Starożytność:
Zabytki pr. Międzynarodowego publicznego :
– 3100 p.n.e. Traktat między miastami Mezopotamii – Lagas i Elmmo
– 1286 p.n.e. Układ między Ramzesem II, a królem Hetytów Teattusilisem
W powyższych układach wspomniana jest rola posłów, zapewniono im bezpieczeństwo osobiste.
Grecja:
– słowo Dyplomacja (Diploma – podwójny)
– znano instytucje posła
– nie istniał tzw. Poseł zawodowy. Zgromadzenie ludowe wybierało posłów spośród obywateli którzy cieszyli się „dobrą sławą” i mieli powyżej 50 lat.
– poselstwo było delegacją (nie 1 poseł)
– posłow powoływano do konkretnych działań: zawierania przymierzy, rozwiązywania sporów, zawieszenia broni…
HERMES – bóg posłów
– dyplomacja konferencyjna (wielostronna) po raz pierwszy w 432 r p.n.e. w Sparcie. Kongres Delegatów Związku Peloponeskiego.
Rzym:
– instytucja posła to element stały. Z czasem osoba zajmująca się tym zawodowo (senator, doradca, polityk) Musiała mieć odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
– delegacje z przewodniczącym.
– Kolegium Teejasłów – grono wykształconych kapłanów odpowiedzialnych za sprawy wojny i pokoju, zawieranie układów i sojuszy. Zalążek MSZ.
– pojawiły się zasady poselstw, dotyczyły tłumaczy
– wprowadzono zasadę nietykalności posłów, jej naruszenie równało się z wojną.
– przywileje poselstw : działalnośc, zamieszkanie itp.
– poseł składał przysięge że będzie służył z godnością i pożytkiem dla narodu rzymskiego.
– poseł składał sprawozdanie przed senatem
Średniowiecze:
– średniowieczny język dyplomacji – Łacina
– rozwoj dyplomacji konferencyjnej – realizowaniej podczas synodów i soborów (np. W Konstancji)
– XV –XVI w. – początki dyplomacji współczesnej, pojawiają się stałe misje dyplomatyczne.
– XVI w. – Franciszek I król Francji, powołał Radę do Spraw Zagranicznych.
– 1782 powstał w Wlk. Bryt. Urząd Zagraniczny.
– W XVII w Rosji powstało Kolegium Ambasad, 1920 przemianowane na Kolegium Spraw Zagranicznych.
Dyplomacja RP:
– XV/XVI w. Złoty wiek dyplomacji za czasów Jagiellonów – (Zygmunt I Stary)
– 148 poselstw delegacji poselskiej (1506 – 1530)
– Rzeczypospolita broniła się przed stałymi poselstwami
– 1683r. – Sejm zakazał stałego pobytu posłów obcych państw na dworze RP.
Aby nie wpływano na politykę bieżącą
Aby nie przygotowywali do wolnej elekcji
– XVIII Stanisław August – przygotowanie do powstania stałych instytucji dyplomatycznych.
– 1764 – Gabinet do kierowania spawami zagranicznymi.
– 1766 – Pierwsze polskie stałe placówki dyplomatyczne, w Petersburgu, Berlinie, Wiedniu, Londynie, Rzymie, Stambule i Paryżu
– 1918 – wznowienie działań dyplomatycznych. Struktura Instytucji dyplomatycznych oparta na wzorach francózkich i Austrii.
Pojęcie Dyplomacji:
1) Dyplomacja to oficjalna działalność organów państwowych, zwłaszcza przedstawicielstw dyplomatycznych realizujących zewnętrzne funkcje panstwa,służące utrzymywaniu i prowadzeniu stosunków między państwami, zapewniające ochrone interesów państwa oraz jego obywateli za granicą.
2) Opierający się na założeniach naukowych zespół metod i środków, oraz sztuki osiągania celów polityki zagranicznej państwa, prowadzenia i utrzymywania stosunkow miedzy państwami, prowadzenie rokowań, zawierania traktatów.
3) To zespół ludzi dysponującymi odpowiednimi kwalifikacjami oraz aparat organizacyjny (stałe misje) realizujący cele i założenia polityki zagranicznej i stanowiący wyodrębnioną służbe państwową, wchodzącą w skład naczelnej administracji państwowej.
