Ogólnie panującą filozofią, która w centrum świata umieszczała Boga, był teocentryzm (theos-Bóg). Ludzie uznawali wyższość dóbr duchowych nad doczesnymi, różne zjawiska przyrodnicze interpretowano jako znaki od Boga, a w filozofii dominowała myśl o życiu pośmiertnym. Religii i jej założeniom podporządkowana była sztuka i literatura.
Najważniejszymi filozofiami były:
-augustynizm(filozofia dramatyczna-św.Augustyn): Filozofia ta ukazuje dramat człowieka umieszczonego między niebem a ziemią. Dramat człowieka polega na ciągłym rozerwaniu, szmotaniu się pomiędzy pragnieniem zwykłego, ludzkiego szczęścia na ziemi a tęsknotą za wiecznością i ideałem nieba. Jest to życie w świecie stworzonym z przeciwstawnych wartości. Człowiek musi wybierać, pomiędzy tymi wartościami, nie ma drogi pośredniej. Wpływ tej filozofii na literaturę widoczny jest w żywotach świętych, w ukształtowaniu parenetycznego wzorca ascety.
-tomizm(filozofia harmonijna-św.Tomasz z Akwinu):Tomizm zakłada „rozumny ład świata”, wizję świata harmonijnego, stanowiącego drabinę bytów, na której każde istnienie ma własne, celowe, naturalne miejsce. Człowiek zajmuje szczególne miejsce w tej w tej uporządkowanej drabinie bytów. Jednostka musi się podporządkować, wszyscy członkowie zhierarchizowanej społeczności nie mogą być sobie równi, gdyż zajmują inne miejsca.
-franciszkanizm(św.Franciszek z Asyżu):Miłość jest podstawą wiary.Jest to miłośc do każdej istoty żywej jako dziecka Bożego.Miłość rozdawana otaczającemu światu jest w tym ujęciu miłością do Boga- jego stwórcy. Filozofia ta wyklucza udręczenie, umartwienie cielesne.Ludzie powinni radować się z faktu istnienia, z piękna świata, z miłości, z trudu pracy i zwykłych obowiązków. Człowiek jest wolny i szczęśliwy, tylko wtedy gdy posiada tyle, ile jest mu niezbędne do życia.Ktoś, kto ma wiele- martwi się o swój majątek, jest jego niewolnikiem.
Charakterysytczne cechy sztuki:
Styl Romański:
(od Roma Rzym, bo zakwitł na terenach wcześniej opanowanych przez Rzym). Rozwój tego stylu przypada na wieki XI – XII.
Cechy charakterystyczne:
-masywność
-prostota form
-grube mury
-małe, wąskie okna
-wieże i przybudówki półokrągłe jako urozmaicenie bryły budynku
-półkoliste łuki
-sklepienia kolebkowe
Styl Gotycki:
Jest późniejszy (od XIIw.). Nazwa pochodzi od Gotów, bo jako sztukę barbarzyńskich Gotów, nieco pogardliwie określili ją twórcy renesansowi.
Cechy charakterystyczne:
-lekkość, strzelistość budowli
-duże, ostrołukowe okna zdobione witrażem
-wysokie filary i wieloskrzydłowe ołtarze we wnętrzach kościołów
-kategoria blasku, światła jako piękna
sklepienie łukowate, linie budowli skierowane ku górze
