1. Przyczyny polskiego sierpnia 1980r.
a) narodziny opozycji
b) 16.10.1978r. – wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża; w 1979r. pielgrzymka do ojczyzny Jana Pawła II , którego witały tłumy rodaków, entuzjastycznie reagując na jego przemówienie
c) w lutym 1980r. na VIII zjeździe PZPR wybrano ponownie Edwarda Gierka na I sekretarza KC PZPR
d) w marcu 1980r. odbyły się wybory do sejmu
– opozycja wzywała do bojkotowania „Chcesz głodować idź głosować”
– według oficjalnych danych liczba głosujących wynosiła 99%
e) odsunięcie premiera Piotra Jaroszewicza, nowym premierem został Edward Babiuch
f) katastrofalna sytuacja ekonomiczna
– 1 sierpnia 1980r. – podwyżka cen mięsa
– od 2 sierpnia rozpoczeły się strajki robotnicze w całej Polsce
g) 14 sierpnia rozpoczął się strajk okupacyjny w Stoczni Gdańskiej, gdzie powołano Międzyzakładowy Komitet Składowy (MKS) pod pzywództwem Lecha Wałęsy . W stoczni szczecińskiej MKS pod przywództwem M. Jurczyka, a w Jastępiu na czele MKS stanął M. Sienkiewicz
– MKS wysunął 21 postulatów
* rząd dał wolnych związków zawodowych, prawa do strajków, uwolnienia więźniów politycznych, przywrócenie do pracy usuniętych w wyniku strajków z 1970 i 1976, wolność słowa, przeprowadzenia reform gospodarczych, podwyżki płac, reform emerytalno-rentowyh, wolnych sobót
– poparcie całego społeczeństwa dla robotniczych żądań
– 21 sierpnia apel 64 intelektualistów domagających się od władz podjęcia rozmów z MKS`em
h) 24 sierpnia nastąpiła zmiana premiera – rząd Józefa Pinkowskiego
i ) porozumienia sierpniowe podpisano w Szczecinie 30 sierpnia, w Gdańsku 31 sierpnia, w Jastrzębiu-Zdroju
3 września
-robotnicy uzyskali prawo do samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, ograniczenie cenzury , stopniową podwyżkę płac, wolne soboty, transmisji niedzielnej mszy św. w radio
j) 6 września 1980r. Zmiany partii – I sekretarzem KC PZPR został St. Kania
k) powstanie Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS), NSZZ (Solidarność Wiejska)
l) władze nie chciały realizować postanowień sierpniowych
– 3 października powszechny strajk ostrzegawczy
*władze zgodziły się na rejestrację NSZZ Solidarność 24 października 1980r.
Ł) „przepychanka” w PZPR
m) grudniowe uspokojenie
– odsłonięcie pomnika Poległych Stoczniowców w Gdańsku