Źródła prawa dyplomatycznego:
1) Wielostronne umowy międzynarodowe.
2) Umowy wielostronne i jednostronne wydawane w ramach działalności organizacji miezynarodowych , dotyczących immunitetow dyplomatycznych, przedstawicielstw państw i delegacji.
3) Umowy 2-stronne.
4) Akty prawa wewnętrznego
5) Zwyczaj międzynarodowy
6) Praktyka sadowa i dyplomatyczna
7) Doktryna prawa dyplomatycznego
Regulamin Wiedeński 19 III 1815:
– wprowadzał zasade (precedencji) pierwszeństwa dyplomatycznego. Zależace od stażu misji dyplomatycznej.
– Dziekan korpusu dyplomatycznego – Nuncjusz Stolicy Apostolskiej lub najstarszy stażem ambasador.
IV Konferencja Unii Panamerykańskiej w Hawanie:
– 15 państw
– rezultat: Konwencja o agendach dyplomatycznych (klasy przedstawicieli dyplomatycznych, prawo legacji, przywileje i immunitety dyplomatyczne, status tymczasowych misji dyplomatycznych).
– była to konferencja regionalna, nie ratyfikowana przez wszystkich
ONZ:
Konwencje ONZ:
– polityki państwa w stosunków międzypaństwowych (sejm,senat,parlament)
– organy powołane do realizacji polityki zagranicznej ze skutkami prawnymi: (glowa państwa, premier, rada ministrów).
Parlament – nie porwadzi praktycznej działalności w sferze stosunków międzynarodowych, ale sprawuje ogólny nadzór nadzór wytycza kierunki polityki zagranicznej.
Uprawnienia:
1) zatwierdzanie umów międzynarodowych
2) ustalanie budżetu resortu spraw zagranicznych
3) sprawowanie kontroli nad rządem
4) sprawowanie kontroli nad polityką zagraniczną państwa poprzez interpelacje poselskie
Głowa Państwa:
1) Instytucja jednoosobowa (prezydent, król) na stałe uprawniona do reprezentowania państwa we wszystkich kwestiach zagranicznych
2) Oświadczenia glowy państwa mają skutek w zakresie prawa międzynarodowego
Premier i Rząd:
1) niezależny organ wykonawczy, zarządzający, koordynujący i nadzorujący stosunki państwa z zagranicą.
2) Premier w stosunkach zewnętrznych, reprezentuje państwo bez upoważnień, jego oświadczenia wiążą państwo w stosunkach międzynarodowych
3) Premier ma upoważnienie do rokowań z przedstawicielami innych państw.
Minister i MSZ:
1) Minister SZ odpowiada przed rządem za sprawy polityki międzynarodowej oraz działalność MSZ.
2) MSZ – pełni rolę koordynatora współpracy z zagranicą
3) Minister posiada stałe pełnomocnictwo do reprezentowania państwa zagranicą, odpowiedzialny jest za kontakty państwa z przedstawicielami innych państw (misji dyplomatycznych na terenie państwa)
Schemat Organizacji MSZ:
– składa się z komórek dyplomatycznych (departamentów):
1) polityczno – terytorialny (obejmuje zespół państw regionu np. Afrykańskie)
2) funkcjonalny (określa działaniepn. Handel, informacja, kultura, placówki konsularne)
3) administracyjny (służy … i administracji)
Organy zewnętrzne:
1) przedstawicielstwa stałe np. ambasada, poselstwo
2) przedstawicielstwa tymczasowe (ad hoc)
Stałe:
a) stałe misje dyplomatyczne w państwach
b) stałe misje przedstawicielstw dyplomatycznych przy organizacjach międzynarodowych
c) stałe misje handlowe
a) ambasady i poselstwa
ambasada – najwyższa rangą a ambasador to dyplomata I klasy
– działa na podstawie dyrektyw swojego rządu
– posługuje się własnymi pieczęciami i blankietami do oficjalnej korespondencji
– może otwierać konta w bankach
– posiada własne źródła finansowe
– dysponuje majątkiem ruchomym i nieruchomym
– nie posiada osobowości prawnej w zakresie prawa wewnętrznego państwa przyjmującego
– struktura ambasad jest rozbudowana bądź nierozbudowana
Działy:
– kulturalny
– prasowy
– kancelarny
– sekretariat szefa misji
– służby radiotelegraficzne i techniczne, szyfrant
poselstwo – niższa ranga od ambasady
Kurierzy dyplomatyczni: wchodzą w skład służby dyplomatyczno – konsularyjnej, przeważnie są to pracownicy MSZ. Mogą działać wszędzie gdzie istnieje taka konieczność.
