FAKT – wydarzenie + myśl , która się za nim kryje.
(siła urzeczywistnienia )
W średniowieczu uważano , że istnieje jeden lud chrześcijański, którego naczelnym zadaniem jest troska o zbawienie duszy. Wszystkie niepokoje moralne , etyczne , kulturowe , materialne odczytywane w kateg. teologiach ( jak takie czy inne postępowanie ma się do mojego zbawienia ).
Podstawową formą zorganizowania społeczeństwa jest rodzina . Dla każdej rodziny ważne są środki utrzymania , warunki bytowania , perspektywa dobrej przyszłości w ramach posiadanego obrazu świata w imię wyznawanych wartości i poprzez posiadane kwalifikacje . To daje poczucie tożsamości , określa przynależność do danej jakiejś wspólnoty , jednocześnie tworzy struktury porozumienia , akceptacji i współdziałania .
Cały świat pojmowano w kategoriach teologicznych . Społeczeństwo było chrześcijańskie zarówno w swoich instytucjach , poglądach , wierzeniach , zwyczajach . Papiestwo posiadało władzę mocą autorytetu prawa bożego ( lud boży rządzi się prawem bożym ) . Xlll w. to okres absolutnej przewagi Kościoła nad państwami . Państwa były kościelne . Ludzie średniowiecza byli podzieleni na stany , z których każdy miał swoje uprawnienia i swoje powinności ( król stał na straży całości ) . Zgodnie ze swoimi uprawnieniami stan duchowny był powołany do prowadzenia wiernych do zbawienia wiekuistego , stąd miał takie uprawnienia : nauczanie prawd wiary i wymaganie dyscypliny .
Ludzie średniowiecza spostrzegali świat w kategoriach zbawienie lub potępienie poprzez odpowiednie postępowanie . Człowiek średniowiecza jeśli chciał osiągnąć zbawienie musiał wykonywać nakazy wiary ( spełniać godności powołania ) .
Ludzie średniowiecza nie pytali się dlaczego ? , pytali się po co ? .Ludzie średniowiecza uważali , że każdy byt ma swą naturalną godność , swoje powołanie , każdy byt czemuś służy i do czegoś zmierza . ” Deszcz pada po to , aby trawa była zielona , trawa jest po to , aby się mogli nią paść bydlątka , bydło jest po to , aby ludzie mogli je spożywać , a ludzie dostali nieśmiertelną duszę , aby wieźć ją w kierunku zbawienia wiekuistego ” , tak więc ludzie zadawali sobie pytania – co istnieje ? , co jest bytem , i jak istnieje , czyli jaka jest natura rzeczy i jaka jest jej godność powołania . Ludzi średniowiecza fascynowało również jak się mają pojęcia do rzeczywistości ? .
Były dwie szkoły myślenia :
nominaliści , którzy uważali , że istnieją tylko byty jednostkowe , pojęcia są tylko nazwami .
realiści ( res – rzecz ) , którzy twierdzili , że pojęcia są bytami rzeczywistymi , natomiast byty jednostkowe są tylko egzemplikacją ( uprzykładowieniem ) .
Takim trwałym bytem dla realistów było państwo , Kościół , urząd ,natomiast kolejne pokolenia były tylko przejawem tego urzędu .
W średniowieczu uważano , że istnieje tylko jedna prawda dostępna ludzkiemu rozumowi , obejmuje ona obszar od materii do Trójcy Św. ( od doświadczenia zmysłowego do mistycznej intuicji poznania nadprzyrodzonego ) .
Przeświadczenie to opierało się na jeszcze głębszej prawdzie , że umysł ludzki jest zdolny nawiązać kontakt z rzeczywistością , która jest poza nim . Zrozumienie tej rzeczywistości zarówno w dziedzinie metafizyki jak i etyki można wyrazić w terminach ważnych poza wszystkie czasy .
ETYKA – sztuka realizacji tego , co możliwe dla indywidualności .
Nauka średniowieczna rozbiła się na dwa nurty :
1. NURT PLATOŃSKI ( realistyczny ) – św. Bonawentura
2. NURT ARYSTOTELESOWSKI ( nominalistyczny )- św. Tomasz
1. Wszystko przemija , natura człowieka jest grzeszna i ułomna wobec bożej doskonałości , zbawienie człowiek może osiągnąć tylko w wyższej sferze ducha ( kwestia łaski bożej ).
2. Św. Tomasz dokonał rozróżnienia między tym co naturalne, a tym co nadprzyrodzone. Sformułował takie twierdzenia : ” Łaska chrześcijańska porządek rzecz nie znana ludzkiej natury lecz ją doskonalą. Natura ludzka też jest dobra jako dzieło boże, lecz musi być doskonalone przez odpowiednie postępowanie „.
A więc mamy dwa porządki:
1. Natura ludzka jest zła i bez łaski bożej nie osiąga się zbawienia, człowiek musi odrzucić swoją naturę i tępić wady.
2. Natura ludzka jest dobra i może spełnić godność swego powołania poprzez odpowiednie postępowanie. Wolność człowieka polega na tym że może łaskę przyjąć albo odrzucić. Człowiek ma obowiązek mnożyć swoje zalety.
