Traktat wersalski
Artykuł 87.Jak to już uczyniły Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone, Niemcy uznają zupełną niepodległość Polski i zrzekają się na jej korzyść wszelkich praw i tytułów do terytoriów położonych w granicach następujących: Morze Bałtyckie, wschodnia granica Niemiec, ustalona tak, jak to podaje artykuł 27 Części II(Granice Niemiec)niniejszego Traktatu aż do punktu położonego mniej więcej 2 kilometry na wschód od Woskowic Małych, następnie zaś linia, idąca od tego punktu do ostrego wyskoku, jaki tworzy granica północna Górnego Śląska mniej więcej na 3 kilometry na północny-zachód od Szymankowa, następnie granica Górnego Śląska aż do punktu, w którym przecina koryto Niemna ,następnie granica północna Prus Wschodnich ,oznaczona w artykule 28 powołanej wyżej Części II (…)
Artykuł 88.W części Śląska Górnego, położonej w granicach poniżej opisanych ,mieszkańcy zostaną powołani do wypowiedzenia się przez głosowanie ,czy życzą sobie przyłączenia do Niemiec ,czy też do Polski (…)
Aneks
$2 Obszar plebiscytowy będzie natychmiast poddany władzy Komisji międzynarodowej,złożonej z 4 członków ,mianowanych przez Stany Zjednoczone Ameryki, Francje ,Imperium Wielkiej Brytanii oraz Włochy(…)
$4 Prawo głosowania będzie przyznawane każdej ,bez różnicy płci, osobie ,która czyni zadość warunkom następującym:
a) mieć będzie ukończonych 20 lat wieku w dniu 1 stycznia tego roku w którym plebiscyt się odbędzie;
b) urodziła się na obszarze podlegającym plebiscytowi, albo też ma swoje tu stałe miejsce
zamieszkania(..)
Wynik głosowania będzie oznaczony gminami większością głosów w każdej gminie(…)
Artykuł 89.Polska obowiązuje się udzielić wolności tranzytu osobom ,towarom, okrętom, statkom, wagonom i transportom pocztowym, przechodzącym tranzytem z Prus Wschodnich do reszty Niemiec lub odwrotnie ,przez terytorium Polski(…)
Artykuł 100. Niemcy zrzekają się na rzecz Głównych Mocarstw Sprzymierzonych wszystkich praw i tytułów do części swych ziem
Artykuł 102. Główne Mocarstwa Sprzymierzone i Stowarzyszone zobowiązują się utworzyć z miasta Gdańska wraz oznaczonym w art.100 Wolne Miasto. Będzie ono oddane pod ochronę Związku Narodów(…)
Artykuł 104.Pomiędzy Rządem polskim a Wolnym Miastem Gdańskiem zawarta zostanie konwencja(…)
Artykuł 105.Z chwilą uprawomocnienia się niniejszego Traktatu obywatele niemieccy ,mający miejsce stałego zamieszkania na terytorium oznaczonym w art. 100, utratą ipso facto obywatelstwo niemieckie ,aby się stać obywatelami Wolnego Miasta Gdańska.
Artykuł 106. W przeciągu dwu lat od uprawomocnienia się niniejszego Traktatu ,obywatele niemieccy, w wieku powyżej 18 lat ,mający miejsce stałego zamieszkania na terytorium ,oznaczonym w art.100, będą mogli dokonać wyboru na rzecz obywatelstwa niemieckiego(…)
Wielkopolska
Stanisław Rybka, Zerwane pęta-27 grudnia 1918-18 lutego 1919r.