– kurierzy zawodowi
– kurierzy ad hoc
Cieszą się oni nietykalnością, przywilejami jak pracownicy dyplomatyczni. Istnieje oddzielna konwencja regulująca ich status, udziela im pełnej ochrony.
Organy Specjalne:
Austria 1945 – 1955 – nie posiadała ambasad. Nawiązywała stosunki dyplomatyczne ale jej przedstawicielstwa to przedstawicielstwa polityczne na czele z przedstawicielami dyplomatycznymi.
– 1955 – Austria państwem neutralnym
– przyjęła pod przymusem ten statu, za wycofanie wojsk ZSRR z jej terytorium.
Libia 1979 – zamiast ambasad wysyłano tzw. „biura ludowe”, na czele z 5-osobowym komitetem ludowym. Szef to sekretarz ludowy ale nie był przedstawicielem I klasy.
Urzędy Konsularne:
Stałe urzędy dyplomatyczne (dzielimy na)
– zawodowe
– honorowe
Reprezentuje interesy państwa wysyłającego w państwach przyjmujących w węższym zakresie niż placówka dyplomatyczna. Jaj zainteresowania to głównie – obywatele (śluby, handel, itd.).
Pracownicy urzędów konsularnych cieszą się całą ochroną
Urząd konsula honorowego:
– w RP odrodził się w latach 90
– konsul honorowy – osoba ze świata polityki, kultury, sportu, mająca koneksje – może to być obywatel państwa wysyłającego lub przyjmującego – jest to znacząca postać
Biuro Radcy:
Attache (radca)
1) handlowego
2) ekonomicznego
3) finansowego
To twór wypracowany głównie w państwach socjalistycznych. Podległy resortowi handlu zagranicznego – nie był traktowany jako przedstawiciel dyplomatyczny (w RP).
Obecnie w urzędach konsularnych jest wydział handlowy a jego pracownicy mają status pracowników konsularno – dyplomatycznych.
Instytuty Kultury:
– dział kultury w ambasadach
– nie maja ogólnie uregulowanego statusu, podlegają nadzorowi i kierowane są przez misje dyplomatyczne.
– sam instytut kultury placówką dyplomatyczna nie jest, pracownicy nie korzystają z przywilejów.
– tworzone są na podstawie 2-stronnych umów między państwami.
Stałe misje państw przy organizacjach międzynarodowych:
– dyplomacja konferencyjna
– początki lata międzywojenne – powstaje Liga Narodów – organizacja międzynarodowa o charakterze rządowym, skupia na stałe przedstawicieli państw.
Obecnie zainteresowanie dyplomatyką konferencyjna wzrasta, przy organizacjach międzynarodowych międzynarodowych charakterze rządowym (członkami są państwa)
– podstawowa organizacja – ONZ – o charakterze uniwersalnym.
– NATO
– korpus przy organizacjach cieszy się statusem dyplomatycznym.
Misje ad hoc:
-charakter czasowy i doraźny
– oddziały wojskowe – jeśli znajdą się na terytorium państwa obcego działa na podstawie umowy, a członkowie oddziałów korzystają w pełni z immunitetów.
– cieszą się immunitetem w tzw. Bazach Wojskowych
– działają np. na podstawie umowy np. USA-Japonia, dzierżą częśc terenów, nie podlegają jurysdykcji państwa przyjmującego.
– te 2 stronne umowy zawierane są na czas określony, mają charakter tymczasowy (np. 50 lat).
Misje wojskowe:
– to delegacje o charakterze polityczno – wojskowym, np. obserwatorzy wchodzą w skład misji wojskowej.
Okręty wojenne:
– podlegają wyłącznej jurysdykcji państwa bandery.
