Porównanie Polski za dwóch pierwszych i za dwóch ostatnich Piastów.
Polska za Bolesława Chrobrego
Bolesław Chrobry rozpoczął wyprawy na teren pogańskich Prusów, patronował misji chrystianizacyjnej, którą podjął się w 997r. biskup Wojciech. W czasie zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 r., w którym brał udział cesarz Otton III ogłoszono fundację arcybiskupstwa oraz trzech biskupstw w Krakowie. Gdy Otton III zmarł doszło do wojny pomiędzy jego następcą Henrykiem II a Bolesławem, która trwała od 1002 do 1018 roku. Na mocy pokoju podpisanego w Budziszynie w 1018 r. Polska zyskała Milsko i Łużyce, a w Miśni cesarz zobowiązał się osadzić margrabiów przyjaznych Polsce i obiecał posiłki na planowaną wyprawę Chrobrego na Kijów. W tym samym roku odbyła się również długo planowana wyprawa na Kijów, która zakończyła się pełnym sukcesem. Do Polski zostały przyłączone Grody Czerwieńskie. W 1025 r. doszło do koronacji Bolesława Chrobrego na króla.
Polska za Mieszka II
Zaraz po śmierci Bolesława Chrobrego na tronie polskim zasiadł jego syn Mieszko II.W 1031 r. najazd cesarza Konrada II oraz księcia kijowskiego Jarosława Mądrego doprowadziły do utraty wcześniejszych zdobyczy Chrobrego Milska, Łużyc, Grodów Czerwieńskich, Słowacji oraz Moraw. Jednocześnie doszło do konfliktu pomiędzy Mieszkiem II, a jego bratem Bezprymem. W końcu Mieszko II uciekł z kraju, a władzę objął Bezprym. Mieszkowi wprawdzie udało się wrócić z powrotem do Polski, ale korony już nie odzyskał.
Polska za Władysława Łokietka
Rządy Władysława Łokietka upłynęły pod znakiem zjednoczenia rozbitych ziem polskich oraz wojny z Zakonem Krzyżackim.
Łokietek koronował się w 1320 r. I tym samym zakończył okres rozbicia dzielnicowego Polski. W latach 1329 – 1332 W. Łokietek prowadził wojnę z Krzyżakami, którzy razem z Janem Luksemburczykiem najechali na ziemie polskie. Wojna przyniosła znaczne straty: spustoszona została Wielkopolska, a ziemia dobrzyńską i Kujawy zagarnął zakon. W sumie w momencie śmierci Łokietka w 1333 r. Obszar państwa wynosił 40% obszaru Polski przed rozbiciem dzielnicowym. Poza granicami znalazły się: Pomorze Gdańskie, Pomorze Zachodnie, Śląsk i Mazowsze.
Polska za Kazimierza Wielkiego
Kazimierz Wielki wstępując na tron w 1333 r., zastał państwo, którego ziemie nadal odczuwały skutki półtorawiekowego podziału (niejednolite pod względem administracyjnym, gospodarczym oraz prawnym). Na początku główny cel stanowiło uregulowanie stosunków z Janem Luksemburczykiem i Krzyżakami. Doszło do dwóch kolejnych zjazdów w Wyszehradzie (1335 i 1339 r.). Król czeski za pokaźną sumę pieniędzy zrzekł się praw do korony polskiej, a Kazimierz Wielki uznał jego zwierzchność lenną nad księstwami, które już poprzednio złożyły hołd. Kazimierz nie dysponując odpowiednimi środkami do prowadzenia wojny z Krzyżakami, nie mogąc jednocześnie przedłużać kompromisu zawartego przed śmiercią Łokietka, zawarł w Kaliszu w 1343r. pokój wieczysty z zakonem. Na jego mocy Krzyżacy zwrócili Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską. W okresie panowania Kazimierza Wielkiego straty terytorialne na zachodzie Polski zostały częściowo naprawione przez podbój i zajęcie Rusi Halickiej (1349 r.) oraz lenne podporządkowanie Mazowsza i zajęcie Wschowa, Santoku i Drezdenka. Kazimierz wprowadził nowy system zarządzania państwem. Władza lokalna pozostawała w rękach starostów, których sam mógł powoływać na to stanowisko lub z niego odwoływać. Urzędy centralne (kanclerz, marszałek, podskarbi) sprawowali panowie małopolscy, natomiast urzędy wojewody, kasztelana nadawane były szlachcie danej ziemi. Zaszły również zmiany w obronności kraju. Podstawową siłą zbrojną było pospolite ruszenie. Zostały również podjęte szerokie prace fortyfikacyjne.
Największym właścicielem ziemskim był sam monarcha. Położenie chłopów było stosunkowo dobre. Trwała nadal kolonizacja na prawie niemieckim. Następował gwałtowny rozwój miast. Rosło znaczenie handlu w gospodarce kraju. Za panowania Kazimierza powstało około stu miast. W roku 1364 Kazimierz Wielki ufundował Uniwersytet Jagielloński.
POLSKA ZA PANOWANIA
DWÓCH PIERWSZYCH PIASTÓW DWÓCH OSTATNICH PIASTÓW
BOLESŁAW CHROBRY WŁADYSŁAW ŁOKIETEK
popiera chrystianizację w państwach pogańskich ujawniają się wyraźne tendencje do zjednoczenia państwa
utrzymuje poprawne stosunki z cesarstwem dążąc do władzy zajmuje Kraków, Sandomierz, ziemię sieradzką i łęczycką oraz Pomorze Gdańskie
zostają ufundowane biskupstwa zawarcie sojuszu z Węgrami przeciw Janowi Luksemburczykowi
prowadzi wojnę z Niemcami w 1308 r. traci Pomorze Gdańskie
zdobywa nowe ziemie tj. Milsko, Łużyce jego koronacja w 1320 r. kończy okres rozbicia dzielnicowego Polski
organizuje wyprawę na Kijów w latach 1329 – 1332 dochodzi do wojny z Krzyżakami
zdobywa Grody Czerwieńskie traci ziemię dobrzyńską i Kujawy; Wielkopolska zostaje spustoszona przez Krzyżaków
MIESZKO II KAZIMIERZ WIELKI
państwo Polskie jest bardzo słabo związane wewnętrznie ziemie polskie są nadal niejednolite pod względem administracyjnym, gospodarczym oraz prawnym
nieustannie toczą się wojny dochodzi do kompromisu z Janem Luksemburczykiem
brak dróg – niemożność komunikacji pomiędzy regionami rozwój miast, szlaków handlowych, budowa umocnień, obwarowywanie miast
brak handlu pomiędzy poszczególnymi regonami znacznie wzrasta znaczenie handlu w gospodarce kraju
brak dobrego wojska pospolite ruszenie, wzmocnienie siły obronnej kraju
konflikty z sąsiadami doprowadzają do utraty wcześniej zdobytych ziem zostaje zagarnięta Ruś Halicka, Mazowsze zostaje podporządkowane lennie; obszar państwa powiększa się 2,5, a ludność 3 razy
spór o władzę pomiędzy przedstawicielami dynastii doprowadza do rozpadu monarchii wprowadzony zostaje nowy, sprawny system zarządzania państwem; następuje spisanie i skodyfikowanie praw.
