Na ziemiach polskich na przełomie IX/X w. zamieszkiwały różne plemiona słowiańskie , które tam przybyły w dobie Wędrówki Ludów.
Pierwszą organizacją przedpaństwową było państwo Wiślan , które zostało pokonane przez p.Wielkomorawskie , które to z kolei uległo Węgrom i dziedzictwo po p. Wielkomorawskim zostało przejęte przez władców czeskich.Historycy przypuszczają ,że w I połowie X w.Małopolska jak i Śląsk mogły znajdować się we władaniu monarchów czeskich. Najważniejsze plemiona , które zamieszkiwały ziemie polskie to Wiślanie, Pomorzanie, Mazowszanie, plemiona Śląskie i prawdopodobnie Polanie. Wśród historyków trwały jednak spory, ponieważ plemię Polan wyłoniło się niespodziewanie. Nie wspomina o nim geograf Bawarski, natomiast Samsonowicz sugeruje, że mogła być to drużyna niewiadomego pochodzenia, która obięła władzę nad plemionami zamieszkującymi rejony Gniezna, Kruszwicy, Gopła.
W tym czasie społeczności plemion słowiańskich prowadziły osiadły tryb życia, gdzie podstawą zorganizowania społecznego była tzw. Wielka Rodzina , w skład której wchodziły rodziny małe , a więc ojciec patriarcha i dorośli synowie z żonami i wnukami. Taka wspólnota prowadziła własną gospodarkę , poprzez uprawę , hodowlę. Po śmierci patriarchy rozpadała się na wielkie rodziny. Obszar zamieszkiwany przez grupę rodzinną nazywano polem , a jednostką nadrzędną było opole. Opola łączyły się w terytoria plemienne. Każde opole posiadało centralne miejsce tzw. czoło opolne , które przeważnie znajdowało się o 1 dzień pieszej wędrówki od granic opola. Tam mógł znajdować się również gród , aczkol wiek budowano inne grody. Tam też odbywał się wiec złożony ze wszystkich doro słych mężczyzn. Wiec posiadał władzę sądowniczą , czyli rozstrzygał spory , mógł podejmować uchwały dotyczące wszystkich. Na wiecu wybierano wodza – naczelnika ,na wypadek wyprawy zbrojnej. Możemy mówić o wiecu opolnym i plemiennym.Decyzje na wiecu zapadały drogą konsensusu tzn. jak ktoś nie zgadzał się z decyzją wiecu to obijano go kijami , gdy nadal trwał w swej opozycji to palono mu chatę. Najwięcej do powiedzenia na wiecu mieli przedstawiciele silnych i możnych rodów, spośród których wybierano księcia , który przyjmował obowiązki obrony terytorium plemiennego , urządzał wyprawy na sąsiednie terytoria , miał władzę sądzenia , karania i ściągania danin i posług. Instrumentem władzy księcia była drużyna rozlokowana po grodach , które były również ośrodkami administracji i ściągania danin.Oczywiście całą władzę wykonywano w imieniu księcia.
Pierwszym historycznym władcą był MIESZKO I ( 960-992 ). Mieszko był kolejnym władcą z dynastii Polan .Państwo Mieszka jak i jego następców miało charakter patrymonialny tzn. że władca uważany był za właściciela zarządzanej ziemi i z tego tytułu należały mu się daniny oraz posługi i moc sądzenia i karania. Zobowiązany on był do obrony swego terytorium ale po śmierci państwo dzielone było zgodnie z regułą: tyle podziałów ile dziedziców. Ziemie władcy uważane były za własność rodu i poza ród ta ziemia nie mogła wyjść. Podstawą terytorialną państwa Mieszkowego były początkowo Wielkopolska i Mazowsze. Jeśli chodzi o społeczeństwo to główną grupą ludności byli wolni kmiecie. Wpływową grupą byli możnowładcy , czyli posiadacze wielkich stad bydła , a także ci , którzy uczestniczyli w daninach i posługach jakie wpływały do grodów na rzecz księcia. Dwór Mieszka i jego następców miał charakter objazdowy , zaś f. dworskie i osobiste posługi przy księciu były łączone z f. państwowymi. Najważniejszym urzędnikiem po księciu był wojewoda, natomiast władzę księcia w terenie reprezentowali panowie grodowi zwani kasztelanami.Można jeszcze zwrócić uwagę , że na podgrodziach osiedlali się kupcy i rzemieślnicy , którzy korzystali z ochrony prawnej księcia , ale mogli pracować na zapotrzebowanie załogi grodu.
