SYSTEMY DYDAKTYCZNE
System dydaktyczny to całokształt działań organizacyjnych oraz treści, metody i środki nauczania – uczenia się tworzące spójną wewnętrznie strukturę i podporządkowane realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.
PODZIAŁ SYSTEMÓW DYDAKT.
System tradycyjny – herbertowski oprac. został na przełomie XVIII I XIX w. przez niem. psychologa i pedagoga na dorobku teoretycznym etyki i psychologii. Zakładał on, że proces nauczania dominuje nad procesem uczenia się. Etyka miała wyznaczać cele wychowawcze, a psychologia drogi i środki wiodące do tego celu. Wg. H. najwyższym celem nauczania jest kształcenie u ludzi silnych moralnych charakterów. Ludzie o takich charakterach kierują się w swym postępowaniu ideami moralnymi, które określają ideał osobowości i zasadniczy cel życia człowieka. Idee: doskonałości, życzliwości, prawa, słuszności, wewnętrznej wolności. Temu miały służyć zabiegi: kierowania dziećmi i młodzieżą, karności i ściśle z nią związane nauczanie (gł. werbalne).H. podkreślał, że wychowania nie należy a nawet nie można oddzielać od nauczania, że wola i charakter rozwijają się równocześnie z rozumem. Herbart dokonał analizy procesu przyswajania wiedzy przez ucznia i wyróżnił stopnie, które miały wyznaczać tok nauczania wszystkich przedmiotów na wszystkich szczeblach nauki szkolnej Nazwano je stopniami formalnymi Herberta: jasność – rozkładanie przedmiotu na najdrobniejsze części – powolne podążania naprzód; kojarzenie – czynność wiązania nowego materiału z przyswojonym wcześniej; system – uwydatnianie głównych myśli (uporządkowanie nowych wiadomości; metoda – wykonywanie zadań i prac mających na celu wykazanie, że uczeń pojął główną myśl. Powszechnie poglądy Herbarta utożsamiano z przekazywaniem dzieciom gotowego materiału do zapamiętywania i rygorystycznego egzekwowania go.
System dewjowski –
szkoła progresywistyczna.
na przełomie XIX i XX w dydaktyka herbertowska i funkcjonująca zgodnie z jej założeniami szkoła tradycyjna poddane zostały ostrej krytyce. Potępiano rygoryzm i autokratyzm oraz domagano się przekształcenia jej w „szkołę dla życia i przez życie” Domagano się takiej szkoły, która uwzględniałaby zainteresowania ucznia, rozwijała intelekt, wolę, uczyła myśleć i działać. Uczeń po ukończeniu takiej szkoły powinien umieć rozwiązywać różnorakie problemy i być przygotowanym do uczestnictwa w życiu społecznym.
DEWEY – amer. psycholog i pedagog opracował główne założenia dydaktyczne takiej szkoły. Swoje praktyki zaczął realizować w założonej w 1895 r. przez siebie „szkole laboratoryjnej”. Położono tam główny akcent na rozwój aktywności dzieci przejawiający się w różnego rodzaju zajęciach praktycznych, które miały rozwijać wrodzone zdolności i uzyskanie bogatego i różnorodnego doświadczenia. Zachęcano uczniów do rozbudzania zainteresowań, uczynienia szkoły terenem życia. Zajęcia praktyczne miały racjonalnie łączyć „naukę książkową” ze zdobywaniem wiedzy w drodze do samodzielnego wysiłku umysłowego i poczynań praktycznych, do łączenia teorii z praktyką. Była to koncepcja „szkoły Laboratoryjnej” jako wynik poglądów filozoficznych i pedagogicznych wg. których wiedz i poznanie to narzędzia stosowane przez człowieka w celu pokonywania trudności. Myślimy najpełniej gdy rozwiązujemy trudności. W pełnym akcie myślenia wyróżniamy następujące etapy czy stopnie: odczuwanie trudności; sformułowanie problemu; wysunięcie hipotezy; weryfikacja logiczna hipotezy; działanie zgodnie z obraną hipotezą.
Twierdził, że informacje należy przekazywać uczniom tylko wtedy gdy są one rzeczywiście potrzebne, lekcję natomiast tak prowadzić aby uczniowie mogli odczuwać określoną trudność ..itd. Wartość dydaktyki dewejowskiej polega na trafnej krytyce werbalizmu. Na uwagę zasługuje „uczenie się przez dokonywanie odkryć”, lecz przenosi przesadnie zainteresowana ucznia nad jego planowy wysiłek, swobodę, nad karność, potrzebę bezpośrednią nad dalekie cel wychowania.
Dydaktyka współczesna
nauczanie = uczenie się
Część swoich postulatów zaczerpnęła od Herbart – zaznajamiania uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy czy Deweya aby aktywizować dzieci i młodzież w procesie nauczania.
Głosi ona, że należy: kształcić dzieci na treściach potem na materiale abstrakcyjnym; łączyć w spójną całość elementy poznania umysłowego i zmysłowego; zabawa i uczenie się odgrywają zasadniczą rolę w życiu psychicznym dzieci; uczniowie powinni zdobywać podstawy usystematyzowanej wiedzy oraz zdobywać określone umiejętności tak na drodze poczynań poznawczych organizowanych przez n-la jak i przez działalność o charakterze empirycznym; określone potrzeby i zainteresowania należy kształtować w procesie; w klasach początkowych należy nauczać całościowo, a podmiotowo w starszych; stosować należy rożne formy nauczania – nauczania indywidualnego, grupowego, masowego; o wynikach kształcenia nie przesądzają ani czynniki dziedziczne (natywiści), ani środowisko (socjologiści) – ale wpływają na jakość tego procesu.
