Podstawy prawa
1.Wyjasnij pojęcie „prawo”
Prawo to zespół norm wydanych lub sankcjonowanych przez państwo i gwarantowanych przymusem państwowym.
2. Co to jest „norma prawna”?
Norma prawna, wynikająca z przepisów reguła postępowania wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym. Składa się z : hipotezy, dyspozycji i sankcji.
3. Co to jest „stosunek prawny”?
Stosunek prawny to taki stosunek społeczny, który jest uregulowany przez prawo.
Elementy stosunku prawnego
Prawo podmiotowe i obowiązek mu odpowiadający, podmiot prawa i obowiązku, przedmiot stosunku prawnego
4. Jakie znasz rodzaje wykładni prawa.
Podział ze względu na:
PODMIOT METODĘ WYNIK
Autentyczna Słowna Rozszerzająca
Legalna Systematyczna Ścieśniająca
Praktyczna Historyczną Stwierdzająca
Doktrynalna Celowościowa
5.Jakie znasz źródła prawa?
Konstytucja, ustawy(Sejm), ratyfikowane umowy międzynarodowe (Prezydent upoważniony przez sejm), rozporządzenia(Rada Ministrów), akty prawa miejscowego(organy samorządu).
6.W jaki sposób publikowane są akty prawne?
Akty prawne publikowane są w Dziennikach Ustaw, Monitorze polskim i Dziennikach Urzędowych.
7.Omów zasadę trójpodziału władz
(Monteskiusz)Gwarancją wolności jest podział na: władzę ustawodawczą (Sejm i Senat)-ustala prawo, władze wykonawczą (Prezydent, Rada Ministrów)-kontroluje działanie państwa, działa w jego imieniu i realizuje prawo, władzę sądowniczą (Sądy, Trybunał Konstytucyjny, Prokuratura) rozstrzygają sporne kwestie wykonywania prawa. Podstawą trójpodziału władz w Polsce jest Konstytucja RP.
8.Przedstaw system organów władzy państwowej w Polsce
Najwyższym organem Państwa są jego obywatele, reprezentantem woli narodu i najwyższym organem stanowiącym prawo jest Sejm RP, organem kontrolującym pracę Sejmu jest senat, reprezentantem państwa w stosunkach międzynarodowych i najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych jest Prezydent, organem odpowiadającym za politykę wewnętrzna państwa jest Rada Ministrów z Premierem na czele, najwyższą wykładnia prawa są niezawisłe Sądy.
9.Wskaż różnicę pomiędzy stosunkiem administracyjno prawnym a cywilnoprawnym
W stosunku administracyjno prawnym strona administracyjna jest stroną nadrzędną, a w stosunku cywilnoprawnym, obie strony są równe.
10. Omów organizację wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Sprawuje: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, administracyjne, wojskowe, inni uczestnicy: prokuratura, adwokatura, radcy prawni, notariusze- współpracują.
Sądy: wymierzają sprawiedliwość, niezawisłość, instancyjność.
11.Czym zajmują się notariusze?
Notariusze dokonują czynności, który strony powinny lub pragną nadać formę notarialną. Do czynności notarialnych należy min. Sporządzanie aktów notarialnych, uwierzytelnianie i poświadczanie dokumentów, sporządzanie protestów weksli i czeków, przyjmowanie oświadczeń o przyjęciu lub zrzeczenia się spadku.(Zapewniają bezpieczeństwo obrotu prawnego i jego zgodności z obowiązującym prawem)
12.Jakie są zadania prokuratury?
Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności i czuwanie nad ściganiem przestępstw; jest ono realizowane przez: prowadzenie lub nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami; sprawowanie nadzoru nad wykonaniem wyroków w sprawach karnych; współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami organizacyjnymi i organizacjami społecznymi i organizacjami społecznymi w zapobieganiu przestępczości i naruszeniom prawa a także opiniowanie aktów normatywnych.
13. Wymień podstawowe źródła prawa karnego.
Kodeks prawny i inne ustawy (np. o prawie autorskim) , Kodeks postępowania karnego, Kodeks Karny wykonawczy.
[Kodeks karny (cześć ogólna szczegółowa i wojskowa) akty normatywne]
14.Co to jest przestępstwo?
Przestępstwo to zamierzony czyn człowieka zabroniony ustawą (def. formalna) który jest szkodliwy społecznie (def. materialna)
15.Jakie są możliwe formy udziału w przestępstwie?
USŁOWANIE – kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zamierza do jego wykonania, które jednak po nim nie następuje (art.13)
PRZYGOTOWANIE – zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zamierzającego bezpośrednio do jego dokonania , jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi
SPRAWSTWO- odpowiada za nie, nie tylko ten kto wykonuje czyn zabroniony, ale także ten kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inna osobę
PODŻEGANIE- odpowiada za nie każdy, kto chcąc aby inna osoba dokonała czynu zabronionego nakłania ja do tego
POMOCNICTWO- odpowiada za nie każdy , kto w zamiarze aby inna osoba dokonała czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie.
16.Jakie okoliczności wyłączają odpowiedzialność karną.
