WOJNY POLSKO – SZWEDZKIE 1523 do 1721
(Zygmunt August) Walka o Inflanty
1523 – unia kalmarska między Danią a Szwecją
1553 – ugoda Kettlera z carem Iwanem groźnym
zachowanie neutralności
nie wiązanie z Litwą
popieranie kupców rosyjskich
1557 – demonstracja sił PL – LIT
traktat Z Wilhelmem Furstenbergiem przeciw Moskwie
1558 – wojska Iwana Groźnego uderzył na INFLANTY
zdobycie przez nich NARWY
1560 – DORPAT>FELIN>MARIENBURG
– wkracza Dania, reakcja Szwecji
Dania zajmuje OZYLIĘ i WIKKEN
Szwecja zajmuje płd brzeg ZATOKI FIŃSKIEJ + REWL
1558/ 59 – sejm polski popiera projekty interwencji zbrojnej
1561 – walka o inflanty, po interwencji Danii włącza się Szwecja
Kettler oddaje Polsce i Litwie Inflanty, tylko KURLANDIA i SEMIGALIA dla niego w lenno
1563 – Zygmunt August idzie na ustępstwa wobec Albrechta Hohenzollerna
– dopuszczenie do współlenna elektorów brandenburskich
1568 – sojusz PL – SZW po wstąpieniu na tron szwedzki Jana III żonatego z Katarzyną Jagiellonką
flota duńska niszczy polską flotę kaperską
powołanie Komisji Morskiej do realizacji polit. PL na morzu – Jan Kostka
1568/69 – zniesienie przez sejm lubelski odrębności Prus królewskich
1570 – wpuszczenie Komisji Morskiej, Stanisław Karnkowski Consitutiones Carncoviae
do 1570 – walki i przymierza
– PL LIT vs RSJ
DN vs SZW
Sojusz PL + DN vs SZWECJA
1570 – odwrócenie przymierzy
SZW + PL
DN + ROS, bo ROS obiecuje dla ks Magnusa INF w lenno
SZCZECIN, pokój pomiędzy Danią a Szwecją przy mediacji cesarstwa, Francji i Polski
(Zygmunt III Waza)
1587 – podwójna elekcja Zygmunt III vs Maksymilian
1588 – BYCZYNA zwycięstwo Zygmunta, Maksymilian do niewoli
1598 – próba dochodzenia zbrojnego swoich praw w Szwecji
śmierć cara Fiodora w Rosji, zaginięcie jego brata Dymitra
1600 – ogłoszenie włączenia do Rzeczypospolitej INFLANT
– Szwedzi wkraczają do Inflant ku radości szlachty niemieckiej
1601 – wojska szwedzkie doszły do linii DŹWINY
bitwa pod KOCKENHAUSEN Radziwiłł „Piorun” i J.K. Chodkiewicz”
drugie natarcie szwedzkie i oblężenie RYGI Zamoyski
odzyskanie utraconych Inflant aż po dzisiejszą Estonię
1602 – Zamoyskiego zastępuje Chodkiewicz
1603 – Chodkiewicz zajmuje DORPAT
1604 – wygrywa pod BIAŁYM KAMIENIEM
1605 – Król szwedzki Karol IX na czele 14 tys armii rusza pod RYGĘ
przyznanie prawa kurateli na d ks Prus Albrechtem Fryderykiem
1611 – rozejm bo śmierć Karola IX i wojna SZW – DN
1617 – zerwanie rozejmu przez Szwecję
– zdobywają PARNAWĘ, RYGĘ,
1618 – przejęcie formalnego zwierzchnictwa nad Prusami przez elektorów brandenburskich
1621 – Szwedzi zdobywają MITAWĘ
1622 – odbicie MITAWY przez Krzysztofa Radziwiłła
– zawarcie rozejmu
1625 – zerwanie rozejmu, zdobycie DORPATU
1626 – uderzenie na Prusy Królewskie
zajęcie PIŁAWY
wymuszenie neutralności PRUS KSIĄŻĘCYCH
zajęcie BRANIEWA, PUCKA, OLIWY I ELBLĄGA
blokada GDAŃSKA
1627 – Koniecpolski odzyskuje PUCK
– zwycięska dla PL bitwa morska pod OLIWĄ
1628 – bitwa pod TCZEWEM
1629 – klęska pod GÓRZNEM, utrata BRODNICY PL
uzyskanie od sejmu PL zgody na podatki na wojsko
przymierze z cesarzem
Koniecpolski zaskakuje pod TRZCIANĄ wojska Gustawa
Rozejm w Starym Targu
1630 – Szwedzi zajmują POMORZE ZACHODNIE
( Władysław IV )
1632 – Władysław IV dąży do odzyskania portów pruskich
– śmierć Gustawa Adolfa w Bitwie pod Lutzen
1634 – utworzenie floty wojennej, powiększenie armii lądowej
1635 – przedłużenie rozejmu w SZTUMSKIEJ WSI o dalsze 26 lat
1637 – śmierć ostatniego władcy pomorskiego Bogusława XIV, wcielenie PZ
1638 – Władysław IV otrzymuje od Prus część ceł