(…) przebudził mnie głośny śpiew niemiecki z ulicy, co to jest? Doskoczyłem do okna i widzę ,jak kilka kompanii niemieckiego wojska dobrze uzbrojonego maszerują przez ulicę i śpiewają Die Wacht am Rhein .Widzę ,że wojska skręcają z ulicy Wiktorii na ulicę Berlińską .Niebawem będą przechodziły koło Bazaru , gdzie Paderewski mieszka .Tam może się stać jakieś nieszczęście, bo Niemcy będą chcieli znowu chorągwie Ententy zrywać, ten pochód pachnie mi rozlewem krwi. Na Powstanie nie jesteśmy dostatecznie przygotowani, a w razie gdyby Niemcy nas zaatakowali, trzeba będzie walkę z nimi stoczyć (…)Posypał się grad kul nieprzyjacielskich, Niemcy skierowali niewidzialnie piekielny ogień z karabinów przeciw nam(..) podniosłem rewolwer ,zagrzewając żołnierzy :Teraz baczność, bo idzie o naszą sprawę, żołnierze stać, stać, ani kroku wstecz, teraz idzie o naszą sprawę, nie lękajcie się niczego ,ja was do walki poprowadzę!(…) Po mieście rozeszła się pogłoska o zwycięstwie naszym ,że Polacy policję odebrali. Uderzyło to Niemców jak pałką w głowę, a Polacy ze zdwojoną energią i otuchą walczyli.(…)
Gdy w poznaniu wybuchło powstanie ,telefonowało z wszelkich stron Księstwa ,co się dzieje, jak się mają zastosować i co czynić? Odpowiadałem tylko :Poznań w polskim ręku, więc Niemców rozbrajać i wszędzie gdzie Polacy się znajdują wszystko zabierać ,zabierać ;lub wołałem na wpół z rozpaczą :kto z was Polakiem ,wierzy w Boga i kocha Ojczyznę niech idzie na bagnety, wszystko zabierać ,posiłki przyśle z Poznania, ile tylko będę mógł.(…)
Trevir-Konencja w sprawie zawieszenia broni-18 lutego 1919r.
Niemcom oświadcza się ,że mają bezpośrednio wstrzymać wszelkie operacje ofensywne przeciw Polakom w obrębie Poznańskiego i wszystkich innych okolicach. W tym celu zabrania się, ażeby wojska ich przekraczały linię, która stanowi dawną granicę Prus Wschodnich i Prus Zachodnich od strony Rosji, aż do Luisenfeld na zachód od Wielkiej Nowej Wsi, na południe od Brzozy ,na północ od Szubina, na północ od Kcyni, na południe od Szamocina, na północ od Chodzieża ,na północ od Czarnkowa ,na zachód od Maty,na zachód od Międzychodu,na zachód od Zbąszynia,na zachód od Wolsztyna,na północ od Leszna, na południe od Krotoszyna , na zachód od Ostrzeszewa,na północ od Jaruchowa aż do granicy śląskiej.
Warmia i Mazury :
Oświadczenie rządu polskiego o nieuznaniu przez Polskę ważności plebiscytu,przeprowadzonego 11lipca 1920r na Powiślu,warmii i Mazurach-13 lipca 1920r.
(…)plebiscyt przeprowadzono w warunkach wykluczających swobodę głosowania, gdyż cały teren jest w rękach władz
niemieckich które popierały wszelkimi siłami agitację niemiecką, uniemożliwiając rozwijanie się propagandy polskiej.
Napływ ogromny osób, nasyłanych z Niemiec ,jako uprawnionych do głosowania z tego jedynie tytułu, że urodzili się na tym terytorium oraz terror stosowany przez Niemców w sposób najbezwzględniejszy, musiały doprowadzić do abstynencji Polaków od głosowania. Nadto stwierdzono cały szereg faktów fałszowania wyników głosowania, co było Niemcom ułatwione wskutek nieobecności polskich członków komisji gminnych, których do lokalów wyborczych nie dopuszczono. Rząd Polski jeszcze przed terminem plebiscytowym oświadczył uroczyście wobec alianckich komisji plebiscytowych i rady ambasadorów, że głosowanie odbyte w tych warunkach nie może być uważane za zgodne z istotną wolą ludności, a tym samym ,nie odpowiada intencjom traktatu wersalskiego.(…)
Górny Śląsk:
Oświadczenie rządu polskiego w sprawie powstania śląskiego 19 sierpnia 1919r.
