Wśród potęg europejskich szczególne miejsce zajmowały Prusy.
Wyraźnie ekspansywna polityka tego państwa przejawiła się w wojnie
z Danią o Szlezwik i Holsztyn (1864) oraz z Austrią (1866). Klęska Austrii zakończyła trwającą blisko 100 lat rywalizację Austrii i Prus o dominację nad państwami niemieckimi.
W 1867 r. z inicjatywy Prus powstał Związek Północnoniemiecki, obejmujący wszystkie państwa niemieckie leżące na północ od Menu. Sejm, wyłoniony w powszechnych wyborach, uchwalił konstytucję Związku, zaaprobowaną przez przedstawicielstwa poszczególnych państw. Rada związkowa (Bundesrat) i sejm (Reichstag) sprawowały władzę ustawodaw-czą. Władza wykonawcza leżała w rękach kanclerza, odpowiedzialnego przed prezydentem Związku (a zarazem królem Prus).
Polityką Prus od 1861 r. kierował wytrawny, konserwatywny poli-tyk – kanclerz Otto von Bismarck. Stanowczo i konsekwentnie budując potęgę swego państwa, toczył zaciętą walkę z opozycją liberalną. Poli-tyczne i gospodarcze sukcesy jego działań sprawiły, że z czasem duża część liberalnej burżuazji poparła kanclerza i jego program zjednocze-nia Niemiec. Okazję do objęcia hegemonii w Europie miało dać Pru-som sprowokowanie wojny z Francją. Wojny tej pragnął zwłaszcza junkierski korpus oficerski i generalicja, dążąca do zajęcia najwyższej pozycji w państwie.
Pretekstem do wojny stała się sprawa obsadzenia tronu hiszpańskiego. Jej rozpoczęcie wywołała słynna „depesza emska”, prowokująca cesarza Francuzów. Francja wypowiedziała Prusom wojnę w lipcu 1870 r. Nadzieje Napoleona III na szybkie zwycięstwo nie spełniły się. Doskonale przygoto-wana armia pruska zmusiła wojska francuskie do kapitulacji pod Sedanem (Napoleon III dostał się do niewoli), a następnie otoczyła Paryż, który poddał się po wielomiesięcznym oblężeniu.
Zgodnie z podpisanym w 1871 r. traktatem pokojowym Francja oddawała Niemcom Alzację i część Lotaryngii, zobowiązana też była zapłacić bardzo wysoką kontrybucję (do czasu jej spłacenia wojska niemieckie miały stacjonować we Francji).
Po tym sukcesie w Prusach zapanowała euforia, która przeniosła się na inne państwa niemieckie (niektóre z nich wzięły udział w wojnie po stronie Prus). To „ogólnoniemieckie” zwycięstwo wykorzystał Bismarck do ostatecznego zjednoczenia Niemiec. Umiejętną akcją dyplomatyczną przekonał rządy i władców Badenii, Wirtembergii, Bawarii i Hesji do przyłączenia się do Związku, odtąd zwanego Rzeszą Niemiecką (II Rzesza). Oficjalne ogłoszenie cesarstwa odbyło się w Wersalu, w 1 871 r. Na jego czele stanął dziedziczny cesarz niemiecki – król pruski.
