braćmi trwała nadal. Jeden próbował usunąć drugiego w jakikolwiek sposób. Karakalla przygotował jednak spisek, który okazał się skuteczny, zwabił swojego brata do komnaty ich matki i tam najej oczach zamordowali go centurioni. Geta zginął mając 23 lata. Jedynym władcą został Karakalla.
Karakulla ( Septimus Basiamus ) ur. 4 kwietnia 186 r.
zm. 8 kwietnia 217 r.
– od 196 r. Marcus Aurelius Antonius Caesar
– od 198 r. Imperator Caesar Marcus Aurelius Antonius Augustus
– od 211 r. panował wraz z ojcem Sewerem i bratem Getą
– od 212 r. panował wespół z Getą, a po jego śmierci samodzielnie.
– został zaliczony w poczet bogów
Po śmierci Gety Karakalla został jedynym cesarzem Imperium, najpierw uspokoił legionistów wiernych Gecie obiecując im nagrody i podwyższenie żołdu, następnie przemówił w senacie, jego pierwszym rozkazem, było anulowanie wszystkich wyroków skazujących na wygnanie. Rozpoczął równocześnie usuwanie wszystkich przyjaci
ół i zwolenników swojego brata, a także tych wszystkich, którzy mu w czymkolwiek zawinili, współczesny mu historyk Kasjousz Dion pisze, że zginęło wówczas 20 000 ludzi. Następnie wprowadził nowe podatki, podwyższył stare, w 212 r. wydał dokument zwany Constitutio Antoniniana na mocy której nadał obywatelstwo wszystkim obywatelom cesarstwa, wprowadził nową jednostkę monetarną. W 212 r. wyruszył przeciw germańskiemu plemieniu Almanów, wzmocnił wzmocnił twierdze nad Dunajem, w 213 r. powrócił do Rzymu, w 214 r. wyruszył w podróż po Imperium, był w Grecji, Macedonii, Troi, Azji Mniejszej, Syrii, w 215 r. dotarł do Aleksandrii, gdzie zabił kilka tysięcy młodych chłopców, których miał wybrać do swojej falangi. Wiosną 216 r. wyruszył przeciw Partom, dokonał dużych spustoszeń, na zimę stanął w Edessie, 9 kwietnia 217 r. wjechał do miasta Karre właśnie wtedy został zamordowany przez jednego z członków swojej straży przybocznej Marcjalisa. Zabójca działał z przyczyn osobistych.
Makrynus ( Marcus Opellius Macrianus ) ur. około 164 r.
zm. 8 czerwca 218 r.
– panował od 11 kwietnia 217 r. jako Imperator Caesar Marcus Opellius Marcianus Augustus
Urodził się w Cezarei, miał wykształcenie prawnicze, pracował w samym Rzymie, podczas jednego z procesów zwrócił na siebie uwagę Palautiana, uzyskał dobrą posad w zarządzie jego majątków. Po śmierci Palautiana Markynus ocalał i objął zarząd poczty. Potem został prokuratorem, a po śmierci Papniana prefektem pretorianów. Markynus to pierwszy w dziejach Rzymu cesarz, który nie był senatorem. Po śmierci Karakali podczas wojny z Partami, żołnierze wybrali do Cezarem. Pierwsze decyzje Markynusa były rozumne i sprawiedliwe. Ułaskawił osoby skazane z oskarżenia o obrazę majestatu, wyrównał podatki, zakończył wojnę z Partami, jednak stracił poparcie armii. W maju 218 r. rozeszła się wiadomość, że w świętym mieście Ermesa pojawił się legalny następca Karakalli, jego syn. W ciągu zaledwie miesiąca Makrynus został pokonany na polach bitew i musiał ratować się ucieczką. Został jednak pojmany i wkrótce potem zabity. Miał 54 lata.
Heliogabal ( Varius Avitus ) ur. 204 r.
zm. 11 marca 222 r.