POLITYKA MIESZKA I
Czechów z Wieletami łączyło przymierze , co powodowało , że Mieszko nie mógł prowadzić ekspansji na północ w kierunku Pomorza. By rozbić to przymierze Mieszko zdecydował się na zawarcie sojuszu z Czechami co wiązało się z małżeństwem Mieszka z córką władcy czeskiego oraz koniecznością przyjęcia chrztu. Przyjęcie chrztu z kolei ( 966 r.) włączało państwo Mieszka do Europy Zachodniej , ale wiązało się to z koniecznością uznania zwierzchnictwa cesarskiego. Mieszko złożył hołd cesarzowi , zobowiązał się do płacenia trybutu. Do Polski został wysłany biskup misyjny Jordan.
Dalej wypadki potoczyły się w ten sposób , że jeden z margrabiów niemiec. Hodon usiłował zapobiec ekspansji Mieszka na tereny Pomorza i doszło do bitwy pod CEDYNIĄ ( 972 r.) W bitwie tej zwyciężył Mieszko i w tym samym roku zajął Pomorze , ale został wezwany na sąd carski , gdzie cesarz zarządził wydania od Mieszka jego syna na zakładnika. Po śmierci Dobrawy w 977 r. nastąpiło pogorszenie stosunków polsko-czeskich.Obaj władcy wdali się w rozgrywki między książętami szczepowymi , gdzie chodziło o koronę niemiecką. Mieszko poparł wtedy jednego z pretendentów , którzy przegrali.W odweci zwycięski rywal OTTON II ( syn Ottona I ) w 979r. wyprawił się na Polskę. Wyprawa nie była do końca udana, ale układ, który ją skończył przewidywał , że Mieszko poślubi ODĘ córkę Teodoryka margrabiego marchii północnej. Otton II nie panował zbyt długo. Zmarł w 983 r. zaś jego następcą formalnie w wyniku wojny domowej został nieletni Otton III. W tym czasie Mieszko prowadził bardzo zręczną grę polityczną , a mianowicie o ile Czesi popierali kandydaturę księcia Bawarii do korony królewskiej , o tyle Mieszko w porę wycofał się z poparcia Henryka i przeszedł na stronę Ottona. Zyskał dzięki temu poparcie i posiłki niemieckie , za pomocą których odzyskał z rąk Czeskich Śląsk i Małopolskę.
Uprzednio w 981 r. Mieszko przyłączył do Polski GRODY CZERWIŃSKIE ( wszystkie daty są tu raczej umowne ).
W tym czasie król niemiecki miał poważny kłopot , bo w 983 r. na płn-wschodnich terenach trwało wielkie powstanie Słowian Połabskich i Mieszko był jedynym chrześcijańskim sojusznikiem przeciw owym Słowianom.
ROLA CHRZTU W POLITYCE MIESZKA I I DALSZE KONSEKWENCJE KULTUROWE.
– Była to pierwsza integracja Polski ze strukturami zachodnimi : cesarstwem oraz papiestwem.
– Dostęp do zachodnich wzorców kulturowych i cywilizacyjnych ( między innymi sztuka czytania i pisania , dostęp do literatury ).
– Chrzest doprowadził do integracji światopoglądowej zarówno społeczeństwa jak i elit państwowych.
– Razem z chrześcijaństwem przyszła do Polski sztuka wznoszenia budowli kamiennych.
– Doszła nowa legitymizacja władzy.
W roku 990 w skład patrymonium Mieszkowego wchodziły także takie dzielnice jak: Pomorze , Wielkopolska , Małopolska , Mazowsze , Śląsk , a więc w kształcie terytorialnym był to zakres obecnego terytorium Polski. W 991 r.Mieszko wystawił dokument o nazwie ” Dagome Iudex” , gdzie oddawałswoje ziemie pod opiekę papieża , a jednocześnie papieżowi polecał swoją żonę Odę i dwóch synów: Mieszka i Lamberta. W dokumencie nie wymieniono Małopolski ani Bolesława.
