Za każdym razem, gdy coś
robimy układ nerwowy jest
zaangażowany w każdy etap
wykonywanej czynności.
Jest to najbardziej skomplikowany
I najważniejszy system zarządzania
I komunikacji.
System nerwowy odgrywa kluczową rolę w:
widzeniu i słyszeniu odczuwaniu bólu i przyjemności
zarządzaniu ruchem regulowaniu czynności życiowych
trawieniu i oddychaniu rozwój myślenia, pamięci, decyzji
Części układu nerwowego
„Częściami roboczymi” są miliony wzajemnie połączonych komórek zwanych neuronami, których funkcja przypomina funkcję drutów w skomplikowanej maszynie elektrycznej. Neurony wychwytują sygnały w jednej części układu nerwowego i przenoszą je do drugiej części, w której albo przekazują je innym neuronom, albo zapoczątkowują jakąś czynność, którą może być na przykład skurcz włókien mięśniowych.
Neurony są komórkami bardzo delikatnymi, które łatwo zniszczyć przez skaleczenie, infekcję, nacisk, zaburzenia chemiczne, lub brak tlenu. Co więcej, zniszczonych neuronów nie można już zastąpić, zatem wszelkie zaburzenia mają zwykle poważne konsekwencje. Układ nerwowy składa się z dwóch części:
Nazwa
Centralny Układ Nerwowy
Obwodowy Układ Nerwowy
Skład
Rdzeń kręgowy
Wszystkie tkanki nerwowe poza centralnym układem.
-oba układy dzielą się na jeszcze mniejsze jednostki.
Obwodowy układ nerwowy
Ma dwa główne działy: system zewnętrzny zwany Somatycznym Układem Nerwowym i Wewnętrznym , Układ Nerwowy Autonomiczny.
Układ somatyczny spełnia podwójną funkcję:
Po pierwsze zbiera informacje z narządów zmysłu organizmu i przekazuje je do centralnego układu nerwowego.
Po drugie przesyła sygnały od centralnego układu nerwowego do mięśni kręgosłupa w odpowiedzi na otrzymane informacje, inicjując w ten sposób ruch.
Świadomy i nieświadomy
Autonomiczny układ nerwowy zajmuje się regulacją pracy narządów wewnętrznych i gruczołów, jak serce, żołądek ,nerki i trzustka. Informacja o świecie zewnętrznym jest odbierana przez narządy zmysłów jak oczy wyposażone w specjalne komórki czuciowe. Podobne komórki odbierają ból, dotyk i temperaturę na powierzchni skóry. Sygnały z tych receptorów są przekazywane do centralnego układu nerwowego, przez czuciowe włókna nerwowe. Przesyłane przez te włókna sygnalizacja, która może być wyrażona milionami impulsów w każdej sekundzie, zapewnia nam podstawowe informacje o świecie zewnętrznym.
Tak jak włókna czuciowe przekazują informację do centralnego układu nerwowego, tak włókna ruchowe przenoszą informację od centralnego układu nerwowego do mięśni. Włókna ruchowe i czuciowe przekazujące informacje z-i-do określonej części ciała są zebrane razem w wiązki zwane nerwami. 43 pary nerwów wychodzą z centralnego układu nerwowego: 12 par nerwów czaszkowych z mózgu i pozostałe 31 par z każdej strony kręgosłupa. Nerwy kręgowe wyłaniają się z kręgosłupa i zawsze zawierają zarówno włókna ruchowe jak i czuciowe. Każdy nerw kręgowy jest przymocowany do kręgosłupa przy pomocy dwóch korzeni, z których jeden zawiera nerwy ruchowe, a drugi czuciowe.
Zatem funkcja obwodowego układu nerwowego polega tylko na przekazywaniu informacji ruchowych i czuciowych, pomiędzy centralnym układem nerwowym a mięśniami, gruczołami i narządami zmysłów. Nie odgrywa dosłownie żadnej roli w analizowaniu sygnałów czuciowych, czy też inicjowaniu sygnałów ruchowych. Dzieje się tak dlatego, ponieważ te czynności zachodzą w centralnym układzie nerwowym.
Centralny układ nerwowy
Mózg i rdzeń kręgowy tworzą centralną jednostkę, odbierającą sygnały z receptorów i narządów czuciowych organizmu, przenoszone przez włókna czuciowe, przesiewają je i analizują, a następnie przekazują przez włókna ruchowe sygnały, na które odpowiednio reagują mięśnie i gruczoły.
Rdzeń kręgowy
Funkcjonuje on jako dwukierunkowy system przewodzenia pomiędzy mózgiem, a obwodowym układem nerwowym. Dokonują tego neurony czuciowe i ruchowe, których włókna wychodzą w długich wiązkach z różnych części mózgu. Druga funkcja rdzenia kręgowego polega na zarządzaniu prostymi odruchami.
Jeśli na przykład przypadkowo położymy rękę na gorącym piecu, receptory bólu umieszczone w skórze przesyłają sygnały wzdłuż włókien czuciowych do rdzenia kręgowego.
Mózg
Mózg składa się z trzech głównych części. Pień mózgu jest przedłużeniem rdzenia kręgowego, podtrzymującym półkule mózgowe, gdzie ma miejsce świadome myślenie. Pod mózgiem znajduje się móżdżek.
Jedną z najważniejszych funkcji mózgu jest zapamiętywanie informacji otrzymywanych z narządów zmysłu. W późniejszym czasie informacja może zostać przywołana i wykorzystana przy podejmowaniu decyzji. Na przykład ból odczuwany podczas dotknięcia gorącego pieca zostaje zapamiętany, a pamięć o nim wpłynie później na podjęcie decyzji, czy warto dotykać inne gorące piece.
Mowa i podejmowanie decyzji
Większość świadomych czynności mózgu ma miejsce w jego górnej części zwaną korą mózgową. Niektóre części kory są wykorzystywane do odbierania wrażeń zmysłowych. Inne są potrzebne do rozwoju mowy, podczas gdy jeszcze inne są punktami startowymi ścieżek motorycznych i zarządzają ruchem. Pomiędzy tymi obszarami językowymi i czuciowymi mózgu znajdują się obszary składające się z milionów wzajemnie ze sobą połączonych neuronów. Są potrzebne do logicznego myślenia, odczuwania emocji i podejmowania decyzji. Móżdżek jest połączony z pniem mózgu i zajmuje się głównie czynnościami motorycznymi. Wysyła sygnały, które wzbudzają nieświadome ruchy mięśni utrzymujące postawę i równowagę ciała, oraz koordynują ruchami całego ciała.
Neurony
Neurony nie mają zdolności do reprodukcji, więc do przeżycia potrzebne im jest wsparcie innych komórek. Raz zniszczone neurony, czy to w wyniku rany, czy choroby, są stracone na zawsze.
Podsumowanie
Cały centralny układ nerwowy musi otrzymywać duże ilości krwi, dostarczającej tlen i składnik odżywcze. Chronią go dwa rodzaje zabezpieczeń. Pierwszym jest kość: czaszka otaczająca mózg i kręgosłup otaczający rdzeń kręgowy. Drugi składa się z trzech błon tkanki włóknistej, zwanych oponami. Okrywają one cały mózg i rdzeń kręgowy. Płyn kręgowo-rdzeniowy znajduje się w różnych przestrzeniach w mózgu i rdzeniu kręgowym, spełniając funkcję amortyzatora wstrząsów.
