Sejm konwokacyjny

 

Pod koniec panowania Augusta III Sasa nastąpił rozkład wew. państwa. Wobec bezwolności władcy władzę sprawowali karierowicze i miernoty, z wszechwładnym ministrem saskim Henrykiem Bruhlem i marszałkiem nadwornym Jerzym Mniszkiem część światlejszych magnatów i szlachty skupiona wokół Czartoryskich tworzyła obóz zwany Familią. Grupa ta na czele z Czartoryskimi, Poniatowskimi, Zamoyskimi dostrzegała konieczność przeprowadzenia reform ustrojowych w Polsce. Liczyli oni na poparcie Katarzyny II- carycy Rosji.

Dogodny moment, jak wydawało się Familii, nastąpił po śmierci króla Augusta. W granice Rzeczypospolitej wkroczyły wojska rosyjskie i pod ich ochroną zawiązał się sejm konwokacyjny w 1764r.jego marszałkiem został Adam Kazimierz Czartoryski, a uchwały zapadały większością głosów. Familia jedynie częściowo zdołała przeprowadzić na nim swój program , przedstawiony przez Andrzeja Zamoyskiego. Nie udało im się przeforsować m.in. zniesienia liberum veto- nie życzyła sobie tego Katarzyna II i Fryderyk II. Rosja chciała mieć w z Rzeczpospolitej podległego sojusznika, którym mogła łatwo kierować. Rosja i Prusy były przeciwne czynieniu z Rzeczpospolitej silnego państwa, dlatego nie poparły wszystkich reform.

Sejm uchwalił jedynie

– Zakazano posłom przysięgać na instrukcje sejmowe

– Usprawniono działania sejmików

– Głosowanie większością głosów w sprawach skarbowych i ekonomicznych

– Powołano komisję wojskową i skarbową, ograniczając przez to poważnie władzę hetmańśką

– Ustanowiono cło generalne znosząc cła wew. i inne bariery hamujące rozwój handlu

– Wprowadzono przedstawicielstwa dyplomatyczne za granica

Ważną decyzją było utrzymanie na czas nieograniczony związku konfederackiego, co miało ułatwić dalsze przeprowadzanie reform, jako że sejmy skonfederowane decydowały większością głosów.

Sejm konwokacyjny uchwalając sto kilkadziesiąt uchwał przełamał paraliż władzy ustawodawczej w Rzeczpospolitej.