Wchłanianie polega na przetransportowaniu produktów trawienia przez błony kom. nabłonka jelitowego do naczyń włosowatych krwion. i limfat.
związki rozp. w lipidach – z każdego odcinka przewodu pokarm.
Jama ustna – substancje łatwo dyfundujące przez błony i drobne rozpuszczalne w lipidach: nikotyna, nitrogliceryna, cyjanki, alkohol, hormony jako leki
Żołądek – łatwo alkohol, cyjanki, salicylany, trudniej glukoza
Jelito grube – woda, niektóre sole min. i witaminy, także alkohol, leki, narkotyki, małe ilości glukozy i aminokwasów
CUKRY w postaci cukrów prostych w dwunastnicy i jelicie czczym, na zasadzie aktywnego transportu (glukoza, galaktoza), fruktoza na zasadzie dyfuzji ułatwionej. Większa ilość dwucukrów wchłaniana do kom. nabłonka, gdzie następuje rozkład przez enzymy cytoplazm.
TŁUSZCZE kw. tłuszcz. o długich łańcuchach i monoglicerydy -transport aktywny i udział żółci- do kom. nabłonka jelita cienkiego; estryfikacja do trójglicerydów, czynnie wydzielanych do naczyń limf.; kw. tłuszcz. poniżej 13 at C w łańcuchu dyfundują przez kom. nabłonka jelita do krwi
BIAŁKA I KW. NUKLEINOWE w jelicie cienkim przy Na+ aktywny transport – aminokw. białkowe, niewielkie ilości dwupeptydów i oligopeptydów. Zasady puryn i pirymidyn aktywnie przez błony kom.nabłonka jelita cienk.
WTAMINY rozpuszcz w wodzie łatwo do krwi, B12 w jelicie krętym i wymaga kompleksu z czynnikiem z żołądka; rozpuszcz w tłuszczach w obecności tłuszczow i żółci
JONY aktywnie lub biernie, trudno –Ca, Mg, Fe, latwo –Cl,Na, K
WODA z żołądka i jelit łatwo z godnie z gradientem ciśnienia osmot.
Transport i magazynowanie:
-naczynia włosowate krwion.i limf.jelita cienkiego, zbierają się w naczynia żylne uchodzące do żyły wrotnej i do wątroby
Glukoza w wątrobie magazynowana pod postacią glikogenu
Kw.tłuszczowe w wątrobie wiązane w tłuszcze, z reszty powstaje acetylo-CoA (aktywny octan)
Aminokwasy do bieżącej syntezy białek, nadmiar w inne aminokwasy, reszta jako materiał energetyczny (dezaminacja i utlenianie w wątrobie)
Witaminy rozpuszcz.w tluszczach magazynowane w wątrobie
Oddz.humorale – wpływ czynników chem. (hormony, glukoza)przenoszonych plynami ustrojowymi na działanie regulowanych przez nie narządów.
Ośrodek pokarmowy (podwzgórze): ośrodek głodu – wyzwala łaknienie i sytości – hamuje; regulowany stężenie glukozy we krwi; ujemne sprzężenie zwrotne – wspólzależność działania: pobudzenie ośrodka głodu hamuje ośrodek sytosci i odwrotne.
Wydzielanie śliny:
-odruchy bezwarunkowe –drażnienie receptorów w jamie ustnej przez pokarm
-warunkowe –widok, zapach, wyobrażenie pokarmu
-pobudzanie ślinianek przez włokna przywspólczulne układu autonom i mediator –acetylocholinę
-pobudzanie ślinianek podjęzykowej i podzuchwowej przez układ wsółczulny i mediator- noradrenalina (skąpa ilość gęstej sliny, pobudza ośrodek pragnienia)
Wydzielanie soku zołądkowego:
-odruchy warunkowe
-bezwarunkowe –impuls nerwowy przekazywany wloknami przywspółczulnymi nerwu błędnego od receptorów do żołądka
-wydzielanie do krwi gastryny gdy pokarm jest w żołądku
Wydzielanie soku trzustkowego:
-odruchy bezwarunkowe
-sekretyna –wydzielanie soku trzustkowego zobojętnia kwaśną treść
-cholecystokinina –sok o dużej zawartości enzymów
Wydzielanie soku jelitowego:
-mech drażnienie błony przez przesuwającą się miazgę pokarmową
-sekretyna, cholecystokinina, poszczegolne składniki pokarmu
Wydzielanie żółci:
-sekretyna pobudza oprożnianie pęcheżyka żółciowego
-cholecystokinina- skurcze pęcherzyka
