Etos – z greckiego ethos czyli zwyczaj. W znaczeniu filozoficznym i socjologicznym oznacza on społecznie uznawane zasady postępowania.
Etos rycerski to zbiór zasad i cech którymi powinien się charakteryzować rycerz.
Ukształtował się on w kręgu średniowiecznego rycerstwa europejskiego i utrwalił w opowieściach, legendach i pieśniach trubadurów o sławnych wojownikach i ich bojach. Wytworzył się system etyki nawiązujący do zasad starożytności. Podstawą jej był honor, umiar, dzielność, wiara, oddanie królowi, kult kobiety.
Rycerze średniowieczni walczyli w obronie tych najwyższych wartości, szukali sławy, bronili swych dam, króla i sprawiedliwości. Zgodnie z etosem hańba rycerza spadała na cały jego ród, była to tzw. odpowiedzialność rodowa. Śmierć na polu walki była wręcz wskazana- klasyczne zakończenie biografii rycerza. Nie mógł on się jej obawiać, musiał walczyć odważnie lekceważąc ją, co dla nas niejednokrotnie mogłoby zakrawać na skłonności samobójcze. Jednak w imię najwyższych wartości dla rycerzy było to poświęcenie oczywiste.
Jednym z najwybitniejszych i najbardziej wsławionych rycerzy był Roland. Hrabia, rycerz Karola Wielkiego odznaczający się wielkimi przymiotami, zwłaszcza odwagą i niezłomnością. Wśród wrogów siał postrach. Pyszny i wyniosły podejmował się każdego wyzwania i odmawiał pomocy w jego wypełnieniu. Zawsze pewny swego zwycięstwa. Bogobojny, wierny królowi i ojczyźnie był wzorem do naśladowania przez innych rycerzy. Zginął w 778 roku podczas powrotu z wyprawy do Hiszpanii. Jego śmierć nabiera wymiaru symbolicznego. W obliczu wroga kierował się dumą i nie wzywał pomocy, tym samym poświęcił życie swych towarzyszy dla zachowania swojego honoru. Jednak przed sama śmiercią ponoć modlił się za siebie, innych poległych rycerzy i ojczystą Francję. Na koniec wyciągnął ręce do Boga oddając swą duszę Aniołowi Cherubinowi, św. Michałowi i św. Gabrielowi, których podobno Bóg zawsze wysyła po duszę zmarłego bohatera.
Zawisza Czarny to polski odpowiednik Rolanda, czyli przykład wzorowego rycerza. Jego imię stało się niegdyś synonimem uczciwości, prawości oraz wartości danego słowa. Wiadomo o nim bardzo niewiele. Urodził się w końcu XIV w. w rodzinie Mikołaja z Grabowa herbu Sulima, kasztelana sieradzkiego. Zawisza pojawił się w Krakowie na początku panowania Władysława Jagiełły. Przyciągał do siebie uwagę ze względu na liczne zwycięskie turnieje i pojedynki. Musiał również odznaczać się błyskotliwością i inteligencją, skoro sam król uczynił z niego swego zaufanego posła. Anegdota mówi, że dostał to stanowisko ze względu na swą prawdomówność i szczerość w każdej sytuacji, które nie zawsze były głowie państwa na rękę, dlatego ten wolał wyprawiać Zawiszę w podróże z dala od dworu.
Jednocześnie rycerz brał udział w wojnach. Za zasługi w bojach został uhonorowany starostwemw Kruszewicy, a potem w Spiszu, był więc człowiekiem bardzo zamożnym. Zawisza bawiąc przeważnie za granicami kraju pełnił swe urzędy raczej nominalnie. Jako doskonały rycerz był dowódcą wojskowym, chociaż nie najwyższej rangi. Przed śmiercią pod Gołębcem, w czasie wyprawy cesarza Zygmunta Luksemburczyka na Turków, dowodził pocztem rycerzy polskich. Zawisza był też czymś w rodzaju ambasadora Jagiełły na dworze cesarza, wcześniej posłował do Krzyżaków, do książąt niemieckich. Zwykle odbywał swe podróże u boku znakomitych polskich dyplomatów tj. np. arcybiskup Mikołaj Kurowski. Reprezentował Polskę również na soborze w Konstancji. Poległ po uratowaniu życia Zygmuntowi Luksemburczykowi. Dokładne okoliczności śmierci Zawiszy nie są jednak znane.
Pozostało po tym wielkim bohaterze mało znane przysłowie: „Polegać na kimś jak na Zawiszy”, które znaczy, że można mieć do kogoś zupełne zaufanie i polegać na nim w każdej sytuacji. Jest tak rzadko używane pewnie ze względu na to, że w dzisiejszych czasach nie ma już tak prawych, uczciwych i oddanych ludzi, jakim był Zawisza Czarny.
