Ukształtowanie się rządów parlamentarnych w Anglii

 

 

 

W następstwie zmian politycznych, społecznych, jakie wnosiła rewolucja burżuazyjna w Anglii, w 1701r. został ogłoszony tzw. „akt o następstwie tronu”. Akt określał zasady dziedziczenia tronu w Anglii. Wprowadzał odpowiedzialność doradców króla przed Parlamentem. Akt ograniczał prerogatywy króla, czuli osobiste uprawnienia monarchy np. odbierał królowi prawo usuwania z urzędów sędziów. W oparciu o poprzednią Deklarację Praw Narodu Angielskiego z 1689r. oraz „akt o następstwie tronu” z 1701r. w Anglii zaczęły rozwijać się rządy parlamentarne. Stało się to bardzo widoczne w okresie panowania króla Jerzego I.

Dotychczasowa tajna rada królewska została przekształcona w gabinet ministrów na czele z premierem Stała się praktycznie rządem. Rząd był odpowiedzialny przed Parlamentem, a nie jak poprzednio rada królewska przed monarchą. Król mógł mianować ministrów. Ministrowie najczęściej pochodzili spośród partii, które zdobywały większość w Parlamencie. W Anglii w XVIII w. działały dwie partie polityczne. Ich powstanie sięga XVII w., czasów Stuartów. W pełni ukształtowały się w XVIII w. Były to: partia Torysów i Wigów. Partię Torysów (konserwatystów) tworzyło ziemiaństwo, wielka burżuazja. Partię Wigów (liberałów) tworzyła burżuazja przemysłowa, handlowa, drobni wytwórcy, częściowo ziemiaństwo, arystokracja związana z burżuazją. Życie polityczne koncentrowało się wokół funkcjonowania Parlamentu. Skład Parlamentu pozostawał ciągle ten sam od momentu zwołania go po raz pierwszy (1625r.). Parlament składał się z dwóch izb: Izby Lordów (Izba Wyższa – miejsca w tej izbiue były dziedziczne, bądź pochodziły z nominacji królewskiej) oraz Izby Gmin (Izba Niższa – członkowie tej izby byli wybierani raz na 7 lat). Prawo wyborcze posiadały gminy (wiązało się to jeszcze z średniowiecznym podziałem administracyjnym). W tej sytuacji nowe ośrodki gospodarcze często nie posiadały przedstawicielstwa w Parlamencie). Według takiego prawa wyborczego liczbę wyborców w XVIII w. obliczano na 150 tys. osób.

Tak ukształtowany i funkcjonujący angielski system parlamentarny oddawał władzę w państwie w ręce bogatych właścicieli ziemskich i burżuazji.