TKANKI ROŚLINNE , Tkanki twórcze mają zdolność do podziałów ,a stałe nie dzielą się , ale mogą zostać merystemami wtórnymi ( t. Miękiszowa okrywająca – t stała ) podział jest główną funkcją tkanek twórczych . Komórki tkanek twórczych są stosunkowo małe , ale mają duże jądra, mniej cytoplazmy . ścianki komórek są cienkie i cechuje je mały stopień wakuolizacji ( mało wodniczek i są one małe ) . Ze względu na umiejscowienie komórek dzielimy je na wierzchołkowe i boczne . Merystemy wierzchołkowe usytuowane są na wierzchu korzenia i łodygi dzięki nim roślina rośnie na długość , wzrost zwierząt jest ograniczony a roślin nie ponieważ rosną przez całe życie . U roślin jednoliściennych ( w nasieniu jeden liść zarodkowy ) wzrost łodygi na długość jest ustawowy – interkalaryzacja na szczycie jest kłos nie ma miejsca na stożek wzrostu ( łodyga jest podzielona na węzły i międzywęźły ) z węzłów wyrastają liście merystemy powodujące przyrost łodygi na długość znajdują się na dolnej część międzywęźła . Merystemy boczne tworzą wewnątrez organu pierścień komórek które się dzielą stycznie do obwodu organu ( odkładają komórką na zwwnątrz i do środka ) dzięki nim komórka rośnie na grubość np. miazga która odkłada na zewnątrz łyko a na zewnątrz drewno t przewodzącą Miazga korkorodna na zewnątrz odkłada komórki korka które są martwe . tkanka okrywająca a do wewnątrz niewielkie ilości miękiszu korkowego . Tkanki merystematyczne można także podzielić ze względu na pochodzenie : pierwotne i wtórne . Merystemy pierwotne funkcjonują w roślinie od stadium zarodkowego w nasieniu . Merystemy wtórne – powstają najczęściej z żywych komórek tkanek stałych. Najczęściej charakter twórczy uzyskuje tkanka miękiszowa . Do merystmów wtórnych zaliczamy stożki korzenia i łodyg bocznych , miazgę korkorodną , częściowo kambium , a także tkankę talusową : powstającą w miejscu uszkodzenia rośliny . W miejscu szczepienia zaś powstaje narośl często nieregularna z tkanki talusowej TKANKA MIĘKISZOWA w roślinie jest jej dużo , stanowi główną masę owoców , liściu , bulw . Miękisze sąsilnie zwakualizowane wakuole wypełniają prawie całą komórkę . Ściany komórkowe są cienkie Cechą charakterystyczną jest obecność przestworów . W przestworach gromadzą się gazy . para wodna , tlen , dwutlenek węgla . W tkance miękiszowej występują plastydy . Jest kilka rodzajów miękiszów 1 zasadnicze mają duże wodniczki i cienkie ścianky komórkowe , przestwory międzykomórkowe są małe .
2ZIELENIOWY asymilacyjny fotosyntetyczny . stanowi główną masę liścia bywa także w łodygach zielonych ma dużo chloroplastów 3 SPICHRZOWY – ma dużo leukoplastów i gromadzi skrobię ( występuje w bulwach , korzeniach , kłaczach – podziemne łodygi tam gdzie nie dociera światło WODNY odmiana spichrzowego wystepuje u roślin sucholubnych gromadzące wodę na okres suszy np. kaktusy , mają duże wodniczki z rozrzedzonym sokiem 4 POWIETRZNY – przestwory są wieksze od komórek , gromadzi się w nich powietrze , występuje w korzeniach roślin bagiennych w liściach pływających po powierzchni wody , zachodzi w nich fotosynteza , oddychanie transpiracja TKANKA WZMACNIAJĄCA – dzięki niej rosliny mogą rosnąc są dwa rodzaje tkanek wzmacniających : twardzica , zwarcica – żywa jest pierwotna występuje w młodych organach nadaje im wytrzymałość mechaniczną i umożliwia wzrost dzieli się na koleuchmę kątową i płatową ( podział ten jest związany z tym że ściany śą nierównomiernie zgrubiałe ) W kątowej zgrubienia są w kątach ( największe są tam gdzie się schodzi kilka momórek ) W tkance płatowej ściany są równoległe i styczne do obwodu organu . Komórki sklereuchomatyczne są martwe , bo ich ściany są zdrewniałe i grube ( nie przepuszczają wody ani powietrza ) Występują w formie włókien i sklereidów . Włókna to komórki silnie wydłużone a światło komórkowe jest małe . Włókna występują w grupach mogą tworzyć pierścień komórkowy w korzeniu lub łodydze . KOMÓRKI KAMIENNE – mają różny kształt , grube ściany a w nich są jamki . Występują w pestkach w łupinach nasiennych , mogą tworzyć skupienia w miąszu owocu gruszy ( przez to gruszki są ciężkostrawne ) w tkance wzmacniającej komórki są ściśle ułożone TKANKA OKRYWAJĄCA Skóra pełni rolę ochronną ( chroni przed uszkodzeniami bakteriami , nadmierną transpiracją , warunkami atmosferycznymi ) Wyrużniamy skórę : SKÓRKA PODZIEMNA- jest jednowarstwowa ściany są cienkie w strefie włośnikowej wytwarzają łośniki – są dłuższe od komórki , jądro lezy na końcu włośnika włośniki zwiększają powierzchnię pobierania wody . SKÓRKA NADZIEMNA-Nadziemną pokrywa liście łodygę . Najczęściej jest jednowarstwowa . Ściany komórki nie są równej grubości sąte które stykają się z atmosferą – przesycone są woskiem kautyną ( mieszanina wyższych kw tłuszczowych ) Niektóre rośliny posiadają kutikula – nabłonek z wosku i kutyny ( u roślin sucholubnych , chroni przed
transpiracją ) W skurce są aparaty szparkowe które umożliwiają wymianę gazową . W komórce skórki zazwyczaj nie ma chloroplastu . Wytworami komórki skórki są różnego rodzaju woski KOREK – tkanka wtórna , pokrywająca starsze organy lub starsze częsci organów występuje u drzew i krzewów powstaje poprzez podział miazgi korkorodnej i powstaję najczęściej z tkanki miękiszowej . komórka korka po pewnym czasie martwieją , komórki są ściśle ułożone występują w nich rzetchnik ( w nich są lużno ułożone i powietrze może docierać do wnętrza rośliny ) korkowica – tkanka która się złuszcza zbudowana z martwych komórek pojawia siedobrze rozwinięta u roślin lądowych . Umożliwia roślinie osiągniecie dużych rozmiarów . Wyróżniamy jej 2 rodzaje łyko ( floem ) i drewno ( psylen ) łyko przewodzi produkty fotosyntezy ( z liści do kożeniu i łodygi ) jest tkanką żywą dewno jest tkanką martwą i przewodzi wodę z solami mineralnymi z korzeni do łodygi i liści . Łyko i drewno satkankami niejendorodnymi składają się z różnych elementów komóerek ( łyko : rurki sitowe , komórki przeników miękisz łykowy , włókna łykowe DREWNO : cewki , naczynia miękisz dzrzewny , włokno drzewne ,drewno : funkcje przewodzącą pełnią cewniki i naczynia . Cewki sa formami pierwotniejszymi ( u roślin okrytonasiennych ich nie ma a naczynia są ) Cewki to komórki mocno wydłużone i ostro zakończone , ich ściany są zgrubiałe i zdrewniałe z wyjątkiem jednak , ( miejsca nie zgrubiałe ) proces drewnienia zachodzi stopniowo , najpierw zgrubienia obrączek , spiralne , siatkowe , jamki mogą być lejkowate i proste . W środku jest torus ( zatyczka ) Dzięki nim woda przechodzi z cewki do cewki ( transport w cewkach ma prędkośc od i – 4 m/h a w naczyniach od 30-40 m/h . Naczynia są lepiej przystosowane do transportu wody jeden człon jest ułożony jeden nad drugim , są to pionowe szeregi kom . w których , zamarły lub uległy redukcji ( woda porusza siębez przeszkód ) w naczyniach także są jami najczęściej lejkowate a woda jest transportowana pionowo i poprzecznie , miękisz drzewny jedyny element żywy drewna , pełni funkcję spichrzową i łączy ze sobą inne elementy drewna włókna drzewne są bardzo wydłużone mają grube ściany i pełnią funkcje wzmacniającą ŁYKO – rurki sitowe najważniejsze elementy przewodzące w łyku , komórki o kształcie wydłużonym leżće jedna nad drugą , całą kom. Wypełnia duża wakuola , w dojrzałej rurce nie ma jądra plastydów , cytoplazma jest zepchnięta na obwód kom. W ścianch poprzecznych są liczne otworki ( sita ) , przez które przechodzą pasma cytoplazmy grubsze od plazmodezmu .