(…)Pragnąc zasadę tej lojalności zastosować i bezwzględnie dobrą wolą, starał się bezustannie wpływać na ludność polską Górnego Śląska, aby wytrwała w spokoju i nie dawała się wyprowadzić z równowagi. Lud polski pozostał też istotnie wierny tym naczelnym wskazaniom rządu polskiego. Niestety ,ta pełna wstrzemięźliwości postawa ludu polskiego nie doczekała się oddźwięku ze strony niemieckiej. Władze Górnego Śląska nie zechciały ze swej strony przestrzegać niezbędnych zasad praworządności.
Przeciwnie, działalność grenzchutzu wspomaganego przez organy rządowe niemieckie ,stała się w ostatnim czasie jednym pasmem ciągłych szykan i prowokacji i doprowadziła Polaków do rozpaczy. Prześladowania ,aresztowania, rekwizycja, wywołania zajść , zmuszające masy polskich górników do bezrobocia, a co za tym idzie, skazywanie tych rzesz na głód ,niszczenie kopalni, jak to było np. w Konigsgrube koło Katowic- przebrało wreszcie miarę cierpliwości ludu uciemiężonego.
Powstał odruch zbiorowy. Odpowiedzialność spada na Niemcy.
Wojciech Korfanty,Odezwa polskiego komisarza plebiscytowego na Górnym Śląsku 22marca 1921r
(…)Nie udało nam się wprawdzie wskutek terroru, fałszerstw i przekupstw niemieckich uzyskać całego terytorium górnośląskiego(…) Waszą ofiarnością, waszą wytrwałością, waszym poświęceniem mienia, życia i krwi wywalczyliście sobie granicę ,która od Bogumina idzie na północ biegiem Odry ,aż do Wielkich Zimnic, skręca potem na północny wschód wzdłuż granicy zachodniej powiatu strzeleckiego aż do Kolonowskiej ,stamtąd wkracza w drugi powiat -opolski i około Chobia przechodzi do powiatu oleckeigo i idzie poprzez miejscowości Knieja, Zembowice, Leśno, Wachowice, Broniec, Nowe Karmunki, Wolencin, Kościelice i tamtędy przechodzi do granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Na tym terenie przeszło 80% gmin oświadczyło się za przyłączeniem do Polski, a zwolennicy złączenia Górnego Śląska z Polską na tym terytorium uzyskali absolutną większość, wynoszącą kilkadziesiąt tysięcy.
Daremne są bałamuctwa niemieckie usiłujące wmówić w mieszkańców Górnego Śląska i w świat ,że Górny Śląsk stanowi jedną niepowtarzalną całość i że absolutna większość głosów na całym terytorium plebiscytowym decyduje o przynależności państwowej Górnego Śląska. Bałamuctwa niemieckie obliczone są na niepokojenie ludności naszej. Niemcom byłoby na rękę , gdyby na górnośląskim terenie powstało zamieszanie , które by nam w tej krwawej walce o wyzwolenie Górnego Śląska przynieść mogło tylko szkodę.
Tej nowej granicy, którą wywalczyłeś sobie dzielny ludu śląski, bronić będziemy do ostatniego tchu życia i do ostatniej kropli krwi(..)
Decyzja Rady Ambasadorów w sprawie Górnego Śląska -20 pażdziernika 1921r.