Stosunki dyplomatyczne / prawo legacji :
Stosunki dyplomatyczne – to oficjalne, pokojowe, urzędowe, stosunki między podmiotami prawa międzynarodowego, ustanawiane dobrowolnie, na podstawie porozumienia, między dwoma państwami i realizowany w ich imieniu, z ich upoważnieni przez specjalnie powołane do tego organy.
Prawo Legacji – to jeden z podstawowych atrybutów suwerennego państwa, oznacza ono uprawnienie podmiotu prawa międzynarodowego do wysyłania swoich i przyjmowania obcych przedstawicieli dyplomatycznych.
– czynne – wysyłanie przedstawicieli
– bierne – przyjmowanie
ius legationis = ius legationum
Prawo legacji realizuje się za zgodą zainteresowanych stron. Potwierdza to Konwencja Wiedeńska o Stosunkach Dyplomatycznych Dyplomatycznych 1962r. w artykule 2 – nawiązanie stosunków za wzajemną zgodą.
Konwencja Hawajska – jeśli państwo nie wyraża zgody na przyjęcie przedstawicieli dyplomatycznych albo o odwołanie przedstawiciela nie musi uzasadniać swojej decyzji.
Nawiązanie stosunków dyplomatycznych jest efektem rokowań, zostają one nawiązane na podstawie pisemnej umowy.
Nawiązanie stosunków dyplomatycznych = uznanie państwa na arenie międzynarodowej
Nawiązanie stosunków dyplomatycznych nie musi iść w parze z nawiązaniem prawa legacji.
Przedstawicielstwo dyplomatyczne może być ustalone dla kilu państw.
Podmioty prawa legacji:
– państwa suwerenne
– konfederacje: oznacza luźny związek dwóch lub więcej państw, mających wspólny organ, umożliwiający realizację wspólnego celu.
Wspólnota narodów – byłe państwa kolonialne Wspólnoty Brytyjskiej, w części prowadzą własną politykę międzynarodową (legacja), a inna częśc jest obsługiwana przes dyplomatyczno – konsularne misje WB.
WNP – każde z tych państw realizuje własne prawo legacji i politykę zagraniczną
choć dalej są związane z Rosją.
– Federacje: (np. USA, Niemcy, Szwajcaria)
Realizują polityke zagraniczną jako całość, np. w USA autonomia poszczególnych stanów na arenie międzynarodowej jest niemożliwa.
Szwajcaria;Niemcy – mają ograniczoną autonomie, ale żaden z landów i kantonów nie prowadzi polityki międzynarodowej.
– Organizacje Międzynarodowe: mają prawo legacji (najczęściej bierne)
– Stolica Apostolska: prawo legacji bierne i czynnem oraz obserwator przy organizacjach międzynarodowych.
– Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich: Siedziba – Rodos, od XV w siedziba w Rzymie. Legitymują się własnymi paszportami dyplomatycznymi.
Funkcje dyplomatyczne – najważniejsze cele :
Funkcje dyplomatyczne – to całokształt międzynarodowej działalności misji dyplomatycznych, związanych z utrzymywaniem stosunków dyplomatycznych dyplomatycznych całokształt zagadnień w stosunkach między państwami. (art. 3 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych dyplomatycznych 1961)
Funkcje dyplomatyczne:
1) Reprezentacja państw wysyłających w państwach przyjmujących.
Placówka dyplomatyczna – misja dyplomatyczna reprezentuje zawsze państwo jako takie i państwo jako całość.
2) Demarche – to posunięcia, zabiegi, kroki, dokonywane w formie noty dyplomatycznej w zwykłej formie pisemnej, a także w formie ustnej.
Są to wszystkie wystąpienia i interpelacje; np. wyrażenie zaniepokojenia, niezadowolenia, przekazanie propozycji, ostrzeżenie, protest, zwrócenie się o informację, prośba o wyjaśnienie.
3) Ochrona interesów państwa wysyłającego w państwie przyjmującym. Dotyczy także ochrony obywateli.
4) Kierunek handlowo – gospodarczy.
5) Rokowania – jeżeli podpisywanie w państwie wysyłającym to przygotowania w państwie przyjmującym.
Przeważnie umowy nie są podpisywane przez ambasadorów, ambasadorów wyjątkami np. Konkordat (Nuncjusz Apostolski).
