PLAN:
I Wstęp:
1). Romantyczny indywidualizm.
II Rozwinięcie:
1). Romantyczny indywidualizm w „Giaurze” Georga Byrona.
2). Romantyczny indywidualizm w „Odzie do młodości” Adama Mickiewicza.
III Zakończenie:
1). Który indywidualizm bliższy – bajroniczny, czy zawarty w „Odzie do młodości” ?
Jedną z cech charakterystycznych romantyzmu jest indywidualizm. Znajdował on swoje odbicie nie tylko w literaturze, ale także w malarstwie, muzyce oraz rzeczywistości. Romantyczni ludzie starali się naśladować bohaterów literackich, którzy byli dla ówczesnych ideałami. Romantyczny indywidualista był zazwyczaj jednostką wybitną, łamiącą powszechnie uznane reguły, wyznającą i trzymającą się własnych zasad. Romantycy akceptowali wszelkie odchylenia od normy, stany szaleństwa i ekstazy, bowiem świadczyły one o nieprzeciętności lub proroczym powołaniu jednostki. Czy jednak dla nas – ludzi żyjących w XX wieku – romantyczne postacie literackie mogą być nieskazitelne i godne naśladowania ? Na pewno w większości przypadków nie.
W powieści poetyckiej Georga Byrona pt. „Giaur” zakreślił się indywidualistyczny bunt wobec norm i zasad społecznych. Tytułowy Giaur przez całe swe życie walczył ze światem, jednak nie można oceniać go jednoznacznie – jest bohaterem kontrowersyjnym. Jest to postać nadzwyczaj barwna. Giaur miał bardzo bogate życie wewnętrzne – był niezwykle uczuciowy. Potrafił kochać szaloną miłością, ale równocześnie potrafił szalenie nienawidzić. W swym życiu narażał na niebezpieczeństwo nie tylko siebie, ale też innych ludzi. Przecież ukochana Giaura, Leila, zginęła właśnie przez jego i swoją bezmyślność, nieodpowiedzialność, być może też zbytni egoizm. Giaur i Leila chcieli być razem, chociaż wiedzieli, że łamią muzułmańskie prawo, za co dziewczynę spotka kara śmierci. Nie chcieli się rozstać – tragiczna miłość zwyciężyła.
Wielkie przeobrażenie Giaura z zakochanego człowieka w „potwora” pragnącego zemsty obserwujemy po śmierci Leili. Po tym wydarzeniu uczucia bohatera nie są skierowane ku miłości, lecz ogarnięte są tylko chęcią zemsty, zabicia pana ukochanej – Hassana. Po dokonaniu zbrodni – zabiciu Hassana, Giaur nie czuje wewnętrznego spełnienia, satysfakcji – odczuwa jedynie pustkę i tęsknotę za swą miłością. Postać ta zachowuje swą indywidualność nawet w klasztorze, gdzie szuka ukojenia po dramatycznych epizodach swego życia. Staje się zamknięty w sobie, żyje „poza” światem i życiem klasztornym. Wyznaje tylko własne, niezmienne zasady, nie podporządkowując się przy tym regułom przyjętym w klasztorze. Ucieka od świata, od kontaktu z ludźmi, jest samotnikiem – indywidualistą.
Z utworu nie dowiadujemy się historii całego życia Giaura, więc musimy go oceniać, znając jedynie kilka wydarzeń z jego bytu. Podczas spowiedzi nasz bohater co prawda opowiada swe życie, ujawnia wewnętrzne rozterki, ale nie mamy pewności, czy widziane z perspektywy czasu wydarzenia nie są ubarwione lub czy coś nie zostałopominięte.
Uważam, iż romantyczność Giaura odzwierciedla się nie tylko w wymienionych cechach charakteru, ale także poprzez tajemniczość postaci, kierowanie się uczuciami, a nie zdrowym rozsądkiem oraz odwagę, a jednocześnie niemoc zgodnego życia ze światem. Jego życie było nadzwyczajne – pełne miłości i pełne zbrodni. Myślę, że współcześni ludzie nie chcieliby podzielić losu Giaura. Jednak on sam na spowiedzi stwierdził:
„Choć moje życie zda się tak zbrodnicze,
Gdybym mógł odżyć, żyłbym tak, jak żyłem”.
Z indywidualizmem mamy także styczność w „Odzie do młodości” Adama Mickiewicza. Indywidualizm ten reprezentuje nową społeczność romantyczną, przeciwstawiającą się regułom klasycznym. Owo nowe społeczeństwo jest młode, zgodnie z zasadami romantyzmu kieruje się uczuciem, które góruje nad rozumem:
„Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;
Łam, czego rozum nie złamie”.
Indywidualizm zawarty w „Odzie do młodości” nie jest tajemniczy, w przeciwieństwie do bohatera bajronicznego. Ta nowa indywidualność jest jasna, podniosła, optymistyczna, wierzy w zmiany. Nie kieruje się tylko rozumem – wierzy w irracjonalizm. Chce zjednać wszystkich w jedną całość: „jednością silni, rozumni szałem”, gdyż tylko taka postawa ludzi doprowadzi do stworzenia nowego, silnego i szczęśliwego świata. W przeciwieństwie do Giaura, podmiot liryczny z „Ody do młodości” nie szuka cierpień, nie pragnie krwawej zemsty. Celem tego indywidualizmu romantycznego jest pokonanie „starego świata”, który jest gnuśny i jakby martwy. Jednak pokonanie to ma się odbyć w sposób naturalny, poprzez radość, entuzjazm, nadzieję i optymizm, a także pokonanie własnych słabości: „(.)ze słabością łamać uczmy się za młodu”.
W „Odzie do młodości” występuje pierwszy konflikt pokoleń. Konflikt konserwatystów z romantycznymi indywidualistami, pragnącymi lepszego jutra oraz wyzbycia się sztuczności i zbytniego logicznego myślenia.
Myślę, iż można polemizować, który indywidualizm jest nam bliższy. Czy ten zawarty w „Giaurze” Byrona, czy ten z „Ody do młodości” Mickiewicza ? Moim zdaniem, współcześni ludzie mają w sobie po trochu każdej z tych cech. Wokół siebie znajdujemy zarówno zbuntowanych, idących za zemstą Giaurów, jak i pragnących lepszego świata i walczących o wolność młodych ludzi. Świat się zmienia, ale pewne idee najprawdopodobniej pozostaną niezmienne. Młodzi zawsze będą chcieli żyć „po swojemu”, zmieniać wszystko wokół, cały świat; starsi natomiast będą bronić utartych reguł i kierowania się zdrowym rozsądkiem. My także kiedyś będziemy starszymi ludźmi i nasze dotychczasowe poglądy
