Państwo polskie było podzielone. Na Śląsku rządził Bolesław, w Wielkopolsce – Zbigniew. Duży wpływ na władzę mieli możnowładcy. Prawdopodobnie Zbigniew jako starszy wiekiem, wyznaczony także przez ojca, spełniał władzę zwierzchnią, ale taka sytuacja przetrwała zaledwie do 1106 r., kiedy to Bolesław rozpoczął walkę o władzę, a zarazem walkę o zjednoczenie kraju. Pod pretekstem, iż Zbigniew przygotowuje się do ataku, Bolesław wkroczył na teren Wielkopolski.
Zbigniew został pokonany, i wówczas Bolesław wyznaczył mu dzielnicę ojca – Mazowsze, ale nie jako księciu równemu sobie, ale jako wasalowi. W ten sposób starszy brat stał się wasalem młodszego, a wasal miał zobowiązania wobec seniora. Bolesław po pokonaniu Zbigniewa, postanowił interweniować za granicą. Zawarł sojusz z Węgrami i Rusią. Postanowił podporządkować sobie Pomorze. Pomorze było niezależne.
Zbigniew posiadał Mazowsze, ale był sojusznikiem czeskim. Ten sojusz był bardzo niebezpieczny. Kiedy Bolesław podjął wyprawę na Pomorze, Zbigniew jako wasal zobowiązany był do pomocy. Zbigniew pomocy nie udzielił. To posłużyło Bolesławowi jako pretekst do ataku na Zbigniewa, wznowił wojnę i na początku 1108 r. Zbigniew musiał Polskę opuścić. Bolesław przyłączył Mazowsze. Ale pozostała sprawa Czech. Trzeba było rozprawić się z Czechami, niedawnym sojusznikiem Zbigniewa. Dlatego pod pretekstem poparcia kandydata do tronu Bolesław podejmuje wyprawę na Czechy. Kandydatem Bolesława był Bożywoj. Podejmując wyprawę na Czechy Bolesław wplątał się w konflikt międzynarodowy.
Na tronie czeskim zasiadał Świętopełk, popierany przez króla niemieckiego Henryka V. Henryk V obiecał Świętopełkowi, że w razie zagrożenia tronu udzieli pomocy. Interwencja Bolesława w Czechach sprawiła więc, że Henryk V musiał wypełnić swoje zobowiązanie. Ale w tym czasie Henryk V walczył z Węgrami. Musiał się więc z Węgier wycofać, przegrał na Węgrzech, musiał odwołać swoje wojska. Oczywiście w Czechach przegrał Bolesław, ale Henryk V poprzysiągł Bolesławowi zemstę.
Kiedy Zbigniew znalazł schronienie u króla niemieckiego, jego sprawa stała się wygodnym pretekstem do ataku na Polskę. To był jeden aspekt wyprawy Bolesława do Czech. Był jeszcze drugi. Kiedy Bolesław zaangażował się w Czechach, usamodzielniło się Pomorze. Po zakończeniu wyprawy czeskiej, Bolesław wrócił do kraju i podjął wyprawę na Pomorze. Kiedy jego wojsko znajdowało się na Pomorzu dowiedział się, że Henryk V ruszył na Polskę. W 1109 r. doszło do oblężenia Głogowa. Bolesław zagroził głogowianiom, że jeżeli poddadzą gród on ich wytnie. Głogów się nie poddał. Wyprawa Henryka V na Polskę nie przyniosła żadnego skutku. Właściwe udało mu się sforsować granicę na Odrze jedynie w okolicach Głogowa, Głogowa nie zdobyto. Następnie wojska niemieckie znalazły się pod Poznaniem i Wrocławiem. Doszło do ostatecznej klęski wojsk niemieckich na Psim Polu. Tak chciał Wincenty Kadłubek w swojej kronice, jednak wątpliwe jest czy bitwa ta miała miejsce.
Nie zakończyła się jednak sprawa Zbigniewa. W 1111 r. król niemiecki Henryk V zostaje cesarzem. Bolesław chciał jakoś ułagodzić sprawy z cesarstwem. Najlepszym sposobem było pojednanie się z bratem. Dlatego Zbigniew został zaproszony do kraju, następnie Bolesław brata oślepił i uwięził. W tym czasie Zbigniew zmarł. W zamian za morderstwo, by nie stracić tronu, Bolesław musiał odbyć pielgrzymkę pokutną.
Kiedy zmarł Zbigniew zaczyna się nowy okres polityki Bolesława Krzywoustego. Doszło do poprawy stosunków z Czechami, załagodzone zostały stosunki z cesarstwem, w przypadku cesarstwa było to małżeństwo z Salomeą, które doprowadziło do złagodzenia napięć. Mając zabezpieczoną granicę południowo-zachodnią, czyli granice z Czechami i cesarstwem, Bolesław podjął wyprawę na Pomorze. W 1119 r. podbił i włączył do Polski Pomorze Wschodnie – Gdańskie . Trudniej było z Pomorzem Zachodnim. Był to pod względem ekonomicznym, gospodarczym region bogatszy. Zamieszkiwała tam znacznie większa ilość ludzi. Ponadto było to Pomorze także przygotowane do walki, silne militarne. Było to związane z atakami feudałów niemieckich. Ponadto atakując Pomorze Zachodnie Bolesław musiał się liczyć z konkurencją niemiecką. Ostateczny podbój Pomorza dokonał się w 1122 r. O ile Pomorze Gdańskie zostało włączone do Polski, o tyle Pomorze Zachodnie zostało tylko zhołdowane, zostało lennem Polski, ale nie zostało do Polski włączone.