– panował od 16 maja 218 r. jako Imperator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Augustus
Heliogabal był synem Karakalli i Julii Soemias. W Emesie był kapłanem w świątyni Heliosa, kiedy wyszło na jaw jego pochodzenie w nocy 15/16 maja 218 r. został przewieziony do pobliskiego obozu wojskowego i okrzyknięto Cezarem. Zaczęto przygotowywać się do wojny z Makrynusem. Zwolennicy Heliogabala przekupili stacjonujących w niedalekich koszarach i ci przyłączyli się do nich. Makrynus zebrał armię i ruszył przeciw buntownikom, 8 czerwca doszło do decydującej bitwy w pobliżu Antiochii, początkowo sukcesy odnosił Makrynus, ale gdy w walce wziął udział Heliogabal szala zwycięstwa przechyliła się na stronę jego żołnierzy, Makrynus uciekł z pola bitwy pozostawiając swoje wojsko, które również przyłączyło się do armii Heliogabala. Tak więc Heliogabal został jedynym Cezarem miał wtedy 14 lat. Całe jego panowanie wypełniał udział w orgiach i zabawach, igraszki i psoty, zabierały one mu tyle czasu, że nie miał go na rządzenie Imperium. Rzeczywistą władzę w państwie sprawowały jego matka i babka. Dodatkowo obsypywał godnościami wszystkich, którzy najmniej na nie zasługiwali. 10 lipca 221 r. pod presją matki adoptował syna, któremu nadano imię Aleksander. Od tego czasu próbował wszelkimi sposobami go zgładzić. 11 marca 222 r. razem z synem udał się do koszar pretorianów, żołnierze przywitali młodego Cezara z wielkim entuzjazmem, a Heliogabala wręcz obojętnie, kazał on zatem uwięzić wszystkich, którzy sprzyjali Aleksandrowi, jednak tych było więcej, wybuchły zamieszki, Heliogabal został zabity wraz z matką kiedy próbowali uciec. Panował 4 lata, a gdy umierał miał 18 lat, był bez wątpienia jednym z najgorszych Cesarzy, którzy władali Imperium.
Aleksander Sewer ( Marcus Gessus Bassianus Alexianus ) ur. 1 grudnia 208 r.
zm. 21 marca 235 r.
– od 10 lipca 222 r. Marcus Aurelius Alexander Caesar
– panował od 11 marca 222 r. jako Imperator Caesar Marcus Aurelius Severus Alexander Augustus
Był synem Julii Mamei, po śmierci Heliogabala został jedynym władcą Imperium. Jednak prawdziwą władzę w państwie sprawowała jego matka i Julia Meza. Cesarz głównie uczył się i pełnił funkcje reprezentacyjną, natomiast do rzeczywistego sprawowania władzy w państwie powołano stały doradczy zespół 16 doświadczonych senatorów. Już na początku panowania Aleksandra w 223 r. doszło w stolicy do rozruchów, w których pretorianie walczyli z ludnością cywilną, żołnierze zabili nawet Ulpiana – doradcę i prefekta w stolicy. Akt mordu dokonał się na oczach Aleksandra i jego matki. Julia Mamea pamiętając o zepsuciu poprzedniego władcy odcięła pałac cesarski od reszty miasta. Mogły do niego wchodzić tylko osoby o nieskalanej opinii. Cezar podczas swojego panowania nie skazał nigdy żadnego człowieka na śmierć, za to jego matka robiła to często, można mu zarzucić tylko uległość do niej. Był władcą wykształconym, czytał greckich filozofów i poezję rzymskich pisarzy. Imperium groziło jednak nowe niebezpieczeństwo, któremu Aleksander musiał zażegnać. W 224 r. Persja podbiła kraj Partów i rościła sobie pretensje do Rzymskich terenów, konkretnie Syrii i Azji Mniejszej. Aleksander próbował zapobiec wojnie kilkakrotnie wysyłając posłów, jednak Ardaszir, król perski nie przyjął ich propozycji, wybuchła wojna, w 232 r. na czele swoich wojsk Aleksander wkroczył na tereny Persji. Wojna nie pozostała nierozstrzygnięta, wojska rzymskie wycofały się co prawda z Persji, ale obydwie strony poniosły ogromne straty i nie były w stanie kontynuować dalszych działań wojennych. W 233 r. Aleksander powrócił do Rzymu. Jednak już w 234 r. musiał wyruszyć nad Dunaj, aby walczyć z germańskimi plemionami. Działania wojenne nie szły dobrze. W 235 r. w wojsku wybuchł bunt. 21 marca 235 r. został zabity wraz ze swoją matką w swoim namiocie wojskowym. Zginął ostatni przedstawiciel tzw. Dynastii syryjskiej, ostatniej epoki pryncypatu.
