Lacjum to kraj w Italii środkowej na wybrzeżu Morza Tyrreńskiego,położony między Etrurią a Kampanią. Od północy graniczył z plemionami Sabinów i Marsów. Od wschodu z Samnium. Część zachodnią zamieszkiwali Latynowie. Głównym ich miastem był Rzym. Część wschodnią zamieszkiwali Wolskowie i Hernikowie.
Rzym położony w środkowej części Lacjum nad Tybrem w odległości 25 km od jego ujścia do Morza Tyrreńskiego. Według legendy założony przez Romulusa i Remusa w 753 r p. n. e. Romulus i Remus to bliźniacy , synowie Rei i boga Marsa. Amuliusz król Alba Longa , który odebrał władzę swemu bratu Numitorowi kazał obu braci wrzucić do Tybru. Niemowlęta wyrzucone przez rzekę na brzeg znalazła wilczyca , która wykarmiła je własnym mlekiem. Ostatecznie przygarnął je i wychował mieszkający w pobliżu pasterz. W czasie bójki z innymi pasterzami Remus został schwytany przez przeciwników i zaprowadzony do króla. Dotarł tam również Romulus z garstką swoich towarzyszy. Król Numitor rozpoznał swoich wnuków . Amuliusz został ukarany a władzę przywrócono Numitorowi.
Romulus i Remus założyli nowe miasto . W czasie sprzeczki o jego nazwę Romulus zabił Remusa . Miastu nadał nazwę Rzym a sam został jego królem.
Rozpoczął się okres Rzymu w którym panowali królowie . Po Romulusie byli to : Numa Pompiliusz , Tullus Hostillus , Ankus Marcjusz , Tarkwiniusz Stary , Sergiusz Tuliusz , Tarkwiniusz Pyszny . Upadek królestwa i początek ustroju republiki wiąże się z rokiem około 475 p.n.e.
W okresie panowania Etrusków i wczesnym okresie republiki ukształtował się podział społeczeństwa rzymskiego na patrycjuszy mających pełne prawa obywatelskie tj. polityczne i prywatne i plebejuszy pozbawionych tych praw. Patrycjusze byli członkami rodów , których starszyzna zbierała się na obrady tworząc senat. Stąd wytworzyła się jedna z najstarszych instytucji ustrojowych. Początkowo była organem doradczym króla. Senat liczył 300 członków a w miarę upływu czasu powiększył się do 900. Wszyscy członkowie rekrutowali się z najbogatszych warstw społeczeństwa i zasiadali w senacie dożywotnie. Dopiero w okresie cesarstwa senat stopniowo tracił swe znaczenie. Równocześnie z organizacją władzy na najwyższych szczeblach rosła potęga militarna Rzymu. W III wieku p.n.e. rozpoczęły się podboje pozaitalskie. Pierwsze podbite prowincje to: Sycylia, Sardynia, Korsyka. Panowanie nad całą Italią przyniosło rozszerzenie wpływów rzymskich na obszar Morza Adriatyckiego, i część Morza Śródziemnego.
Administracja rzymska właściwa dla państwa – miasta Rzymu charakteryzowała się brakiem zawodowych urzędników i stąd z trudem tworzyła formy zarządzania tak olbrzymim terytorium. Prowincjami zarządzali konsulowie. Pobór podatków objęli dzierżawcy podatkowi, których bezwzględność, a często i nieuczciwość doprowadzała do ruiny znaczną część drobnych i średnich chłopów- rolników. W czasie III i II wieku powstały wielkie własności ziemskie- latyfuncje – kosztem tych drobnych rolników. Właściciele latyfuncji korzystali z pracy niewolników których dostarczały podboje rzymskie. W społeczeństwie tak silnie zróżnicowanym pod względem prawa i stanu posiadania dochodziło do wewnętrznych starć społecznych i żądań reform. Dochodziło do otwartych powstań np. powstanie niewolników pod wodzą Spartakusa
Burzliwemu okresowi republiki towarzyszył rozwój wielu dziedzin kultury rzymskiej. Rozwinęła się sztuka wymowy, literatura, filozofia, poezja, prawo rzymskie, architektura.
Reorganizacja wojska dała podstawę silnej władzy cesarza i położyła kres wszelkim buntom niewolników. Stopniowo utworzono płatną zawodową administrację cesarską. Długotrwały pokój sprzyjał rozwojowi gospodarczemu: rzemiosłu i handlu Schyłek cesarstwa rzymskiego datuje się pod koniec III wieku n.e. Wtedy to Konstanty Wielki wprowadzał reformy które dążyły do wzmocnienia władzy cesarskiej. Chciał on wprowadzić monarchię absolutną tzw. dominat. Dążył do wprowadzenia jednolitej religii ( chrześcijaństwa ). Jednak wzmożone walki między chrześcijanami i dawnymi religiami sprzyjały długotrwałym powstaniom i ruchom ludowym. Coraz trudniej było utrzymać jedność między łacińskim zachodem i greckim wschodem. W 476 r.n.e. nastąpiła detronizacja ostatniego cesarza zachodnio rzymskiego i upadek całego Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Państwo wschodnio rzymskie nabrało wkrótce charakteru greckiego jako Cesarstwo Bizantyjskie.
