Michał Bułhakow jest pisarzem rosyjskim. Utwór ,,Mistrz i Małgorzata” został napisany w Moskwie. Autor opisał Rosję za czasów władzy totalitarnej. W powieści narrator często ujawnia się, informując czytelnika np.: o trudnościach związanych z procesem tworzenia dzieła. Ocenił on sytuację w swojej ojczyźnie subiektywnie, ponieważ sam żył w czasach totalitarnej władzy i posiadał na ten temat sporą wiedzę. W historii tytułowego mistrza Bułhakow zawarł opowieść o sobie samym. Żadna z jego książek nie została wydana w Rosji Radzieckiej za jego życia. Tak, jak jego bohater, Bułhakow był rozwiedziony i miłość swojego życia – Helenę Siergiejewnę – poznał będąc już dojrzałym mężczyzną
Ksiązka ?Mistrz i Małgorzata? ukazuje sytuację w ówczesnej Rosji. Wszędzie można było spotkać się z oszustwem, zakłamaniem oraz łapówkarstwem. Ówczesne państwo jest siedliskiem zła. Człowiek żyjący w państwie totalitarnym jest zniewolony, a także pozbawiony wszelkich praw, godności, własności, wolności czy prywatności. Na wszystko trzeba mieć zgodę odpowiedniej instancji. Prawdą jest tylko to, co zostało potwierdzone urzędowym pismem z pieczęcią. Poziom życia człowieka zależy od zajmowanej pozycji społecznej i od wykonywanego zawodu. Do obywateli, którym powodziło się doskonale należeli urzędnicy państwowi, a także artyści.
Fragment opisuje ,,Dom Gribojedowa”, który jest miejscem spotkań członków Massolitu, czyli Stowarzyszenia Moskiewskich Pisarzy. Aby tam wejść nalezy być posiadaczem specjalnej legitymacjii. W domu tym znajdują się liczne pokoje z napisami informującymi co się w nich znajduje. Masowe kolejki przy wejściach przypominają normalny urząd. Artyści poprzez tworzenie swoich ”dzieł” o tematyce z góry narzuconej, stają się uzależnieni od państwa. Władza w zamian za posłuszeństwo oferuje im wszelkie wygody, dzięki temu nie mają potrzeby buntować się wobec obowiązującym normom w kraju. Każdy, kto posiada legitymację tej organizacji, ma zapewniony byt i spokój, a jego teksty są od razu wydawane. Można być miernym pisarzem i żyć w dobrobycie. Tu nie rządził talent, a kontakty, układy. U Gribojedowa znajdują się liczne pokoje z napisami informującymi co się w nich znajduje. Masowe kolejki przy wejściach przypominają normalny urząd. Restauracja, która się tam mieści zwana jest najlepszym lokalem w Moskwie i odpowiada statusowi społecznemu gości, ponieważ nie może wejść do niej byle kto. Oferuje się tu w dzidzinie jakośc najlepsze dania w mieście po bardzo przystępnych cenach. Narrator opisuje siedzibę Massolitu z lekką pogardą. Szydzi z pisarzy, który do tej organizaji należeli.
W ,, Mistrzu i Małgorzacie” autor pokazuje zniewolonych przez system literatów. MichałAleksandrowicz Berlioz, który zapatrzony w panującą doktrynę ,nie dopuszcza możliwości istnienia świata duchowego. Innym przykładem zniewolenia jest postać Iwana Bezdomnego , który pisze tandetne , jednoznaczne ideowo poematy. Nie jest jednak zadowolony ze swych dziełek, ma wątpliwości czy Jezus rzeczywiście nie istnieje. Artystą , który nie dał się zniewolić oficjalnej ateistycznej doktrynie obowiązującej w związku radzieckim jest tytułowy bohater powieści- Mistrz. obietę swojego życia piękną Małgorzatę, która oprócz miłości daje mu także olbrzymie wsparcie w jego twórczych wysiłkach. Jest również pierwszą osobą , która ma możliwość przeczytania tajemniczego dzieła Mistrza i od razu się nim zachwyciła. Niestety komisja cenzurująca ateistycznego kraju nie zezwoliła na druk bałwochwalczej książki , a ograniczony krytyk Łatuński szczególnie nisko ocenił ją zarówno pod względem treści, jak również formy. Pisarz zaczął być prześladowany przez aparat bezpieczeństwa kraju, czuł się coraz bardziej osaczony, zaczął zapadać na umyśle, w końcu spalił rękopis, a sam znalazł się w szpitalu dla szaleńców. Dzięki pomocy ukochanej Małgorzaty i szatańskiej brygadzie Wolanda zarówno on , jak i jego dzieło zostają uratowani.
Wart uwagi jest również język utworu. Narrator używa zarówno zwrotów potocznych: ?zupełny tępak?, ak i kunsztownego języka : ?zawiła architektura gribodojewskiego labiryntu?. Częsta ironia ma na celu pokazanie absurdalnej rzeczywistości totalitarnej. Komizm oraz ironia obecne w zdecydowanej części fragmentu krytykujące ówczesną Rosję, a także przejaskrawione opisy sytuacji nadają całemu dziełu charakter groteskowy.
Michał Bułhakow ukazuje relacje władza ? artysta w państwie totalitarnym. Państwo oferując twórcom liczne udogodnienia oczekuje w zamian bezwzględnego posłuszeństwa. Przeciętny pisarz posiada wysoki status społeczny, wyróżnia się spośród ogółu mieszkańców Moskwy, dysponuje licznymi przywilejami, podporządkowując się w zamian całkowicie władzy, która decyduje o temacie jego dzieła oraz o treści, jaką będzie zawierać. Państwo wymaga od twórców bezwzględnego posłuszeństwa uzależniając ich od wygód, bez których stopniowo nie mogą się obyć.