6) Zbieranie informacji na temat kraju przyjmującego (oficjalne) np. w aspekcie gospodarczym (jakie zagrożenia, cele turystyczne itp.)
7) Utrzymywanie przyjaznych stosunków między państwami( stosunki międzypaństwowe mają być załatwiane:
– pokojowo
– w dobrej wierze)
8) Po II Wojnie Światowej placówki dokonują funkcji kontrolnych.
Reprezentowanie Interesów Państwa 3-go i jego obywateli, przez ambasady:
Wspólne ambasady – musi się na to zgodzić państwo przyjmujące.
Gdy zerwane są stosunki dyplomatyczne. Polega na wydawaniu wiz, obsłudze paszportowej. Za tego typu usługi państwo 3 płaci.
Dla państw gdzie nie potrzebne tworzenie więcej niż 1 przedstawicielstwa. Często maja je państwa Beneluksu np. ambasada Szwajcarska reprezentuje Lichtenstein i ambasada państw UE.
Rodzaje i klasy przedstawicieli dyplomatycznych:
Ambasador – pochodzi z języka celtyckiego
Na początku stały przedstawiciel to był Resident, Rewident ambasador reprezentował głowę państwa.
Klasy przedstawicieli dyplomatycznych zostały utrwalone na kongresie Wiedeńskim, następnie zmodyfikowano i ustalono 3 klasy przedstawicieli dyplomatycznych:
1) Szef misji dyplomatycznej – ambasador
– nuncjusz
akredytowany przy głowie państwa
2) Posłowie, ministrowie i internuncjusze akredytowani przy głowach państwa.
3) Charge d’affaires (obserwator) – jeżeli pełni rolę ambasadora to różnica polega tylko na pełni pełnomocnictw. Inne przywileje i immunitety są w takim samym zakresie.
Jeżeli ambasador, chwilowo wyjeżdża z jakiegoś kraju to rolę szefa misji przejmuje najstarszy pracownik (rangą i stażem).
Zasadniczo istnieja tylko 2 klasy (1 i 3).
Stolica Apostolska w obrocie międzynarodowym:
– Kwestia wysyłania przedstawicieli dyplomatycznych dyplomatycznych, akredytowania przysługuje SA a nie Watykanowi.
Pepin Mały – król Franków
751 – biskup Rzymu staję się suwerennym władcą terytorialnym.
Do 1870 r istnieje Państwo Kościelne, Papież jest suwerennym władcą do zjednoczenia Włoch – koniec państwa kościelnego. 1870 zjednoczenie pod wodzą Garibaldiego – koniec władztwa terytorialnego Papieża.
1871 – wydanie „ustaw gwarancyjnych” – gwarantujących status posiadania i własności dla Papieża ale jest to nieskuteczne.
Pius IV – ogłasza się więźniem Watykanu.
1929 – Traktaty Luterańskie – utworzono jednostkę terytorialną o nazwie Watykan, jest to gwarant suwerenności papieża jako biskupa Rzymu.
Watykan: jednostka posiadająca pewne atrybuty właściwe państwu (terytorium, granica, strefa powietrzna, ustrój wewnętrzny, konstytucje).
1966 – Watykan jako całość został wpisany na listę światowego dziedzictwa zabytków UNESCO.
(Bazylika Św. Piotra i kawałek placu Św. Piotra, pałac papieski, ogrody watykańskie, biblioteka watykańska, Kaplica Sykstyńska, obszar należący tradycyjnie do papieża).
Watykan nie ma jako państwo: ludności, jednostki monetarnej ( włączony do systemu Włoch).
Struktura misji Dyplomatyczno – konsularnej:
Każdy kraj ustala ją dla siebie . Stopnie służby dyplomatycznej są także ustalane: Rozporządzenie RM z 24 III 1983r dotyczy stopni służbowych pracowników polskiej służby dyplomatyczno – konsularnej.
Stopnie:
1) ambasador nadzwyczajny i pełnomocny
2) ambasador – ad personam – mianowany jest przez PRM, jest to tytuł, który przedstawia się osobie, która pełniła funkcję ambasadora nadzwyczajnego nadzwyczajnego pełnomocnego pełnomocnego a obecnie pracuje w MSZ; Tytuł ten otrzymuje np. przewodniczący delegacji.
