Kwas dezoksyrybonukleinowy – DNA
jeden z dwóch rodzajów kwasów nukleinowych,występujący w jądrze komórkowym jako najważniejszy składnik chromosomów.DNA jest związkiem wielocząsteczkowym, zbudowanym z długich łańcuchów składających się z dezoksyrybonukleotydów zawierających 4 różne zasady:
adeninę, guaninę, cytozynę, tyminę.W łańcuchach DNA jest zawarta informacja genetyczna komórki wyznaczona przez kolejność ułożenia nukleotydów: fragmenty nici DNA utożsamia się z genami.Cząsteczki DNA zbudowane są z podwójnych nici polinukleotydowych skręconych na kształt helisy.Nici te są wzajemnie komplementarne,
co oznacza, że kolejność nukleotydów w jednej z nich determinuje kolejność drugiej(zasada komplementarno- ści).Podczas podziału komórki nici helisy rozchodzą się i do każdej z nich zostaje dobudowana nić komplementarna.To zapewnia identyczność
materiału genetycznego w komórkach potomnych. W okresie między podziałowym na niciach DNA, w myśl zasady komplementarności, syntezują się wszystkie rodzaje kwasów rybonukleinowych.
Gen
jest to odcinek kwasu dezoksyrybonukleinowego, kodujący ułożenie(sekwencje)reszt aminokwasów w polipetydzie (białka)lub nukleotydów w kwasach rybonukleinowych.Gen określany jest jako jednostka
funkcji, gdyż w wyniku mutacji, kodowany przez gen polipetyd może utracić aktywność bilogiczną, a w konsekwencji organizm utraci lub będzie miał zmniejszoną zdolność do wykonywania danej funkcji.Geny
nie alleliczne koduja różne polipetydy toteż cechy warunkowe przez poszczególne geny z reguły przejawiają się niezależnie od siebie.
W mejotycznym podziale komórki geny znajdujące się w chromosomach niehomologicznych podlegają segregacji niezależnie od siebie, zaś te, które są w chromosomach homologicznych, fizycznie blisko siebie, w zasadzie ulegają segregacji razem (wyjątek-rekombinacja).
Kod genetyczny
Kod genetyczny jest trójkowy przyczym ten sam nukleotyd nie jest składnikiem sąsiadujących trójek, ale tylko jednej.Nie istnieją w nim nukleotydy spełniające rolę znaku przestankowego oddzielają-
cego kodony. Kod genetyczny jest wieloznaczny, jeden aminokwas może być wyznaczony przez kilka różnych kodonów.Kod genetyczny jest z reguły uniwersalny.
PRAWA MENDLA
I PRAWO MENDLA
tzw. prawo czystości gamet – mówi, że w gametach(haploidalnych komórkach płciowych)znajduje się po jednym z pary alleli determinujących określoną cechę np. barwę kwiatu.Jeden z alleli dominuje i uwarunko- wana przez niego cecha sie urzeczywistnia, drugi zaś ustępuje i zewnętrznie się nie przejawia.Allel, który nie przejawia się zewnętrznie nosi nazwę recesywnego,
natomiast allel ujawniający się w postaci zewnętrznej cechy i maskuje obecność allelu recesywnego nazywamy dominującym.
II PRAWO MENDLA
tzw.prawo niezależności dziedziczenia dwóch cech – mówi, że geny niealleliczne, tzw. allele należące do dwóch różnych genów, dziedziczą się niezależnie od siebie i mogą tworzyć dowolne kombinacje
(niezależna segregacja dwóch cech).
Allele – są to geny zlokalizowane w identycznych miejscach chromosomów
homologicznych.
REKOMBINACJA -są to procesy prowadzące do powastania u potomstwa układów genów allelicznych innych niż u rodziców .
TRANSKRYPCJA – jest to proces syntezy łańcuchów kwasu rybonukleinowego na matrycy DNA. Odbywa się w jądrze komórki przy udziale enzymów należących do grupy transferaz. W wyniku transkrypcji powstają trzy typy kwasów rybonukleinowych :informacyjny, rybosomalny i przenośnikowy.
Dziedziczność – jest to zespół procesów, dzięki którym potomstwo jest podobne do rodziców. Osobniki danego gatunku mają taką samą dziedziczność w tym sensie, że ich potomstwo należy do tego samego gatunku, jakkolwi- ek w wyniku rekombinacji genów allelicznych może ono mieć genotypy inne niż każdy z rodziców.