Sita transportują produkty fotosyntezy z rurki do rurki ( cukry ) Przy rurce sitowej leża małe komórki przyrurkowe mają jądro. Rurka i komórka przyrurkowa mają wspólne pochodzenie od jąder komórki macierzystej . Komórki przyrurkowe mają udział w transportowaniu cukrów włókna łykowe są dłuższe od drzewnych mają znaczenie w przemyśle miękisz łykowy pełni funkcję spichrzową . KORZEŃ należy do organów wegetatywnych , pojawił się jako organ najpóźniej dopiero u paprotników ( mszaki miały liście a nie miały korzenia ) funkcja : utrzymuje roślinę w glebie pobiera i przewodzi wodę z solami mineralnymi , pełni funkcję spichrzową ( burak , marchew , pietruszka ) są korzenie czepne np. bluszcz istnieją korzenie oddechowe np. rosną nad powierzchnią bagna , pobierają powietrze , są korzenie podporowe np. u drzew rosnących na grząskim podłożu , wyrastają z łodygi i wrastają w glebę , są także asymilacyjne i ssawkowe systemy korzeniowe : palowy i wiązkowy System palowy : korzeń główny góruje wzrostem nad korzeniami bocznymi np. sosna System wiązkowy nie ma korzenia głównego jest wiele korzeni równorzędnych często są one pochodzenia przybyszowego , rośliny jednoliścienne trawy i niektóre dwuliścienne . BUDOWA . storzek wzrostu z czapeczką strefa wierzchołkowa . Czapeczka jest ochroną dla delikatnego stożka wzrostu , kom. czapeczki są większe niż stożka wzrostu , po pewnym czasie czapeczka się niszczy ale stożek ją odtwarza STREFA WYDŁUŻENIA kom. Rosną dzięki substancji wzrostu . STREFA WŁOSNIKOWA tylko w niej znajdują się włośniki , jest to strefa różnicowania się kom. na tkanki STREFA WYROŚNIĘTA ( korzeń boczny ) BUDOWA ANATOMICZNA KORZENIA skórka , miękisz kory pierwotnej – jest bardzo gruby wielowarstwowy spichrzowy ŚRÓDSKÓRNIA jedna warstwa , jest ochroną dla walca osiowego , może przepuszczać wodę . WALEC OSIOWY wiązki drewna i łyka są najważniejszą częścią walca , wiązki drewna są większe leżą bardziej dośrodkowo i sąto wiązki przewodzące , w centralnym korzeniu może znajdować się rdzeń z miękiszu . Gdy go nie ma wiązki drewna tworzą kilkuramienną gwiazdę . ŁODYGA funkcja : utrzymuje liście , kwiaty , owoce transportuje wodę sole mineralne z korzenia do liścia a produkty fotosyntezy z liścia do korzenia , łodygi zielne mają zdolność fotosyntezy , spichrzowa np. łodygi podziemne , rozmnażanie wegetatywne , BUDOWA węzły 0 miejsca z których wyrastają liście , międzywęźla , stożek wzrostu , BUDOWA ANATOMICZNA skórka jednowarstwowa może wytwarzać włoski , miękisz korkowy
, najczęściej nie ma śródskórni , walec osiowy : nie ma okolnicy , wiązka przewodząca . BUDOWA WTÓRNA ŁODYGI I KORZENIA . Budowę wtórną mają łodygi drzew i krzewów Z miękiszu promieni rdzeniowych tworzy się kambium wtórne , uzyskując postać regularnego walca . Dzieli się ono stycznie do obwodu organu odkła
dając łyko i drewno . Po pewnym czasie charakter wiązkowy zanika . Protoksylen – drewno pierwotne Metaksylen drewno wtórne Protofloem – łyko pierwotne Metafloem – łyko wtórne W naszym klimacie kambium wykazuje aktywną działalność wiosną i latem ( przyrost wiosenny i letni ) W związku z tym powstają słoje przyrostu rocznego Drewno wiosenne jest jaśniejsze niż letnie . W drewnie wiosennym jest mniej włókna a naczynia mają większy przekrój . Stare drewno pełni funkcję wzmacniającą i nosi nazwę twardziel a młodsze drewno nazywa się bielą i pełni funkcję przewodzącą Równocześnie z działalnością kambium zaczyna działalność fellogen merystem wtórny , boczny . Najczęściej powstaje z miękiszu korkowego. Komórki fellogenu na zewnątrz odkładają kom. korka a do wewnątrz niewielkie ilości miękiszu korkowego . KORKOWICA : Miazga – fellogen , Miękisz – feloderma , Korek – felem Korkowica się złuszcza .Zdolność przyrostu na grubość mają rośliny nagonasienne a z okrytozalążkowych – dwuliścienne sąjednak wyjątki np. dracena juka – jednoliścienne . MORFOLOGIA LIŚCIA pełni funkcję zapasową skłąda się z – nasady – ogonka – blaszki liściowej są też bezogonkowe PRZYLISTEK – to nasada ogonka liść dzielimy na PROSTY – na jednym ogonku jedna blaszka liściowa ZŁOŻONY – więcej blaszek liściowych na jednym ogonku BRZEG LIŚCIA całobrzegie , piłokowate , ząbkowane , wrębne NERWACJA=UŻYŁOKOWANIE równoległe nie ma nerwu głównego u babki , nerwacja widlasta u miłorzębu , nerwacja siatkowa dłoniasta u ogórka , nerwacja siatkowa pierzasta u bzu lilaka . W nerwie są związki przewodzące heterofilia to różnolistność – jedna roślina ma wiele typów liści np. strzałka wodna TYPY ULISTNIENIA : skrętoległe np. grusza , naprzeciwległe np. bez lilaka , okółkowe np. przytulii SKÓRKA Jeśli są 2 typy skórek to są też 2 typy miękiszu np. górny PALISADOWY- mają dużo chloroplastu a mało przestworów i dolny DĄBCZASTY – maja dużo chloroplastu największe przestwory komórkowe maja wiązki otwarte .