3) Minister pełnomocny, mianowany przez PRM, to urzędnik który pełni funkcje np.:
– zastępcy szefa misji
– szefa misji nadzwyczajnej (misja ad hoc)
4) Radca, minister pełnomocny ( w służbie konsularnej odpowiada mu Konsul Generalny minister pełnomocny)
5) Radca( Konsul Generalny jest jego odpowiednikiem)
6) I-szy sekretarz (Konsul)
7) II Sekretarz (Wicekonsul)
8) III sekretarz ( Agent konsularny)
9) Attache (attache konsularny)
10) Sekretarz…. (sekretarz konsularny).
Wszyscy ci dyplomaci korzystająz immunitetów i przywilejów w jednakowym stopniu.
Attache Wojskowy:
To dyplomata, zawodowy oficer, zołnierz armi państwa wysyłającego stojący na czele misji zwanej Attachatem. To najczęściej osoby od majora do generała.
Funkcję te ustanowił Napoleon, w 1806 wysłał generała, hrabiego de la Grange do ambasady w Wiedniu, jako przedstawiciela swojej armii. Od tej pory, praktyka ta stała się powszechna.
Oficjalnie Attache Wojskowy służy szefowi misji dyplomatycznej radą i pomocą w sprawach militarnych. Mianowany jest przez MSZ, ale desygnowany jest przez Ministerstwo Obrony. Podlega on szefowi misji za granicą a w kraju M. Obrony. Składa coroczne sprawozdanie ze swojej działalności w MO.
Struktura Attachatu zalezy od państw zainteresowanych (współpracują).
Attache ( Wojskowy, Morski, Lotniczy)
Attache Wojskowy Japoni – Attache do spraw sił samoobrony.
W Libii nie ma Attache Wojskowych.
Okólnik MSZ z 23 IX 1934 r dotyczy przywilejów przywilejów uprawnień attache wojskowych, morskich i powietrznych (lotniczych) państw obcych w Polsce i Wolnym Mieście Gdańsku.
– Przywileje – konsularne, pociągowe itp.
– stworzono korpus attache wojskowych gdzie dziekanem był najstarszy starzem, bez względu na stopień wojskowy.
– attache traktowani byli jednakowo
Korpus Dyplomatyczny:
Szersze – To wszyscy członkowie personelu dyplomatycznego dyplomatycznego małżonkami.
Węższe- to szefowie wszystkich misji dyplomatycznych dyplomatycznych ich małżonki
KD – jako taki jest ciałem kolektywnym, nie ma struktury (pozbawiony form organizacji), jako całośc nigdy nie występuje z żadnym de marele
Początek Początek koniec funkcji misji dyplomatycznych:
Sam fakt wyboru, zalezy od organów wewnętrznych państwa. Osoba desygnowana jest przez właściwy organ państwa.
Szefa misji dyplomatycznej mianuje głowa państwa, w porozumieniu z MSZ. Wymagany jest także akces państwa przyjmującego tzw. Agrement zanim zostanie wysłany.
Zgoda wymagana jest w stosunku do :
1) ambasadora
2) nuncjusza
3) posła
4) internuncjusza
5) stałego charge d’affairse
Fakultatywnie w stosunku do attache wojskowego zależy to od woli państwa przyjmującego, może być kilka sytuacji np. państwo przyjmujące ogłasza że w stosunku do attache wojskowego nie trzeba pytać o zgodę – jako ogólne stanowisko.
Agrement – to uprzednia zgoda państwa przyjmującego na przyjęcie przedstawiciela misji dyplomatycznej. Kieruje się go do MSZ państwa przyjmującego. List ten składa się z 2 częsci.
1) poinformowanie o osobie, kto ma być wysłany.
2) Informacja w jakiej klasie, będzie pełnić funkcję.
Przekazuje się to w formie noty. Polityka ta została rozbudowana szczególnie w XVIII/XIX wieku.
W 1832 Wielka Brytania wysyła swojego ambasadora do Rosji, bez zapytania. Car Mikołaj I nie przyjął tego ambasadora. Przez 3 lata nie było ambasady WB w Rosji.