I Państwo Wielko-Brytyjskie, Francja, Włochy, Japonia, które wraz z Stanami Zjednoczonymi Ameryki podpisały traktat Wersalski jako główne Mocarstwa Sprzymierzone uważając, że według ostatniego ustępu art. 88 Traktatu Pokojowego przysługuje tym Mocarstwom prawo ustanowienia linii granicznej pomiędzy Polską a Niemcami, w tej części Górnego Śląska, która została poddana plebiscytowi i na podstawie tegoż plebiscytu ,uważając ,że 20 marca 1921r. Odbyło się głosowanie w warunkach przewidzianych przez aneks wymienionego artykułu(…)
II Granice między Polską a Niemcami w części Górnego Śląska określonej w art. 88 traktatu Pokojowego Wersalskiego oznacza się w następujący sposób:
Granica biegnie wzdłuż Odry od punktu, gdzie ta rzeka wpływa na Górny Śląsk ,aż do miejscowości Niebotschau.Stąd biegnie ona w kierunku północno-wschodnim pozostawiając na obszarze polskim gminy:Brzezie,Kobyla,Raszyce,Adamowice,Bogucice,Łyski,Sumina,Zwonowiec,Chwalęcice,Ocojec,Wilcza,Krywald, Knurów,Gieraltowice,Przyszowice,Makoszowy,Kończyce,Pawłów,Ruda,Orzegów,Chropaczów,Łagiewniki(…) w obszrze polskim zaś gminy: Szarlej,Radzionków,Sucha Góra,Repty Nowe,Tarnowice Stare,Rybna,Piaseczna,Boruszowice,Mikoleska,Drutarnia,Brusiek,Pusta Kuźnica,Kokotek,Kośmidry,Paworków,
Spiegelhof(obszar dworski)Łagiewniki Wielkie ,Glinica ,Lisów,Kochcice.
Śląsk Cieszyński
Układ zawarty między przedstawicielami polskiej Rady Narodowej Śląska Cieszyńskiego i czeskiego Zemsky`ego Narodniego Vyboru pro Slezsko w sprawie wielkiego Księstwa Cieszyńskiego-5 listopada 1918r.
(…)Ugoda niniejsza ma charakter przejściowy i w niczym nie przesądza ostatecznego rozgraniczenia terytorialnego(…) Jedynie celem utrzymania ładu i porządku w czasie przejściowym i by nie rozpraszać sił na wzajemne spory w sprawach drobiazgowych natury czysto lokalnej, określa się sferę wpływów(…) w sposób następujący:
2.1.Polityczny powiat frydecki podlegać będzie Narodniemu Vyboru pro Slezsko ,politycznie zaś powiaty bielski i cieszyński Radzie Narodowej Ks.Cieszyńskiego(…)
3. Na całym Śląsku Cieszyńskim poręczają sobie wzajemnie oba przedstawicielstwa narodowe zupełną ochronę mniejkszości narodowych zwłaszcza zaś w sprawach kulturalnych, szkolnych i narodowo-politycznych.(…)
Spaa- Porozumienie co do Śląska Cieszyńskiego, Orawy i Spisza- 10 lipca 1920r.
Delegaci Polski i Czechosłowacji na konferencji w Spaa wydali w sprawie Śląska Cieszyńskiego następującą deklarację:
(…)Próbowano uregulować problem Śląska Cieszyńskiego ,Spisza i Orawy najpierw przez plebiscyt, proponowano następnie arbitraż. Niestety ani jeden ,ani drugi sposób postępowania nie miał, zdaje się, szans dojścia do skutku i podniecał raczej zmysły ,aniżeli je uspokajał .w tych warunkach podpisane delegacje, przyjąwszy do wiadomości decyzje aliantów o wzięciu sporu polsko-czeskiego w swoje ręce, zeszły w Spaa i na dłuższej konferencji postanowiły przyjąć ostateczne uregulowanie sporu przez sprzymierzone mocarstwa .w konferencji zgodziły się one w imieniu swoich rządów , aby plebiscyt w Cieszynie , na Spiszu i Orawie został zawieszony i aby państwa sprzymierzone po wysłuchaniu obu stron powzięły konieczne postanowienia celem ostatecznego załatwienia sporu. Oba rządy ,czechosłowacki i polski ,zobowiązują się wykonać lojalnie decyzję, która nastąpi.(…
