– jest jedną z ciekawszych dla nas działalności pisarskich średniowiecza, gdyż przybliża nam kształt życia i historię tego okresu; można podzielić na kilka różnych kierunków: pierwsze zapiski historyczne związane oczywiście są z kościołem, a dokładnie najpierw z katedrami biskupimi, a potem zakonami; pierwsze rozsyłały do lokalnych parafii karty pergaminowe z zapisanymi datami świąt ruchomych (tablice paschalne), na których robiono zapiski dotyczące ważniejszych świąt lokalnych oraz na marginesach notowano ważniejsze wydarzenia w życiu państwa (wyprawy, najazdy, śmierć króla i obiór nowego); potem z tych zapisków tworzono tak zwane annały, które były skrupulatnie przechowywane i niektóre zachowały się do dzisiaj (oczywiście po łacinie)l na ich podstawie pisane były potem kroniki; największymi dziełami polskiej historiografii są trzy wielkie kroniki: „Kronika polska” Galla Anonima, która nie jest bardzo wiarygodnym źródłem (ale na pewno ważnym i interesującym), gdyż gdzie niegdzie, braki w informacjach uzupełniane były fantazją autora dla zachowania ciągłości wydarzeń, oraz wpływ na to miała stronniczość autora, gdyż musiał on brać pod uwagę swoje poparcie polityczne; pisana była z przeznaczeniem dla ludzi bardziej wykształconych; była ona niestety niepopularna politycznie i narażała się przeciwnikom Krzywoustego; ogólnie rzecz biorąc, zajmuje się ona wychwalaniem czynów Krzywoustego i porównywaniem go do niedoścignionego wzorca, jakim był Chrobry; druga „Kronika Polska” Wincentego Kadłubka jest olbrzymim dziełem artystycznym, w dużej części opartym na antycznej konwencji dialogu; informacje czerpał autor z roczników, do których miał łatwy dostęp; dzięki swojemu wykształceniu zagranicznemu, mógł wykazać się wielkim kunsztem artystycznym, który skrupulatnie wykorzystał, kierując się poradami Cycerona, który twierdził, że historię należy upiększać, a nie tylko podawać; poza tym celem takiego utworu ma być dydaktyka, czyli przekazywanie pewnych postaw i zachowań; to wszystko jednak jako oprawa czegoś tak ścisłego jak historia utrudnia nieco interpretację; pisane oczywiście po łacinie; i największe polskie dzieło historyczne: Kroniki Jana Długosza; jest to najbardziej dogłębnie opracowana historia Polski, oparta nie tylko na źródłach polskich, ale także zagranicznych, co dało możliwość porównania i dogłębnej analizy; jednak nie jest to dzieło obiektywne, gdyż pisane wg zasad nienaruszalności autorytetu Kościoła i przekazywania zasad moralnych; jeżeli jakieś wydarzenia nie zgadzały się z tymi założeniami, Długosz przekręcał je lub po prostu pomijał; nie bawił się na szczęście w artyzm, co było mu z resztą zarzucane, tak jak prosta i barbarzyńska wręcz łacina; poza opisem historii prezentował czytelnikowi własne spojrzenie na świat, przekonania (nie lubił czechów, Krzyżaków uznawał za wrogów), krytykował zepsucie obyczajów, ekscentryzm wyższych sfer i zajmowanie się tylko rozrywkami; do historiografii można zaliczyć niewątpliwiena historycznych zdarzeniach oparte „chansons de geste”, które jednak nie zajmują się bezpośrednio przekazywaniem prawdy historycznej;
