Mały słowniczek
współczesnego żargonu uczniowskiego
B
bardzo dobrze ? super, ekstra, fajnie, cool np. To super /ekstra / fajnie / cool, że go zaprosiłeś!
biec ? zasuwać, lecieć np. Zasuwaj / leć już.
brat ? brejdak np. Masz ładnego brejdaka.
bójka ? zadyma, rozróba np. Była tu niedawno zadyma / bójka.
butelka ? flaszka np. Podaj mi tę flaszkę.
buty ? trepy np. Zabierz stąd swoje trepy.
buzia ? paszcza np. On ma pryszczatą paszczę.
C
chłopak ? gość np. Miły gość.
chłopczyk ? mały np. Mały, podaj mi zeszyt.
chodzić ? łazić np. Dlaczego łazisz w kółko?
chuda dziewczyna ? szkapa, deska np. Ale szkapa / deska.
chude nogi ? patyki np. Ona ma patyki.
coś co się szybko psuje ? szajs, dno np. Kupiłeś szajs / dno.
czapka ? czapa np. Pożycz mi swojej czapy.
czekać ? czaić się np. Co się tak czaisz?
człowiek rasy czarnej ? czarnuch np. Dużo tu czarnuchów
D
dać napić się z butelki, puszki ? dać łyka np. Daj łyka.
dać ugryźć czegoś ? dać gryza, dziaba ? Ona da ci gryza / dziaba.
dobry uczeń ? kujon np. To jest kujon.
dom ? chata, hauza np. Idę na chatę / hauze.
dzielić coś ? spóła np. Spóła.
dziesięć złotych ? dycha np. Mam dychę.
dziewczyna ? laska, tyczka, mała, gościówa np. To dobrze, że znam tę laskę / tyczkę / małą / gościówę.
dzwonić (dzwonek ) ? dryndać np. Za chwilę będzie dryndać.
dyrektor ? dyro, dyrcio, dyrek np. Dyro / dyrcio / dyrek tu idzie.
F
fizyka ? fiza np. Mam teraz fizę.
fryzura ? fryz np. Ekstra fryz
G
gaduła ? papla np. Z niej jest wielka papla.
geografia (przedmiot szkolny) ? gegra np. Będzie klasówka z gegry.
głowa ? łeb np. Masz duży łeb.
H
historia (przedmiot szkolny) ? histra np. Teraz będzie histra.
J
jedzenie ? żarcie, żarło np. Masz może tu jakieś żarcie / żarło?
jeść ? żreć np. Szybko żre.
język angielski ? anglik np. Nie ma dziś anglika.
język francuski ? francuz np. Jutro przepada francuz.
język niemiecki ? niemiec np. Lubisz niemca?
język polski ? polak np. Klasówka z polaka będzie w maju
K
klasówka ? klajda np. Klajda była trudna.
kłamać ? kitować np. Kitujesz mnie.
kłamstwo ? bujda, wał np. On zawsze mówi bujdę /wał.
kobieta ? baba np. Widzisz tamtą babę?
kolega ? kumpel np. Fajnego masz kumpla.
koleżanka ? kumpelka np. To twoja kumpelka?
krzyczeć ? drzeć się np. Nie drzyj się!
M
makijaż ? tapeta np. Ma tapetę na twarzy.
matematyka ? matma np. Lubię matmę.
matka ? stara np. Pójdę, jeśli mi stara pozwoli.
mężczyzna ? gościo np. Co chciał ten gościo?
miejsce nieprzytulne? dziura, nora, zadupie np. Chodź z tej / tego dziury / nory / zadupia.
mówić ? gadać, paplać np. Przestań już gadać / paplać!
mówić głupstwa ? palić głupstwa np. Nie pal głupstw!
muzyka (przedmiot szkolny) ? muza np. Jutro jest muza.
N
nabierać kogoś ? wciskać kit, kitować np. Nie wciskaj mi kitu / kituj mnie.
narkoman ? ćpun np. Nie zadawaj się z nim, to ćpun.
nauczyciel ? belfer, psorek np. Znasz tego belfra /psorka?
niepowodzenie ? klapa np. Istna kapa.
nieprawda ? kit np. To jest na pewno jakiś kit.
nie zdać do następnej klasy ? kiblować, zimować np. On już drugi raz kibluje / zimuje.
nogi ? giry, patyki, kopyta np. Zabierz stąd swoje giry / patyki / kopyta.
nudzić ? ględzić np. Nie ględź już.
