Polityka kolonialna Niemiec na przełomie XIX i XX wieku
Charakter niemieckiej polityki zagranicznej najwyraźniej odzwierciedlał się w ekspansji kolonialnej. Kierowała się ona w trzech zasadniczych kierunkach : Daleki Wschód, Bliski Wschód oraz Afryka. Narzędziem do realizowania tej polityki był między innymi Związek Wszechniemiecki. Była to silna organizacja na przełomie XIX i XX wieku licząca ok. 22 tysiące członków, mająca silne oparcie w szeregach Partii Narodowo- Liberalnej i częściowo w Partii Konserwatywnej. Związek rozciągał swoją sieć organizacyjna na całą kulę ziemską, miał ją wszędzie tam, gdzie w zwartych grupach żyli Niemcy. Jego protektorami byli przemysłowcy niemieccy m.in. Kandorf, Stinnes, Krupp, Tyssen i inni.
Na Dalekim Wschodzie pragnęły Niemcy opanować rynek chiński. Mogły tego dokonać tylko w porozumieniu z Rosją, w rywalizacji z Anglią i Japonią które bardzo mocno usadowiły się w Chinach. W 1897 roku wojska niemieckie wylądowały w Kiaoczou. Działania armii niemieckiej i słabość rządu chińskiego doprowadziły do zawarcia w 1898 roku układu, który oddawał Niemcom w dzierżawę na 99 lat Kiaoczou i przyległy obszar wybrzeża o powierzchni 501 km kw. z około 35 tysiącami mieszkańców. Nigdy jednak nie udało się Niemcom rozszerzyć swych posiadłości w Chinach. Nie pomógł im w tym również udział w tłumieniu powstania bokserów w 1900 roku. Anglia pilnie strzegła swojej przewagi w tym rejonie.
Przedmiotem szczególnych zabiegów niemieckiej polityki kolonialnej była Turcja . Ekspansja na te tereny była starannie zamaskowana. W 1888 roku Bank Niemiecki otrzymał od rządu tureckiego koncesje na budowę linii kolejowych Izmir- Angora. W 1898 roku z wizytą u sułtana bawił Wilhelm II . Fakty te ułatwiły ekspansję kapitału niemieckiego na Bliski Wschód. Próby Niemiec usadowienia się w Turcji , koncesja na budowę linii kolejowej Berlin- Bagdad , którą otrzymały już w 1899 roku – zaczęły zagrażać panowaniu brytyjskiemu w tym rejonie, a zwłaszcza jego wpływom w strefie Kanału Sueskiego. W ten sposób i tutaj narastał konflikt między imperializmem brytyjskim i niemieckim.
W latach osiemdziesiątych Niemcy zdobywają kolonie w Afryce ( Togo, Kamerun, Niemiecka Afryka Południowo- Zachodnia i Niemiecka Afryka Wschodnia ) oraz w północno- wschodniej części Nowej Gwinei.
Orientacja niemiecka na Afrykę związana była z faktyczną rezygnacją kół kolonialnych z ekspansji dalekowschodniej, uznanej ostatecznie za nierealną. Próba znalezienia rekompensaty napotkała jednak na bardzo poważne opory zarówno ze strony Anglii, jak i Francji.
W ten sposób na początku XX wieku obok istniejących sprzeczności angielsko- niemieckich zaczynają się krystalizować i zaostrzać sprzeczności między imperializmem francuskim, utwierdzonym poważnie w swoich zdobyczach na terenie Afryki a imperializmem niemieckim, dopiero szukającym terenów ekspansji. Sprzeczności te wielokrotnie doprowadzały do poważnych konfliktów dyplomatycznych
W początkach XX wieku wzrosło zainteresowanie Niemiec Marokiem – ostatnim nie zagarniętym terytorium w Afryce Północnej . Dążenia te spotkały się z bardzo ostrymi sprzeciwami ze strony Francji i Anglii. Doprowadziło to do poważnego napięcia sytuacji międzynarodowej, co w połączeniu z formowaniem się bloków polityczno- militarnych w Europie groziło w latach 1905-1906 wybuchem wojny.
U źródeł tych sprzeczności tkwiło dążenie Niemiec do utrzymania w Maroku zwartej strefy wpływów, zaś ze strony Francji- zabiegi o włączenie Maroka do swych posiadłości północno-afrykańskich. Konflikt zakończył się układem na mocy którego Niemcy uznały protektorat Francji nad Marokiem, za co uzyskały część Konga Francuskiego.
Niemiecka polityka kolonialna była nierozerwalnie związana z narodzinami niemieckiego imperializmu. Zapoczątkowała ona mowy okres w historii niemieckiej polityki zagranicznej, przenosząc szereg form i treści z areny europejskiej do polityki ogólnoświatowej.
W rezultacie- na przełomie XIX i XX wieku Niemcy uzyskały obszary kolonialne w Azji –Kiaoczou ( dzierżawa od 1898 roku ), w Afryce – Niemiecką Afrykę Wschodnią ( 1885-90), Niemiecką Afrykę Południowo-Zachodnią ( 1884- 90) , Kamerun ( 1884), Togo (1884) i w Oceanii – Karoliny (1899), Mariany (1899) , Wyspy Marshalla ( 1885) , Mauru (1888), Niemiecką Nową Gwineę ( Archpelag Bismarcka, Ziemię Cesarza Wilhelma, Wyspy Salomona) i Samoa Zachodnie ( 1898).
Spośród tych wszystkich niemieckich obszarów kolonialnych największe walory strategiczno- polityczne oraz gospodarcze miały kolonie w Afryce . Jednak ich obszar, bogactwa naturalne i możliwości eksploatacji były ograniczone i dlatego prężnie rozwijające się Niemcy nie przestawały szukać nowych kolonii. Ponieważ jednak terytoriów nie zajętych przez inne mocarstwa nie było, dążenia takie prowadzić musiały do zaostrzenia się sprzeczności międzynarodowych.
