WALLENSTEIN Albrecht von – 1583-1634, od 1626 naczelny dowódca wojsk cesarskich w wojnie 30-letniej 1618-48; po licznych zwycięstwach pobity 1632 pod Lützen; posądzony o zdradę, zamordowany.
CHMIELNICKI Bohdan Zenobi – ok. 1595-1657, hetman Ukrainy; przywódca powstania kozacko-chłopskiego przeciw Rzeczypospolitej 1648-54; dążył do niezależności Ukrainy; 1654 na perejasławskiej radzie decyzja o połączeniu Ukrainy z Rosją.
WYHOWSKI Iwan – ?-1664, hetman kozacki od 1657, wojewoda kijowski od 1659; dążył do oderwania Kozaczyzny od Rosji, 1658 doprowadził do ugody hadziackiej; oskarżony o zdradę, stracony z wyroku polskiego sądu wojskowego.
TILLY Johann Tserclaes von – hrabia, 1599-1632, wódz pochodzenia flamandzkiego; dowódca wojsk Ligi Katolickiej w wojnie trzydziestoletniej, pokonany 1631 pod Breitenfeld
GUSTAW II ADOLF – 1594-1632, z dynastii Wazów, król Szwecji od 1611; wojny z Danią, Rosją i Polską (do 1629); od 1630 interweniował w wojnie 30-letniej po stronie protestanckiej, 1631 i 1632 pokonał armię cesarską, zginął w bitwie pod Lützen; twórca militarnej potęgi Szwecji w XVII w.
RICHELIEU Armand Jean du Plessis de – 1585-1642, francuski mąż stanu, kardynał; od 1624 pierwszy minister Ludwika XIII i faktyczny rządca Francji; dążył do zaprowadzenia silnej władzy absolutnej, wzmocnienia gospodarki francuskiej, zdobycia przez Francję pozycji mocarstwowej kosztem Habsburgów (udział w wojnie trzydziestoletniej); 1635 założył Akademię Francuską.
MAZARIN Jules – właściwie Giulio Mazzarini, 1602-61, kardynał, francuski mąż stanu, z pochodzenia Włoch; od 1642 pierwszy minister i faktyczny rządca Francji; kontynuator polityki A. Richelieu, utrwalił absolutyzm; w rywalizacji francusko-habsburskiej wzmocnił międzynarodową pozycję Francji.
CZARNIECKI Stefan – 1599-1665, wojewoda ruski 1657-64, następnie kijowski, hetman polny koronny 1665; walczył z Kozakami, Tatarami, Moskwą i Szwedami; 1655-60 prowadził wojnę partyzancko-podjazdową przeciw Szwecji, zwycięstwo m.in. pod Warką, zdobycie duńskiej wyspy Als; znakomity wódz, mistrz wojny podjazdowej, uważany za wzór żołnierza i patrioty.
