Reformacja – Rzeczpospolita Obojga Narodów
Mianem reformacji określa się ruch religijno-społeczny XVI w. W Europie , który doprowadził do trwałego rozłamu w chrześcijaństwie i powstania protestantyzmu. Od 1517 r. , czyli od ogłoszenia przez Marcina Lutra 95 tez o nadużyciach w kościele w Wittenberdze, stała się ona ruchem ogólnoeuropejskim. Reformacja obięła takie kraje jak: Niemcy, Francje, Polskę, Anglie, Węgry, Szwajcarie, kraje skandynawskie i Czechy. Walke z reformacja podjęli władcy świeccy, cesarz, Habsburgowie oraz Kościół. W związku z tym doszło do wybuchu wielu wojen religijnych w Europie. W państwach ogarniętych tym procesem powstały niezależne od Rzymu organizacje kościelne lub też kościoły narodowe z królami jako zwierzchnikami na czele. W 1555 r. w Niemczech został zawarty pokój augsburdzki, który przyniósł prawne uznanie luteranizmu, przyjmując zasadę „Czyja władza, tego religia” i zakończyło to etap wojen. Innymi postanowieniami pokoju w Augsburgu było:
– prawne uznanie wyznania protestanckiego
– zlikwidowanie sądownictwa biskupów katolickich wobec protestantów
– przyznanie książętom protestanckim dóbr kościelnych
– zakaz przejmowania w przyszłości majątków kościelnych przez protestantów
W 1598 r. we Francji król Henryk IV wydał Edykt nantejski, który dał wolność religijna hugenotom, co zakończyła walki w tym kraju. Luteranizm jest to prąd reformacyjny związany z wystąpieniem niemieckiego teologa Marcina Lutra. Najważniejsze punkty jego programu to :
– prymat władzy świeckiej nad władzą kościelna
– Biblia to jedyna źródło wiary
– walka z demoralizacja i przekupstwem duchowieństwa
– walka o zniesienie celibatu
– uznanie dwóch sakramentów chrztu i komunii pod dwiema postaciami
– postulat sekularyzacji dóbr kościelnych
– uważał, że zbawienie można uzyskać tylko dzięki wierze , łasce i pokucie
– wprowadzenie języka narodowego w liturgii
Kalwinizm jest to prąd związany z Janem Kalwinem, który po wyjeździe z Francji w szwajcarskiej Genewie głosił swoje nauki .A oto najważniejsze cechy kalwinizmu:
– Biblia była głównym źródłem wiary
– Nauka o predestynacji
– Odrzucenie kultu Marii i Świętych
– Liturgia w języku narodowym
– Odrzucenie mszy
– Wiara w przeznaczenie
– Praca to służba dla chwały Boga, a bogactwo przez nią uzyskane to znak od Boga
Skutki reformacji to :
– wojny religijne w Niemczech, Francji i Niderlandach
– podział polityczny i religijny Niemiec
– nietolerancja religijna w obydwu obozach
– podział Europy na kraje katolickie i protestanckie
– upadek uniwersalizmu religijnego i kulturowego
– kontrreformacje, jako reakcja na reformację
Kontrreformacja była ruchem religijnym, politycznym i kulturalnym, którego celem było przeciwstawianie się reformacji , odnowa kościoła katolickiego i przywrócenie mu dominującej pozycji w społeczeństwie. Ruchowi temu jednakże nie udało się zahamowac postępów reformacji. W celu zwalczania reformacji zwołano sobór trydencki, który uchwalił:
– uznano role tradycji przy objaśnianiu Pisma Świętego
– zachowano wszytskie sakramenty
– uznano, że do zbawienia nie wystarczy tylko wiara, potrzebne są dobre uczynki
– potępiono doktryny reformistów o predestynacji
– potwierdzono doktryny o przeistoczeniu i istnieniu czyśćca
– obowiązek wizytacji parafii należących do diecezji
– obowiązek rezydencji czyli przebywania biskupów w diecezjach, a proboszczów w parafiach
– utworzenie seminariów duchownych
– wprowadzenie rejestracji wiernych w parafiach
– zakaz łączenia wielu diecezji w jednym roku
– nieomylność papieża w sprawach wiary
– ujednolicenie liturgii katolickiej
– uznano papieża za głowę kościoła katolickiego
