Dynamika związku interpersonalnego.
Omawiamy związki które są:
1. relatywnie długotrwałe;
2. osoby tworzące związek wspólnie spędzają czas i wiele czynności wykonują razem – celowe bycie razem;
3. osoby w związkach są osadzone w tym samym ważnym otoczeniu lub środowisku – pokój akad. mieszkanie
4. związki umacniają się, wymieniają osobiste uczucia i informacje; różnorodność rozmów.
5. zaangażowane strony same siebie postrzegają jako jedność i tak są postrzegane przez innych.
Etapy związków:
1. Kontakt – inicjowanie, testowanie. Decydujesz czy chcesz dalej wejść w tą znajomość.
2. Ocenianie – obie strony dokonują bilansu własnych kosztów i korzyści związanych z nawiązaniem i podtrzymaniem związku.
3. Angażowanie się – następuje tu intensyfikowanie związku, w czasie trwania tego etapu strony minimalizują krytyczne oceny pod swoim adresem.
4. Wątpienie – obie strony dostrzegają u siebie przewagę negatywnych, niekorzystnych cech. Partnerzy zaczynają mieć ze sobą coraz mniej wspólnego i czynią coraz mniej by sprawić sobie wzajemnie przyjemność. Następuje powrót do „1osoby liczby pojedynczej”.
5. Rozdzielenie – może być gwałtowny lub powolny, całkowite lub niekompletne. Separacja fizyczna, psychiczna, emocjonalna.
Związki:
1. Zawsze zmieniają się tak jak i każdy z uczestników.
2. Etapy te mogą nie następować w opisanym porządku lub kolejnych sekwencjach – zw. nie musi być stale progresywny lub progresja nie musi dotyczyć obu stron jednocześnie – może on być regresywny lub rozwijać się w różnych pożądanych dla obu stron kierunkach. Zw. może się także ustabilizować na określonym etapie.
3. Zw. mogą rozwijać się w odrębny sposób, w różnych kierunkach i w różnym czasie.
Powierzchowna znajomość – Mało poruszanych tematów na bardzo płytkim poziomie intymności.
Przyjaźń – bardziej zaawansowana znajomość, więcej tematów na głebszym poziomie intymności.
Miłość (zw. z ukochaną osobą) – bardzo intensywny zw. , większość tematów na największym poziomie intymności.
Kurczenie się zw. – kiedy zw. zaczynają się pogarszać i rozpadać, oba wymiary – szerokość i głębokość kurczą się.
Model schodów M.Knappa – uważa on, że związki interpersonalne rozwijają się w sposób paralelny. Każdy etap wspólnego wchodzenia (inicjowanie, eksperymentowanie, intensyfikowanie, integrowanie, wiązanie) (ZWIAZEK) posiada swój odpowiednik osobnego wychodzenia (różnicowanie, oddzielanie, stagnacja, unikanie, rozpad). Każdy etap definiowany jest przez dialog, który określa indyw. strategię na danym etapie (uczestnicy dialogu tworzą go w trakcie negocjowania wzajemnych relacji. Model ten podkreśla, że zw. w miarę upływu czasu ewoluują.
Inicjowanie zw. 1 spotkanie (Davis) obejmuje 6 podstawowych kroków:
1. Badanie cech – uroda, charakter, zdrowie, inteligencja.
2. Określenie statusu formalnego – określ. czy dana osoba jest gotowa spotykać się z nami.
3. Otwarcie spotkania – zwracamy uwagę na: 1 – temat, który będzie interesował drugą osobę i nas i który mógłby być kontynuowany. 2 – sygnały ze strony drugiej osoby, wskazujące na jej gotowość do zaangażowania się w dłuższą znajomość.
4. Wybranie i zastosowanie tematu integracyjnego – to gł. czynnik którym możemy zainteresować sobą drugą osobę, może nas łączyć i pogłębiać wzajemną chęć podtrzymywania znajomości.