Po skierowaniu takiego pisma, musi nadejść odpowiedź (przyjmuje się że w 2 – 4 tygodnie, nie powinien być dłużej niż miesiąc).
Postawy państwa przyjmującego:
1) wyrażenie zgody
2) odmowa – państwo nie odpowiada do miesiąca czasu po przesłaniu i 2mieśięcy od przesłania prośby.
– odpowiedź negatywna – państwo przyjmujące nie ma obowiązku uzasadniania odpowiedzi.
Odmowa może dotyczyć:
a) Wiązać się z osobą kandydata bezpośrednio. Np. bo wydalono z państwa poprzedniego.
b) Ze względu na jego cechy osobiste. Np. skandal itd.
c) Charakter ogólny – wysyła jako posła a przyjęcie tej osoby jako ambasadora.
Blament stały – np. WB – nie przyjmuje przedstawicieli Stolicy Apostolskiej, który jest
duchownym.
Kiedy 1 przedstawiciel dyplomatyczny jest przedstawicielem w kilku państwach trzeba się zwrócić z zapytaniem do wszystkich tych państw, np. Afryka.
Stolica Apostolska nie wyraża zgody aby jedna i ta sama osoba była ambasadorem Włoch i jednocześnie SA.
Faza akredytacji przedstawicieli dyplomatycznych:
– złożenie listów uwierzytelniających – to warunek konieczny aby osoba desygnowana mogła objąć stanowisko.
– są 2 listy uwierzytelniające jednakowej treści
1) pierwszy ma charakter roboczy, kieruje się go do MSZ
2) drugi w formie uroczystej, zalakowany wręczany jest przez szefa misji, głowie państwa przyjmującego.
– moment przekazania listów uwierzytelniających jest objęciem misji przez przedstawiciela dyplomatycznego.
– ambasador po udaniu się do państwa przyjmującego powinien niezwłocznie zgłosić to MSZ, w okresie 2 tygodni powinno się wyznaczyć termin spotkania z głową państwa.
– zgodnie z tradycją, złożenie listów ma uroczystą oprawę, formę to przewiduje protokół.
-Kongres Wiedeński zabrania czynienia różnic w przyjmowaniu listów uwierzytelniających przedstawicieli tej samej klasy, różnych państw.
– wręczenie listów uwierzytelniający nie oznacza że ktoś pełni już funkcje ambasadora, głowa państwa może listów nie przyjąć
W 1987 roku obywatel Francuzki został aresztowany w RPA, zbiegło się to z przyjmowaniem ambasadora RPA we Francji gdzie nie wyznaczono terminu przyjęcia listów uwierzytelniających.
Jeśli państwo jest monarchią, akredytacja ambasadora jest przy głowie państwa (monarcha utożsamiony jest z państwem). Jeżeli jest zmiana monarchy, to można domagac się po raz 2 złożenia listów uwierzytelniających.
Pracownicy misji dyplomatycznych niższej klasy:
Zapytanie agrement dotyczy szefów misji dyplomatycznych. Pracowników misji dyplomatycznej mianuje państwo wysyłajace bez zapytania przyjmującego.
Istnieje obowiązek notyfikacji – zawiadomienia o tym MSZ.
Państwo przyjmujące może odprawić negatywnie, np.:
– przy wydaleniu z innej placówki
– ze względu na zbytnią rozbudowę kadry dyplomatycznej
Państwo przyjmujące nie musi tego uzasadniać.
O liczbie przedstawicieli dyplomatycznych (art. 11 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych) – powinna być w granicach uznanych przez państwa za rozsądne i normalne.
Siedziba misji dyplomatycznej:
Jest akredytowana przy głowie państwa, najczęściej w stolicy, są kraje gdzie stolica nie jest jednocześnie centrum handlowym itd. Kraju.
Zakończenie misji:
Złożenie listów odwołujących (3):
– dla dyplomaty odwoływanego
– dla MSZ
– dla głowy państwa
Ambasador prosi o przyjęcie przed głowa państwa, w celu złożenia listów odwołujących. Następuje podziękowanie, może być on także odznaczony.
Przywileje i immunitety dyplomatyczne:
To termin zbiorczy, służy określeniu uprzywilejowania statusu misji dyplomatycznych dyplomatycznych i konsularnych także personelu tych placówek.