Nie popełnia przestępstwa, kto:
* w OBRONIE KONIECZNEJ opiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
*działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia niższą wartość od ratowanego(STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI)
*działa w CELU PRZEPROWADZENIA EKSPERYMENTU poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze…
*kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej NIEŚWIADOMOŚCI jego bezprawności
*Nie popełnia przestępstwa, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego, lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem (NIEPOCZYTALNOŚĆ)
*ROZKAZ PRZEŁOŻONEGO
*ZGODA POKRZYWDZONEGO
*DZIAŁANIE W GRANICACH UPRAWNIEŃ LUB OBOWIĄZKU PRACY
17. Omów rodzaje kar znanych prawu karnemu.
Karami są:
– grzywna
– ograniczenie wolności
– pozbawienie wolności
– 25 lat pozbawienia wolności
– dożywotnie pozbawienie wolności
GRZYWNĘ wymierza się w stawkach dziennych, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 360
KARA OGRANICZENIA WOLNOŚCI trwa najkrócej miesiąc zaś najdłużej 12 miesięcy, wymierza się ja w miesiącach. W czasie odbywania kary skazany: nie może bez zgody sądu zmieniać stałego miejsca pobytu bez zgody sądu, jest zobowiązany do wykonania {nieodpłatnej, kontrolowanej} pracy wskazanej przez sąd, ma obowiązek udzielenia wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 25 lat, wymierza się ja w miesiącach lub latach
18.Wyjaśnij pojęcie prawo cywilne.
Prawo cywilne to zespół norm prawnych regulujących stosunki (majątkowe i niektóre osobiste) między równorzędnymi podmiotami prawa
19. Wymień znane ci podmioty prawa cywilnego
– osoby o zdolności prawnej, czyli każda osoba fizyczna od momentu poczęcia
– osoby mające zdolność do czynności prawnych czyli osoby fizyczne pełnoletnie nie pozbawione pełnej zdolności prawnej oraz osoby prawne państwowe i niepaństwowe.
20. W jakich formach dokonywane mogą być czynności prawne
Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie przewidzianych w ustawie, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby. W zasadzie dowolny. Obowiązek nadania formy musi wynikać z ustawy lub umowy ( formy są zwykłe i szczególne) zwykła forma, pisemna forma, pisemna z data, forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym, forma atu notarialnego
21. Jakie są przesłanki ważności czynności prawnej?
Aby czynność prawna była ważna musi:
~ musi być skuteczna czyli dokonana przez podmiot obdarzony zdolnością prawna i
odpowiednią zdolnością do czynności prawnych
~ być nie sprzeczna z prawem i zasadami współżycia społecznego
~mieć odpowiednią formę
~oświadczenie woli musi być wolne od wad
22.Jakie są możliwe wady oświadczenia woli.
-brak świadomości lub swobody
-pozorność
-błąd
-groźba
23.Co to jest przedawnienie w prawie cywilnym?
Przedawnienie to okres po którym roszczenie traci skutki prawne. Wynosi on 10 lat, ale może ulec zmianie w szczególnym wypadku. Dla roszczeń o świadczeniach okresowych i roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej– trzy lata. Istnieją roszczenia, które nigdy nie ulegają przedawnieniu. Każda czynność przed sądem i uznanie roszczenia przez osobę , przeciwko której roszczenie przysługuje, przerywa bieg przedawnienia. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo
24.Czym jest własność jako prawo rzeczowe?
Własność jest prawem właściciela, aby z wyłączeniem innych osób, mógł korzystać rzeczy, rozporządzać nią wyłączeniem innych osób i pobierać z niej pożytek.
25.Co to jest zobowiązanie?
Zobowiązanie to stosunek prawny, polegający na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien je spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu, albo zaniechaniu.
26.Wymień kilka znanych Ci typów umów cywilnoprawnych
Sprzedaż, zamiana, dostawa, kontraktacja, umowa o dzieło, najem i dzierżawa, użyczenie pożyczka, umowa rachunku bankowego, zlecenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, umowa agencyjna, umowa komisu, umowa przewozu, umowa spedycji, umowa spedycji, umowa ubezpieczenia, przechowanie, umowa składu, spółka, poręczenie, darowizna, renta dożywocie, ugoda, przyrzeczenie publiczne, przekaz i papiery wartościowe
27.W jaki sposób można dochodzić roszczeń cywilnych.?
Na drodze sądowej.
28.Rodzaje spółek.
Spółka cywilna ( na pdst. Kodeksu Cywilnego)
Spółka jawna, komandytowa, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna, komandytowo-akcyjna, partnerska ( na pdst. Kodeksu Spółek Handlowych).
29.Spólka cywilna/ istota, prawa i odpowiedzilnośc wspólników/
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach. Każdy wspólnik może z niej wystąpić. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania solidarnie.
30.Spółki kapitałowe- sposoby zakładania organy.
Spółka może być założona przez jedna lub więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba, że ustawa stanowi inaczej.
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 500 zł
Umowa spółki powinna określać: 1)firmę i siedzibę spółki 2) przedmiot działalności spółki 3)wysokość kapitału zakładowego 4) czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział 5)liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, 60 czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego
Do powstania spółki wymaga się: 1)zawarcia umowy spółki, 2)wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, 3) powołania zarządu, 4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej 5) wpisu do rejestru.
Organy spółki:
Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.
Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
Zgromadzenie wspólników- najwyższy organ spółki, wybiera zarząd.
31.Spadek
spadek- ogół praw majątkowych i obowiązków zmarłego w chwili jego śmierci
rodzaje dziedziczenia: testamentowe, ustawowe
Zachowek
Instytucja prawa spadkowego; służy ochronie interesów spadkobierców ustawowych, którzy nie zostali powołani do dziedziczenia w testamencie. Mogą oni żądać od spadkobiercy ½ wartości udziału spadkowego, który by im przypadł przy dziedziczeniu ustawowym
Rodzaje ograniczonych praw rzeczowych
Użytkowanie, zastaw, służebność, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, hipoteka
Zobowiązanie
Stosunek prawny w którym wierzyciel może się domagać od dłużnika świadczenia
-powstaje w wyniku zdarzeń prawnych
-wygasa kiedy zaspokaja roszczenia wierzyciela