5. Kreowanie korzystnego wrażenia – własnej osoby.
6. Umówienie się na kolejne spotkanie.
Władza w związkach interpersonalnych – jest takim rodzajem zależności pomiędzy ludźmi, że ten kto ma władzę, posiada zdolność kontrolowania zachowań innych.
Zasady władzy:
1. Niektórzy ludzie dysponują większa władzą niż inni – mają wrodzone skłonności, Jedni doskonale wiedzą co robić z władzą i jak się nią posługiwać, a inni nie znają podstawowych reguł posługiwania się władzą i kiedy już ją zdobędą trwonią ją.
2. Władza może być powiększana lub ograniczana. Nowe zdolności; próba posługiwania się zalegitymizowaną władzą poza jej obszarem kompetencji – utrata. Można nauczyć się ogólnych zasad władzy int. Należy: 1 Działać bezbłędnie – jakby to co robimy było najważniejsze. 2 Nigdy nie odsłaniać się całkowicie wobec innych – bo tę wiedzę mogą wykorzystać przeciw nam. 3 Nie tracić czasu na błahostki. 4 Przyznawaj się do swoich błędów – tylko ludzie słabi, o niewielkim zakresie władzy boją się przyznać do błędów. 5 Nie szafuj władzą – ludzie posiadający rzeczywistą władzę walczą o daną sprawę tylko jeśli ma ona duże znaczenie.
3. Władza jest funkcją transakcji sił wewnętrznych i zewnętrznych – zawarta jest w cechach jednostki lecz także w sposobie postrzegania danej osoby przez otoczenie. Władz jest po części przypisywana przez osobę słabszą osobie o większej władzy.
4. Pewne źródła władzy są silniejsze niż inne – zależnie od kontekstu (środowiska np. siła fizyczna wśród nastolatków, logiczne myślenie – matematyków itd.)
5. Władza związana jest z zasadą mniejszego zainteresowania – ten komu mniej zależy ma większą władzę w związku.
Źródła władzy:
1. Władza wynikająca z pragnienia utożsamienia się – A sprawuje władzę nad B jeśli B pragnie być podobnym lub identyfikować się z A. Np. rodzeństwo, utożsamienie się z grupą.
2. Władza z mocy prawa – A sprawuje legalną władzę nad B jeśli B jest przekonana, że A na mocy sprawowanej przez siebie funkcji ma prawo wpływać i kontrolować B. Źródła takiej władzy tkwią w wartościach i normach kulturowych oraz akceptacji społecznej struktury urzędu.
3. Władza nagradzania – A posiada władzę nad B jeśli A posiada możliwość nagradzania B. (różne formy nagród)
4. Władza przymusu – A ma władzę przymusu nad B jeśli A może decydować o wymierzaniu kary lub cofnięciu nagrody B. Siła tej władzy zależy od: prawdopodobieństwa, że w wyniku niesubordynacji kara zostanie wymierzona oraz jej wielkości.
5. Władz eksperta – A sprawuje ją nad B jeśli A darzona jest szacunkiem i uznawana przez B za kogoś, kto ma doświadczenie, wiedzę i odpowiednie umiejętności: wiedza jaką dysponuje daje mu władzę eksperta. Władz ta jest zwykle bardzo konkretnie ukierunkowana.
6. Władza informowania lub perswazji – A ma ją nad B jeśli B przypisuje A zdolność logicznego i przekonującego, perswazyjnego komunikowania. Ważnym elementem jest tu treść komunikatu.
Rzadko mamy do czynienia z władzą opartą na jednej z ww. postaw.
Posługiwanie się władzą w sytuacji interpersonalnej – władza może być rozszerzana lub ograniczana . Do sprawowania władzy potrzebne jest zdobycie wiedzy i umiejętności w jej zakresie. Należy uświadomić sobie, że władza jest głównym składnikiem ogólnego zachowania i postawy. Sygnalizujemy swą władze werbalnie i niewerbalnie.