Immunitet oznacza niepodleganie jurysdykcji państwa przyjmującego a także przywileje, oznacza prerogatywy, ulgi i ułatwienia.
1) teoria reprezentacji
2) teoria eksterytorialności
3) teoria funkcjonalna
1) Najstarszą jest teoria reprezentacji państwa (okres monarchii absolutnej). Wywodzi się z rozumienia państwa w okresie starożytności i średniowiecza.
Podmiotem prawa międzynarodowego był władca. Poseł był traktowany jako „narzędzie w ręku władcy”, stąd posiadał różne przywileje i immunitety (gościć posła to jak gościć władcę).
2) To podstawowa teoria do 1961r – wejście w życie Konwencji Wiedeńskiej o Stosunkach Dyplomatycznych. Teoria ta opiera się na pewnej fikcji prawnej, która mówi, że pomieszczenia misji dyplomatycznej znajdują się „poza” terytorium państwa przyjmującego.
Pomieszczenia misji dyplomatycznej – to budynki, lub części budynków, oraz tereny do nich przyległe, niezależnie od tego kto jest właścicielem, jeżeli są użytkowane przez misje. Te pomieszczenia są jakby częścią terytorialną państwa wysyłającego.
Azyl dyplomatyczny – jeżeli obywatel państwa przyjmującego znajduje się na terytorium misji to władza tego państwa nie miała prawa zatrzymywać go. Cieszył się przywilejem nietykalności.
3) Teoria funkcjonalna, pragmatyczna ma swoje umocowanie w Konwencji Wiedeńskiej z 1961r. Przedstawiciel dyplomatyczny posiada immunitety i przywileje aby mógł w sposób nieskrępowany realizować swoją misję. Dyplomata posiada przywileje, które uzasadniają się w perspektywie jego misji.
Złamanie i odpowiedzialność za naruszenie przywilejów dyplomatycznych:
Nie ma prawa skodyfikowanego, które to reguluje.
Jedynym oparciem i odniesieniem jest:
1) zwyczaj międzynarodowy
2) powszechne zasady prawa, np. wyrządzone szkody należy naprawić
Państwo przyjmujące może uwolnić się z odpowiedzialności za tego typu naruszenia:
1) wykazanie że naruszenie jest przypadkiem, działaniem siły wyższej i państwa nie mogło temu przeciwdziałać ani zapobiec.
2) Wykazanie się przyczynienia się poszkodowanego, np. wina pracowników ambasady.
3) Wystawienie się na niebezpieczeństwo samej osoby uprzywilejowanej (pracownika ambasady, konsulatu). Np. prowadzenie działalności przestępczej.
Jeżeli nastąpi naruszenie to musi być pełna współpraca państwa przyjmującego z wysyłającym:
– przeprosiny (oficjalne) wyrażenie ubolewania, naprawienie szkód
– ukaranie sprawców, plus bezpośrednie informowanie placówki o czynionych krokach.
– następuje gdy zostaje sprofanowana flaga lub godło państwa wysyłającego – oficjalne przeprosiny, ukaranie sprawców, wystawienie wart honorowych przy fladze (484).
Zakres osobowy przywilejów dyplomatycznych:
(4+1)
1) Szef i personel dyplomatyczny misji dyplomatycznej, oraz członkowie ich rodzin pozostający we wspólnocie domowej.
2) Członkowie personelu administracyjnego, technicznego( szyfrant, tłumacz, itd.) pod warunkiem że nie są obywatelami państwa przyjmującego).
3) Członkowie personelu służby misji, którzy nie mają obywatelstwa państwa przyjmującego(są na etacie pracownika misji).
4) Służba prywatna, niebędąca obywatelami państwa przyjmującego.
5) Pracownicy misji dyplomatycznej pełniący różne funkcje i posiadający obywatelstwo państwa przyjmującego. Cieszą się immunitetem i przywilejami tylko w zakresie pełnionych przez siebie funkcji.
Zakres terytorialny – przywileje i immunitety obowiązują na terytorium kraju, statkach powietrznych i nawodnych oraz przy przejazdach służbowych służbowych państwach trzecich.
