Źródła kultury europejskiej

Wpływ na kształtowanie się literatury europejskiej miały trzy religie: – po­gańska (tj. politeistyczna religia grecko-rzymska), judaistyczna i chrześ­cijańska. Literatura europejska nazywana jest też śródziemnomorską, bo w czasach starożytnych ogarniała dorobek ludów żyjących nad Morzem Śródziemnym, czyli na południowych krańcach dzisiejszej Europy.

Polska kultura i literatura są głęboko powiązane z dziedzictwem eu­ropejskim. Z wielką rodziną narodów europejskich łączą nas wspólne korzenie kulturowe: Biblia, która powstała na Bliskim Wschodzie oraz kultura starożytnych Greków i Rzymian, zwana także antyczną lub anty-kiem (nazwa antyk pochodzi od łac. antiąuus – dawny).

Kultura starożytnych Greków i Rzymian jest również określana mia­nem klasycznej, gdyż ich literatura została uznana za wzór doskonały – klasyczny (pojęcie klasyczny pochodzi od słowa łac. classicus – wzo­rowy, pierwszorzędny, doskonały).

Z czasem terminem klasycyzm zaczęto określać nie tylko twórczość antyczną, ale i nowe prądy artystyczne późniejszych epok (od XVII do pocz. XIX w.) nawiązujące do wzorów antycznych. Pojęciem pochodnym od klasycyzmu jest klasyka, przyjęta jako okre­ślenie dzieł wybitnych i najwyżej cenionych w danym kręgu kulturo­wym, np. klasyka światowa, klasyka polska.

Twórczość wielu naszych wybitnych pisarzy i poetów, także europej­skich – od czasów najdawniejszych do współczesnych – jest głęboko zakorzeniona w tradycji chrześcijańskiej i przepełniona duchem antyku.

Sztuka antyczna przez całe stulecia kształtuje normy piękna w literatu­rze europejskiej, w tym polskiej, szczególnie doskonałość i prostotę formy utworu literackiego oraz wzory wielu gatunków epickich i lirycznych.

W literaturze polskiej z łatwością można dostrzec zauroczenie kultu­rą starożytną, szczególnie grecką, chociaż tak odległą w czasie. Kulturę starożytnych Greków i Rzymian uważamy za swoje dziedzictwo; czer­pali z niego nasi przodkowie i my nadal z niego czerpiemy.

Do dnia dzisiejszego polscy poeci i pisarze wciąż na nowo odczytu­ją motywy występujące w literaturze antycznej, podobnie jak w Biblii i nawiązują do nich w wielu swoich utworach.