Z Pomorza Zachodniego Bolesław musiał płacić trybut cesarzowi niemieckiemu. Na teren całego Pomorza została rozciągnięta zwierzchność kościelna Bolesława Krzywoustego. Na terenie Pomorza mieli rozpocząć akcję chrystianizacyjną misjonarze sprowadzeni przez Polskę i teren Pomorza został podporządkowany biskupstwu kujawskiemu. Powstało także nowe biskupstwo w Lubuszu, które miało charakter biskupstwa misyjnego. Na barki tego biskupstwa spadła cała akcja chrystianizacyjna. Pierwszym człowiekiem który podjął akcję misyjną wśród Pomorzan był mnich hiszpański Bernard. Udał się on na tereny Pomorza jako mnich, człowiek ubogi, udał się pieszo. Pomorzanie widząc, iż chrześcijaństwo wiąże się z ubóstwem, będąc ludźmi zamożnymi po prostu chrześcijaństwa nie przyjęli. Drugim misjonarzem został Otto z Bambergu. W przeciwieństwie do Bernarda udał się na teren Pomorza ze wspaniałym orszakiem, w drogich szatach. To sprawiło, że Pomorzanie poddali się akcji chrystianizacyjnej.
Lata 30 XII w. to upadek polityki Bolesława. Zaczął tracić swoje pozycje w Europie. Na Węgrzech wybuchła wojna domowa. Wówczas Bolesław postanowił interweniować i poparł kandydata do tronu węgierskiego – Borysa. Przeciwnik Borysa – Bela II okazał się politykiem bardziej sprytnym, cieszącym się poparciem swojego narodu i to on zasiadł na tronie węgierskim. Zatem na Węgrzech polityka Bolesława poniosła klęskę. Natomiast interwencję na Węgrzech Bolesława postanowił wykorzystać książę czeski – Sobiesław, który zaczął atakować Śląsk. Wtedy zarówno książę węgierski Bela II jak i książę czeski Sobiesław oskarżyli Bolesława przed cesarzem. Cesarz postanowił rozstrzygnąć spór , zwołując zjazd do Merseburga. Przy takiej koalicji czesko-węgiersko-cesarskiej Bolesław nie miał szans i musiał się ukorzyć, co więcej okazało się, że w roku 1131, a następnie w 1133 r. zostały sfałszowane dokumenty papieskie i arcybiskup Magdeburga stał się głową Kościoła polskiego. Kościół Polski stracił samodzielność. Arcybiskup Magdeburga – Norbert był zwolennikiem podporządkowania Kościoła polskiego arcybiskupstwu magdeburskiemu i wykorzystał sytuację. Wówczas zjazd miał zająć się sprawami konfliktu polsko-czeskiego, polsko-węgierskiego oraz sprawą niezależności kościelnej. Na szczęście dla Bolesława w 1134 r. zmarł Norbert.
W 1135 r. Bolesław udał się na zjazd do Merseburga, gdzie występował w roli oskarżonego. Tam ugiął się przed cesarzem i uznał władzę Beli II na Węgrzech.
Udało się osiągnąć Bolesławowi sukces w sprawie konfliktu z Czechami, konflikt miał być rozstrzygnięty poza zjazdem na drodze rozmów dwustronnych. Trudniej przedstawiała się sprawa zależności kościelnej. Kartą przetargową stało się Pomorze. Cesarz chciał, by Bolesław zrzekł się Pomorza i oddał je cesarstwu. Bolesław nie chciał się na to zgodzić. Zawarto, iż Bolesław z całego Pomorza będzie płacić trybut. W zamian za to cesarz wyraził zgodę, by Bolesław podjął starania w Stolicy Apostolskiej u papieża o uznanie niezależności Kościoła Polskiego. Cesarz obiecał, że nie będzie przeciwdziałać. Cesarz słowa dotrzymał.
W 1136 r. papież Innocenty II wydał bullę, w której uznawał niezależność polskiej prowincji kościelnej. Dokonało się to za aprobatą cesarza. W ten sposób udało się odzyskać niezależność kościoła w Polsce. Ostatnie lata panowania Bolesław Krzywousty poświęcił na łagodzenie konfliktu z sąsiadami. Przede wszystkim chodziło o załagodzenie konfliktu z Czechami. Nadto umacniał władzę w kraju. W 1138 r. Bolesław Krzywousty zmarł, dzieląc państwo między swoich synów.