O
ocena niedostateczna ? pała, kosa np. Dostałem kolejną pałę / kosę.
oczy ? ślepia, gały np. Co tak wodzisz ślepiami / gałami.
odpytywać (na lekcji) ? robić pogrom np. Znów zrobi pogrom.
ojciec ? stary np. Stary na pewno mi da.
okulary ? bryle, pingle np. Gdzie położyłeś moje bryle / pingle?
osoba nerwowa ? nerwus np. To znowu ten nerwus.
osoba uważana za nic ? śmieć np. Spadaj śmieciu.
P
palić (papierosy) ? jarać np. Musisz tu jarać?
papier toaletowy ? srajtaśma np. Daj mi kawałek srajtaśmy.
papierosy ? fajki, szlugi, skręty np. Często kupujesz fajki / szlugi / skręty?
patrzeć ? gapić się, lampić się, wytrzeszczać gały np. Co się tak gapisz / lampisz / wytrzeszczasz gały?
pieniądze ? sara, kasa, forsa, manona np. Masz trochę sary / kasy / forsy / manony?
piłka ? gała np. Weź ze sobą gałę.
piłka nożna ? noga np. Gramy w nogę.
pistolet ? spluwa np. Niezła spluwa.
plecy ? plery np. Upadł na plery.
płakać ? ryczeć, beczeć np. Przestań już ryczeć / beczeć.
popsuć ? zawalić np. Czemuś to zawalił?
przegrać ? dać ciała np. Dali ciała.
przepraszam ? sory, pardon np. Sory. / Pardon.
przerwa w nauce ? laba np. Już niedługo laba.
przestać ? dać se siana np. Daj se siana!
przestać mówić ? zamknąć się np. Zamknij się!
przestraszyć się ? spietrać np. Gdy rozmawiali, spietrał się.
przewrócić się ? wyłożyć się np. Biegł ostrożnie, ale w pewnej chwili wyłożył się na betonie.
przezwisko ? ksywa np. Nadano mu śmieszną ksywę.
przyjaciółka ? psiapsiółka np. Nigdy nie rozstajesz się ze swoją psiapsiółką.
przyjęcie ? party, disco np. Idziemy na party / disco.
R
ręce ? łapy np. Patrz gdzie wkładasz swoje łapy.
rozchorować się ? rozłożyć się np. Rozłożył się od razu po świętach.
S
samochód ? bryka np.Patrz jaka tam stoi bryka!
siostra ? brejdaczka np. Czy to jest twoja brejdaczka?
skarżypyta ? kabel np. Nic mu nie mów bo to kabel.
stać ? sterczeć np. Dlaczego tak długo tu sterczysz?
stara kobieta ? baba np. Co ta baba tu robi?
stary mężczyzna ? dziad np. Czy ten dziad to twój sąsiad?
sto złotych ? bańka np. Bańka powinna mi wystarczyć.
szkoła ? buda, nora np. Nie chce mi się iść do tej budy / nory.
ściągać od kogoś ? zapuszczać żurawia, rżnąć, zżynać np. On na każdej klasówce zapuszcza żurawia / rżnie / zżyna.
śmiać się ? rechotać np. Zawsze się śmiejesz, gdy go widzisz.
śmiech ? rechot np. Jej rechot jest denerwujący.
U
ubikacja ? kibel, klop np. Idę do kibla / klopa.
ubrania ? ciuchy np. Masz modne ciuchy.
uciec z domu ? być na gigancie np. Wczoraj był na gigancie.
uciekać ? zjeżdżać, zwiewać, dać nogę, znikać np. Idzie, trzeba zjeżdżać / zwiewać / dać nogę / znikać.
uczyć się ? kuć, zakuwać, obkuwać np. Ona zawsze dużo kuje / obkuwa / zakuwa przed sprawdzianem.
udawać głupiego ? rżnąć głupa np. Nie rżnij głupa!
umrzeć ? kopnąć w kalendarz, przekręcić się, wąchać kwiatki od spodu np. On już dawno kopnął w kalendarz / przekręcił się / zaczął wąchać kwiatki od spodu.
upić się ? uchlać się np. Tylko się nie uchlaj.
uspokoić się ? wyluzować się np. Jeśli się wyluzujesz to na pewno poczujesz się lepiej.
uważaj ? oraj np. Oraj!