1641 – brak kasy i trzeba było sprzedać flotę
przedłużenie ściągania ceł o trzy lata w zamian za nadanie inwestytury i tytułu księcia Fryderykowi Wilhelmowi
1655 – najazd Szwedów w celu zlikwidowania polskich pretensji do tronu Szwedzkiego
– najazd na WIELKOPOLSKĘ i LITWĘ
Radziejowski, Opaliński, Grudziński
– poddanie się pod UJŚCIEM
IX – wojska polskie opuszczają WARSZAWĘ
pobite przez Szwedów pod ŻARNOWCEM i WOJNICZEM
– KRAKOWIE broni się Czarniecki, kapituluje w październiku
Jan Kazimierz ucieka do GŁOGÓWKA
XII – oblężenie CZĘSTOCHOWY
Burhard Muller vs Augustyn Kordecki
Żegocki partyzantka
Śapiecha pokonuje Radziwiłła
Lubomirski opowiada się po stronie Jana Kazimierza
Rewery Potocki; Lanckoroński hetmanami
Konfederacja tyszowiecka
1656 – Gdańsk oparł się Szwedom
KG skłonił Fryderyka Wilhelma do uznania zwierzchnictwa Szwecji w zamian za przyłączenie Warmii
Czarniecki rozbija pod WARKĄ wojska spieszące KG na pomoc w widły SANU i WISŁY
VI – oswobodzenie WARSZAWY, ogólnonarodowe powstanie
śluby lwowskie JK
VII – zajęcie W-WY przez KG i FW
1657 – najgorsze najazdy zw. z planem rozbiorowym
od północy Szwedzi i Brandenburczycy
od południa Jarzy Rakoczy -ks. Siedmiogrodu + wojska kozackie
porozumienie PL > cesarstwo i PL > Dania, pomoc austriacka
osaczenie Rakoczego pod CZARNYM OSTROWIEM
Lubomirski najeżdża na SIEDMIOGRÓD
Fryderyk Wilhelm odmienia sojusze
wieczyste przymierze „traktaty – welawsko – bydgoskie”
1660 – pokój w Oliwie
(August II)
1699 – zawarcie porozumienia antyszwedzkiego między Danią, Rosją i Augustem jako władca Saksonii
– za nimi również Johann Reinhold Patkul – ks. Inflandzki
– August chce być cesarzem i włączyć w swe cesarstwo Inflanty
1700 – wybuch wojny północnej gdzie przeciw Szwecji walczy Dania, Rosja i Saksonia
– Karol XII pozyskuje pomoc angielską, rozbija wojska rosyjskie pod NARWĄ
1701 – Karol XII wkracza w granice RP
– nawiązuje kontakt z opozycją magnacką
1702 – klęska Sasów pod
PUŁTUSKIEM
KLISZOWEM – Lubomirski
– Szwedzi zajmują WARSZAWĘ, POZNAN, TORUŃ i KRAKÓW
anty szwedzkie wystąpienia ludowe
1703 – konfederacja w ŚRODZIE
1704 KONFEDERACJA W WARSZAWIE – generalna
kandydat do tronu konfederatów to Jakub Sobieski ale on uwięziony przez Augusta
królem Stanisław Leszczyński
1705 – Leszczyński zawiera przymierze ze Szwedami podporządkowywując się Karolowi
Leszczyński uważany za marionetkę ma poparcie tylko wśród zdecydowanych przeciwników Wettinów
Wettinów popiera Rosja, armia saska
1706 – koalicja rozgromiona pod WSCHOWĄ
– Rosjanie zmuszeni do oddania Szwedom GRODNA i ucieczki na UKRAINĘ
– pokój w ALTRANSTAD
– Szwedzi pokonani przez Sasów, Rosjan i konfederatów sandomierskich pod KALISZEM
– epidemie w Warszawie
– zjazdy antyleszczyńskie w ŻÓŁKWI o LUBLINIE
1708 – Karol XII chce ostatecznego rozstrzygnięcia wojny
– rusza na UKRAINE
– porozumienie zawarte z przywódca Kozaków Janem Mazepą
– wojska Leszczyńskiego walczą z konfederatami w Małopolsce
1709 – POŁTAWA – zniszczenie armii Karola XII przez Piotra I
– Karol ucieka do Turcji
– August wraca do Polski
– traktat w Toruniu z Rosją
– wyparcie Szwedów i Leszczyńskiego
1710 – stronnicy Wettina tworzą Walną Radę Warszawską
1711 – przyłączenie się Turcji po stronie Szwecji
– PRUT – klęska Piotra I
– Szwecja zmuszona do prowadzenia wojny obronnej w Inflantach
– w Polsce susze, powodzie, nieurodzaje
– wprowadzenie wojsk saskich do Polski
– Prusy zajmują SZCZECIN
– wojska rosyjskie zajmują Inflanty
1715 – konfederacja w TARNOGRODZIE – Ledóchowski
1721 – NYSTAD – Szwecja, Rosja bez RP