W
więzienie ? pudło np. Za popełnienie przestępstwa idzie się do pudła.
włosy ? siano, szopa np. Popraw swoje siano / swoją szopę.
wstyd ? kicha, kwas, lipa, obciach np. Ale miał kichę / kwas / lipę / obciach.
wychowawczyni ? wychówa np. Wychówa powiedziała nam o wycieczce.
wyjawiać prawdę ? sypać np. On zaczął sypać na komisariacie policji.
Z
zabrać ? buchnąć, gwizdnąć np. Ktoś buchnął / gwizdnął mi długopis.
zacząć coś robić i trwać przy tym ? napalić się na np. Napalił się na pracę z nią.
zaczerwienić się ? spalić raka np. Patrzcie, spalił raka.
zakaz ? szlaban np. Mam szlaban na oglądanie telewizji.
zaskoczenie ? gleba np. Ale gleba!
zdjęcie ? fotka np. Pokażę ci fotki z wakacji.
zdradzać kogoś, zamiary ? przyprawiać rogi np. Dlaczego przyprawiłeś mu rogi?
zrobić komuś na złość ? dopiec, dogryźć np. Ale mi dopiekł / dogryzł.
zwymiotować ? puścić pawia np. Podczas jazdy autobusem puścił pawia.
Gwara – mówiona odmiana języka ogólnonarodowego (tzw. języka literackiego), posiadająca swoiste słownictwo, a często i odmienną frazeologię oraz artykulację.
Terminu „gwara” używa się zarówno potocznie, jak i w kontekście językoznawczym wwielu różnych znaczeniach, co czasami prowadzi do nieporozumień lub zażartych dyskusji, np.:
1. Dialekt, narzecze, sub-dialekt (np. „gwara góralska”) Często gwara ma mniejszy zasięg w stosunku do dialektu, który występuje w określony regionie (np. Podhale). Gwara występuje najczęściej w obrębie jakiejś mieściny, wsi, miasta. Niektórzy polscy językoznawcy jednak zamiast „dialekt góralski, podhalański”, używają terminu „gwara góralska, podhalańska”. Może być tak, że w ramach określonego dialektu występują różne gwary. Należy zaznaczyć, że terminu „gwara” w tym znaczeniu używa się wyłącznie w odniesieniu do języka polskiego. Odpowiedniki w innych językach : franc. „patois”, niem. „Mundart”.
2. Żargon zawodowy lub środowiskowy (np. „gwara żeglarska”. Opowiedniki w innych językach : ang., franc. „jargon”, niem. „Fachjargon”.
3. Lokalna, miejska odmiana języka literackiego (np. „gwara poznańska”)
4. Slang (np. „gwara młodzieżowa” )czyli bardzo nieformalna, potoczna odmiana języka ogólnego. Opowiedniki w innych językach : ang. „slang”, franc. „argot”. Termin argot pierwotnie oznaczał jednak „gwarę złodziejską”.
5. Jakakolwiek forma języka odbiegająca od standardu języka literackiego. Czasami dla potrzeb telewizyjnych programów rozrywkowych tworzona jest tzw. „gwara” nie mająca nic wspólnego z żadnym konkretnym dialektem np. „zecka” dla ogólnopolskiego „rzeczka”, co z językoznawczego punktu widzenia jest absurdem.
6. Grypsera czyli „gwara więzienna”, z założenia niezrozumiała dla osób postronnych. Opowiedniki w innych językach : ang. „thieves’ cant”, franc. „argot”.
Ze względu na bardzo szeroki zakres znaczeniowy polski termin „gwara” nie posiada dokładnego odpowiednika w innych językach.
żargon specjalna odmiana jęz. ogólnonarodowego, używana przez poszczególne grupy społ.-zawodowe, różniąca się od niego swoistym słownictwem; jęz. zepsuty
ŻARGON [franc.], argot, slang, język określonej grupy społ. (nie terytorialnej), np. uczniów, studentów, żołnierzy, różniący się od języka ogólnonar. gł. pod względem leksykalnym a nie gram., jak gwary czy dialekty lud.; odrębność leksykalna żargonu może być niewielka albo tak znaczna, że przestaje być on zrozumiały dla osób nie wtajemniczonych; termin żargon ma w języku pol. mniej lub więcej ujemne zabarwienie (np. żargon złodziejski).
